της Margaret Storey
Ως ιστορικός ειδικευμένη στον Εμφύλιο Πόλεμο της Αμερικής, δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα μπορούσα να υποστηρίξω ποτέ ένα είδος “διαχωρισμού”, αλλά η εμπειρία μου από το σχολείο της κόρης μου άλλαξε κάπως τα πράγματα. Δεν μιλάω για ρατσιστικό διαχωρισμό – το σχολείο της έχει μεγάλη ποικιλία εθνικών και οικονομικών καταγωγών στους μαθητές του. Μιλάω για ξεχωριστή εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές ανάγκες, κάτι λείπει από τις Η.Π.Α.
Η κόρη μου είναι 10 χρονών, αλλά εξαρτάται από τους άλλους όπως ένα μωρό ενός έτους. Δεν μπορεί να μιλήσει, αλλά μπορεί να μας πει πάρα πολλά πράγματα με το βλέμμα της, με τις χειρονομίες της και με τα επιφωνήματα που βγάζει. Ίσως χρειάζεται λίγο παραπάνω χρόνο για να την καταλάβεις, αλλά όταν το καταφέρεις σου αποτυπώνεται έντονα το βάθος της σκέψης και της αντίληψης της.
Το σχολείο της κόρης μου έρχεται να αμφισβητήσει την άποψη ότι τα παιδιά με ειδικές ανάγκες είναι καλύτερο να εντάσσονται σε τάξεις με άλλα παιδιά της ηλικίας τους που δεν έχουν ειδικές ανάγκες. Η ιδέα της “ένταξης”, ισχυρίζομαι ότι είναι δυνατόν να οδηγήσει σε ένα δογματισμό που μπορεί τελικά να στιγματίσει τα παιδιά με αυξημένες ειδικές ανάγκες.
Σε έναν κόσμο όπου λέγεται (ή μάλλον υποτίθεται) ότι έχουμε ξεπεράσει τις φυλετικές και σεξιστικές διακρίσεις ή τις διακρίσεις κατά των ατόμων με ειδικές ανάγκες, η άποψη μου θα χαρακτηριστεί από κάποιους ανήθικη και λανθασμένη. Τα σχολεία ενός φύλου, οι δουλειές αποκλειστικά για άτομα με αναπηρία ή τα πανεπιστήμια αποκλειστικά για μαύρους έχουν ιστορικά κατηγορηθεί ότι μειώνουν τις ευκαιρίες για τα άτομα που ανήκουν σε αυτές τις ομάδες.
Καταλαβαίνω αυτές τις ανησυχίες και με πολλές από αυτές συμφωνώ. Υποστηρίζω την θεωρία της “ένταξης” και είμαι ευγνώμων για τους ανθρώπους που αγωνίστηκαν ώστε να υπάρχει σήμερα η δυνατότητα για την κόρη μου να πηγαίνει σε δημόσιο σχολείο. Αναγνωρίζω ότι αυτοί οι αγώνες (και τα δικαιώματα που κατακτήθηκαν) ήταν ευεργετικοί για την συντριπτική πλειοψηφία των παιδιών. Παρ’ όλα αυτά, κάποια παιδιά αποκλείονται. Μια μητέρα που ο γιος της είχε μια σοβαρή μορφή αυτισμού μου εξήγησε πως το παιδί της ενώ τα κατάφερε στο κοινό σχολείο όταν ήταν μικρό, δεν μπορούσε να προχωρήσει εύκολα όσο μεγάλωνε. Κατέληξε να παρακολουθείται συνέχεια από τους δάσκαλους του, ή να περιορίζεται σε ένα δωμάτιο ολόκληρη τη σχολική μέρα. Αυτή η κατάσταση δεν ήταν πια ένταξη, αλλά αποκλεισμός και στιγματισμός.
Η εναλλακτική λύση του ειδικού σχολείου είναι δύσκολο να γίνει αποδεκτή από κάποιους γονείς. Όπως χαρακτηριστικά μου είπε μια μητέρα, “το να στείλεις το παιδί σου σε ένα ειδικό σχολείο είναι σαν να παραδίνεσαι, σαν να εγκαταλείπεις την προσπάθεια το παιδί σου να ενταχθεί στην κοινότητα”. Βλέπω αυτόν τον δισταγμό παντού γύρω μου: πιο πρόσφατα, σε μία μητέρα που έπρεπε να παλέψει για να δεχθούν οι δημοτικές αρχές το κωφάλαλο και διανοητικά καθυστερημένο παιδί της σε ειδικό σχολείο.
Αλλά υπάρχει τρόπος: να βγάλουμε το στίγμα από αυτά τα παιδιά και από τα ειδικά σχολεία που έχουν ανάγκη.
Η κόρη μου θέλει πολύ να μάθει καινούρια πράγματα, αλλά για να το καταφέρει χρειάζεται ειδικούς που να γνωρίζουν πως να διδάξουν ένα παιδί του οποίου η μνήμη και η αντίληψη επηρεάζεται από την καθημερινή ιατροφαραμακευτική του αγωγή. Χρειάζεται ένα σχολείο με μεγαλύτερη αναλογία δασκάλων προς μαθητές, με μεγάλη ειδίκευση του προσωπικού και με τις κατάλληλες παροχές για την απαραίτητη ιδιαίτερη στήριξη. Δεν υπάρχει καμία ντροπή σε όλα αυτά.
Στο σχολείο της δεν υπάρχουν μέρη που δεν μπορεί να πάει, ή που να μην ανήκει. Μπορεί να μπει από την κύρια είσοδο στην τάξη της και να κάτσει όπως όλοι στο θρανίο για να ακούσει το μάθημα. Ανάμεσα στους συμμαθητές της με ειδικές ανάγκες, ζει σε μια πλούσια και ολοκληρωμένη σχολική κοινότητα.
Οι υποστηρικτές της θεωρίας της “ένταξης” μπορεί να πουν ότι εγώ κι ο άντρας μου έχουμε παρανοήσει, ότι δεν βλέπουμε τα θετικά της κανονικοποίησης που μπορεί να υπάρξουν σε ένα γενικό σχολείο. Ή μπορεί να πουν ότι τα ειδικά σχολεία εμποδίζουν να καλλιεργηθεί η ανεκτικότητα απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες.
Ίσως. Αλλά αν γνώριζαν το παιδί μας, υποψιάζομαι ότι θα άλλαζαν γνώμη. Ίσως να πείθονταν ότι οι γενικεύσεις της θεωρίας της “ένταξης” αποτυγχάνουν να κατανοήσουν τις ιδιαίτερες ανάγκες που έχει η κόρη μου. Μπορεί να δουν ότι υπάρχει μια βαθιά, αξιοπρεπής ελευθερία στο να μην είσαι το αντικείμενο από το οποίο θα πάρει μαθήματα μια κοινωνία, η οποία ακόμη, τόσα χρόνια μετά, διδάσκει στα παιδιά πως να ανέχονται τη διαφορετικότητα. Ίσως κατανοήσουν ότι σε ένα γενικό σχολείο θα κατέληγε σε μια ειδική αίθουσα, αποκλεισμένη από αυτούς που μπορεί να έχουν τα καλύτερα αισθήματα για αυτήν.
Έχουμε ανάγκη από ειδικά σχολεία που να είναι σωστά στελεχωμένα και επαρκώς χρηματοδοτούμενα. Μόνο όταν αποδεχθούμε ότι χρειαζόμαστε αυτά τα σχολεία, μπορούμε να κάνουμε το βήμα για να ξεκινήσουμε την δύσκολη δουλειά της εκπαίδευσης παιδιών με ειδικές ανάγκες σε οποιαδήποτε σχολικό περιβάλλον. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ισότητα αν δεν αναγνωρίσουμε τις διαφορετικές ανάγκες του κάθε ανθρώπου.
Μετάφραση Μανωλέσου Δανάη, Μόγλη Μαρίνα
Πηγη:http://parenting.blogs.nytimes.com/2014/04/17/my-daughter-profoundly-disabled-needs-a-school-for-children-like-her/?_php=true&_type=blogs&_php=true&_type=blogs&_r=1&
