Ήταν 12 Νοεμβρίου του 1935 όταν ο Πορτογάλος ψυχίατρος, Αντόνιο Έγκαζ Μονίζ έκανε δυο τρύπες στην κάθε πλευρά εγκεφάλου ασθενούς και έκοψε τα νεύρα που συνέδεαν το πρόσθιο μέρος του εγκεφάλου με τον υπόλοιπο εγκέφαλο. Αυτή ήταν η πρώτη λοβοτομή στην ιστορία της ιατρικής. Για την ακρίβεια ήταν η πρώτη πλήρης λοβοτομή αφού σχετικές απόπειρες είχαν ήδη ξεκινήσει από το 1892.
Παρ’ ότι γρήγορα ήρθε η απαγόρευση της πρακτικής αυτής, η λοβοτομή έγινε πολύ δημοφιλής ως επέμβαση και μάλιστα οι λοβοτομές έγιναν ένα είδος σόου!
O Φρίμαν εν ώρα χειρουργείου
Το 1950, η Σοβιετική Ένωση, η Γερμανία και η Ιαπωνία απαγόρευσαν τις λοβοτομές ως μια πρακτική που εναντιωνόταν «στις αρχές του ανθρωπισμού». Αντίθετα στις ΗΠΑ, υπάρχουν Πολιτείες που ακόμη και σήμερα εφαρμόζονται οι λοβοτομές.
Ένα χρόνο πριν, το 1949, Μονίζ πήρε το Νόμπελ Ιατρικής για την καινοτόμο «θεραπεία» του. Σχεδόν 40 ασθενείς είχαν περάσει από το ιατρικό κρεβάτι του Μονίζ μέχρι τότε.
Από τους πλέον γνωστούς γιατρούς που εφάρμοζαν τη λοβοτομή (αφού την τροποποίησαν ελαφρώς, φτάνοντας στο μετωπιαίο φλοιό του εγκεφάλου μέσω της οφθαλμικής κόγχης, γι’ αυτό και έκανε επεμβάσεις πάνω από το βολβό του ματιού) ήταν ο Αμερικανός ψυχίατρος Γουόλτερ Φρίμαν και ο Ιταλός συνάδελφος του, Αμάρο Φιαμπέρτι, που έκανε την επέμβαση σε μόλις 10 λεπτά. Προηγουμένως, έκαναν στους ασθενείς τους ηλεκτροσόκ μέχρι να λιποθυμήσουν…
Και κάπου εκεί η ιατρική δεν φαινόταν να διαχωρίζεται από τα χειρότερα βασανιστήρια.
Ο Φρίμαν (Freeman) έκανε τις λοβοτομές ένα είδος σόου και εγχείριζε ασθενείς δημοσίως, μπροστά σε κόσμο. Ένας από τους «ασθενείς» του υπήρξε ο Χάουαρντ Ντάλι, ένα αγόρι μόλις 12 ετών. Ο Φρίμαν του έκανε λοβοτομή επειδή ήταν «υπερβολικά άτακτο» λέγοντας πως αυτή η εγχείριση θα τον έκανε «εξαιρετικό παιδί». Ο Χάουαρντ πέρασε τα εφηβικά του χρόνια έγκλειστος σε ψυχιατρείο και ως ενήλικας εθίστηκε στο αλκοόλ.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περισσότεροι από 50.000 ασθενείς υπέστησαν λοβοτομή στην Αμερική και άλλοι τόσοι στην Ευρώπη. Οι γιατροί ανέφεραν τότε ότι 1 στους 3 ασθενείς θεραπευόταν, 1 στους 3 δεν επηρεαζόταν καθόλου και 1 στους 3 έμενε φυτό ή παρουσίαζε επιδείνωση των συμπτωμάτων και της συμπεριφοράς του. Τα στοιχεία αυτά όμως δεν θεωρούνται έγκυρα αφού ελάχιστοι από τους γιατρούς που εφάρμοσαν τις λοβοτομές συνέχιζαν μετά να παρακολουθούν τους ασθενείς τους για να ξέρουν την πορεία τους.
Το πιο διάσημο «θύμα» της βάναυσης αυτής ιατρικής πρακτικής υπήρξε η αδελφή του Τζον Κένεντι, Ρόσμαρι. Το 1941 όταν ήταν 23 ετών, ο πατέρας της, Τζόζεφ Κένεντι, άκουσε τους γιατρούς που του είπαν ότι μια νέα διαδικασία θα τη βοηθήσει να ηρεμήσει την υπερκινητικότητά της και τον αδάμαστο χαρακτήρα της. Έτσι έδωσε έγκριση να την υποβάλουν σε λοβοτομή.
Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης οι γιατροί έδωσαν στη Ρόσμαρι ένα ήπιο ηρεμιστικό, αλλά δεν τη νάρκωσαν. Ο Φρίμαν, που έκανε την επέμβαση της ζήτησε να τραγουδά κατά τη διάρκεια της εγχείρισης το «Ο Θεός ευλογεί την Αμερική» ή και να μετρήσει ανάποδα.
Μόλις άρχισε να χάνει τον ειρμό των λόγων της, οι γιατροί σταμάτησαν.
Η νοητική της κατάσταση επιδεινώθηκε σφόδρα, οι νοητικές της λειτουργίες επέστρεψαν στη βρεφική ηλικία, δεν μπορούσε καν να ελέγξει την ούρηση και την αφόδευση της.
Πέθανε το 2005, σε ηλικία 86 ετών, έγκλειστη σε ίδρυμα όλα αυτά τα χρόνια. Ήταν το πρώτο μέλος της οικογένειας των Κένεντι που πέθανε από φυσικά αίτια.
