Η πρώτη Πρωτομαγιά στην Ελλάδα γιορτάστηκε το 1893, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Ομίλου, που είχε ιδρυθεί από τον Σταύρο Καλλέργη το 1889 (Δ. Λιβιεράτος: «Η Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα, 1890-1999). Στις 2 Μαΐου του 1893, ημέρα Κυριακή, πεντακόσια άτομα συγκεντρώθηκαν πίσω από το Ζάππειο με καρφωμένες στο πέτο κόκκινες κονκάρδες. Ο Καλλέργης ζήτησε να περιοριστεί η εργασία σε οκτώ ώρες από δώδεκα και να κλείνουν την Κυριακή τα καταστήματα.
• Το 1908 στο Βόλο συγκροτήθηκε το πρώτο Εργατικό Κέντρο. Την επόμενη χρονιά ακολούθησε η δημιουργία της «Φεντερασιόν» στη Θεσσαλονίκη και το 1910 συγκροτήθηκε το Εργατικό Κέντρο Αθήνας, το γνωστό ΕΚΑ.
• Το 1911 γιορτάστηκε η Πρωτομαγιά τόσο στην Αθήνα (Μετς) όσο και στη Θεσσαλονίκη. Στην παρέλαση της Θεσσαλονίκης πήραν μέρος Ελληνες, Τούρκοι, Ισραηλίτες και Βούλγαροι. Ομιλητές ήταν οι: Βλαχώφ, Παπαθωμάς, Αρδίττι, Ιχσάν και ο Μπεναρόγια. Υπήρχαν κόκκινες σημαίες και ακουγόταν ο ύμνος της Διεθνούς σε όλες τις γλώσσες.
Μάης του ’36: Η Θεσσαλονίκη στα χέρια των εργατών
Το 1ο πανκαπνεργατικό συνέδριο έγινε στις 4/4/1936 στη Θεσ/νίκη και κατέληξε σε αιτήματα για αυξήσεις στα μεροκάματα και ταμείο ασφάλισης. Την Κυριακή 19/4 πραγματοποιήθηκε μεγάλη συγκέντρωση καπνεργατών/τριών στον κινηματογράφο «Ολύμπιον», όπου αποφασίστηκε κήρυξη απεργίας, αν τα αιτήματα του συνεδρίου δεν γίνονταν δεκτά. Οι εργοδότες καπνέμποροι σε απάντηση απείλησαν με απολύσεις και λοκ-άουτ, ενώ οι καπνεργάτες εξέλεξαν επιτροπές αγώνα κατά εργοστάσιο και κατά συνοικία και ξεκίνησαν οικονομική εξόρμηση.
Την Τετάρτη 29 Απρίλη ξεκίνησε η απεργία. Οι απεργοί κατευθύνθηκαν στα γραφεία της ΠΚΟ (Πανελλαδική Καπνεργατική Ομοσπονδία) και μετά στον κινηματογράφο «Πανθεον», όπου μαζεύτηκαν γύρω στις 10.000. Εκείνη την εποχή στη Θεσσαλονίκη υπήρχαν 12.000 καπνεργάτες από τους οποίους οι 7.500 ήταν γυναίκες. Την επόμενη μέρα η απεργία γενικεύτηκε σε όλη τη χώρα.
Ακολούθησε ο γιορτασμός της Πρωτομαγιάς και η επίθεση στα καπνομάγαζα από τη χωροφυλακή.
Η απεργία των καπνεργατών εξελίχθηκε σε γενικευμένη εξέγερση. Στις 5 Μάη κατέβηκαν σε απεργία οι κλωστοϋφαντουργοί, οι χαρτεργάτες, οι τσαγκαράδες και οι λαστιχάδες. Όλο και περισσότερος κόσμος έπαιρνε μέρος στις διαδηλώσεις και τις συγκεντρώσεις, ενώ αστυνομία και φασίστες έκαναν επιθέσεις. Η «κατάληψη» της Θεσσαλονίκης από τους εργάτες/τριες κράτησε μέρες (μέχρι 14/5), ώσπου πνίγηκε στο αίμα από την αστυνομία και το στρατό του μετέπειτα δικτάτορα Μεταξά. Μέχρι στρατός από τη Λάρισα και αντιτορπιλικά (!) πήγαν στη πόλη για να καταφέρουν να καταπνίξουν την εξέγερση. Ο απολογισμός ήταν 12 νεκροί και 300 τραυματίες. Ο ήρωας του «Επιτάφιου» του Γιάννη Ρίτσου είναι ο οδηγός-εργάτης Τάσος Τούσης, που ήταν ο πρώτος νεκρός της εξέγερσης.
• 1η Μάη 1944, τα κατοχικά στρατεύματα εκτελούν 200 κρατούμενους στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.
• Μετά τον πόλεμο, το 1945 και το 1946, γιορτάστηκε ελεύθερα η Εργατική Πρωτομαγιά. Θα περάσουν όμως 17 χρόνια για να ξαναγιορταστεί ελεύθερα, το 1963 στο γήπεδο του ΠΑΟ (λ. Αλεξάνδρας).
• Από τη μεταπολίτευση και μετά και μόνο χάρη στο κίνημα που αναπτύχθηκε, η Πρωτομαγιά έγινε ξανά μέρα διεκδικήσεων και προβολής κάθε φορά του αγώνα των εργαζόμενων, αλλά και της νεολαίας, των γυναικών, των κινημάτων αντίστασης.
Πηγη:www.dea.org.gr
