Η μέθοδος διδασκαλίας της ιστορίας στο ΜΔ
Όπως πληροφορούμεθα από τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Μαρασλείου, για όλα τα μαθήματα και για το μάθημα της ιστορίας έγιναν πρότυπες διδασκαλίες, με σκοπό την προσαρμογή τους στις νέες αντιλήψεις προσέγγισης του γνωστικού αγαθού. Η Ιμβριώτη έκανε δύο υποδειγματικές διδασκαλίες για την Ελληνική Επανάσταση και, όπως γινόταν πάντα, ακολούθησε κριτική πάνω στο μάθημα σε ειδική συνεδρίαση του προσωπικού. Για το μάθημα της Ιστορίας και τη μέθοδο διδασκαλίας του μιλούν ο Αναγνωστόπουλος και η Ιμβριώτη, που διδάσκουν το μάθημα στο Διδασκαλείο, συντονίζει ο Διευθυντής Δελμούζος, συνεργάζεται ο Υποδιευθυντής Παπαμαύρος και διατυπώνουν απόψεις και οι άλλοι καθηγητές του ΜΔ και οι δάσκαλοι του προτύπου δημοτικού. Εκφράζονται γνώμες και ασκείται κριτική σε θέματα που αφορούν στην ύλη, στο πνεύμα και στη μέθοδο του μαθήματος, το οποίο πρέπει να διαμορφωθεί έτσι, ώστε να υπηρετεί τις βασικές αρχές του κινήματος της Νέας Αγωγής.
Από το πλήθος των απόψεων που διατυπώθηκαν σε αυτή τη συνεδρίαση θα επικεντρωθούμε σε όσα εισηγήθηκε η Ιμβριώτη σχετικά με τη μέθοδο που εφάρμοζε για τη διδασκαλία του μαθήματος της ιστορίας. Ο τρόπος με τον οποίο δίδαξε το μάθημα η παιδαγωγός μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, γιατί η νέα μέθοδος που εφάρμοσε αποτέλεσε την «πέτρα του σκανδάλου» και έδωσε το έναυσμα για να ξεκινήσει η γνωστή εναντίον του Μ.Δ. πολεμική, γνωστή στην Ιστορία της Εκπαίδευσης ως “Μαρασλιακά”.
Η σύντομη εισήγησή της περιλαμβάνει ένα γενικό μέρος, ένα ειδικό και ένα πρακτικό.
Στο γενικό μέρος θα υποστηρίξει τα εξής: Στο σχολείο τα παιδιά πρέπει να διδαχτούν την ιστορία του πολιτισμού], ως απαραίτητη συνεργό στην προσπάθεια του ανθρώπου να ανεβεί σε ανώτερες μορφές ζωής. Το μάθημα της ιστορίας πρέπει να απελευθερωθεί από τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας του και το δογματισμό και να συνδεθεί με την άμεση γνώση και εμπειρία. Η άμεση γνώση θα αποκτηθεί μέσα από τη μελέτη και αξιοποίηση των πηγών, ώστε να φτάσει το παιδί στην ιστορική αλήθεια. Με τη μελέτη των πηγών θα καθοδηγηθεί ο έφηβος να συλλάβει την ενότητα και την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Να κατανοήσει τη λογική συνάφεια που διέπει την ενότητα αυτή κατά την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Η διδασκαλία του μαθήματος δεν θα περιοριστεί μόνο στα πολεμικά γεγονότα, αλλά το πλάτος της θα διευρυνθεί και θα συμπεριλάβει όλα τα επίπεδα του πολιτισμού. Τέλος, θα τονίσει την ουσιαστική επίδραση του οικονομικού παράγοντα κατά την εξέταση των ιστορικών γεγονότων, ως ένα από τα σημαντικότερα επίπεδα του πολιτισμού.
Το ειδικό μέρος αφορά στο μάθημα της Ελληνικής επανάστασης. Τη διδασκαλία της θα τη στηρίξει στο διπλό υποθετικό ερώτημα: αν η επανάσταση είναι «αυθόρμητη» απόφαση και εκτέλεση όλου του ελληνικού λαού ή έγινε με την πρωτοβουλία της αστικής τάξης, η οποία στο ξεκίνημα και την ορμή της παρέσυρε και τους άλλους Έλληνες. Για να δικαιολογήσει μάλιστα το ρόλο της αστικής τάξης στην Ελληνική επανάσταση, θα αναφερθεί στην άνοδο της τάξης αυτής στην Ευρώπη και στην επίδραση που άσκησε στις άλλες χώρες. Στη συνέχεια θα υποστηρίξει πως οι έφηβοι θα κατανοήσουν καλύτερα το παρόν τους, αν μελετήσουν το παρελθόν τους κατευθείαν από τις πηγές. Και αμέσως θα εξηγήσει στους συνεργάτες του ΜΔ και των δασκάλων πώς ακριβώς εννοεί τη χρήση των πηγών. Θα τονίσει πως η χρήση των πηγών πρέπει να γίνει «με καθαρά ευρετική μέθοδο και κριτική έρευνα», για να αναπτύξουν τα παιδιά ιστορικοκριτική σκέψη. Θα επιμείνει στην αναγκαιότητα της μελέτης των πηγών από τους μαθητές για τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα με στόχο την προσέγγιση της ιστορικής αλήθειας. Θα διευκρινίσει ακόμη ότι από των σύνολο των πηγών άλλες θα μελετηθούν ιστορικοκριτικά και σε βάθος για την κατά το δυνατό κατάκτηση της ιστορικής αλήθειας, ενώ κάποιες άλλες θα χρησιμοποιηθούν ως γέφυρες και θα διαβαστούν απλώς για τη διατήρηση της ιστορικής ενότητας, με στόχο την εξοικονόμηση χρόνου για την ολοκλήρωση της ύλης, στοιχείο σημαντικό για τη γνώση του παρόντος. Τέλος, θα υποστηρίξει πως το εγχειρίδιο θα χρησιμοποιηθεί μόνο όπου δεν υπάρχουν πηγές. Η ύπαρξη των πηγών πρέπει να καταργεί το εγχειρίδιο, του οποίου η χρήση «επηρεάζει» τα παιδιά και δεν τα αφήνει να προσεγγίσουν την ιστορική αλήθεια με ελεύθερο πνεύμα.
Στο τρίτο μέρος της εισήγησης, που αφορά στην τεχνική της μελέτης και έρευνας των πηγών, η νεαρή εισηγήτρια θα εκθέσει: «Μοιράζω το υλικό στα παιδιά πχ. έγγραφα, υπάρχοντα για ένα γεγονός. Τα έγγραφα αυτά εξετάζονται μέσα στην τάξη και από κει καταλήγουμε σε ορισμένα συμπεράσματα. Γίνεται η συγχώνευση σ’ ένα όλο. Γεννιόνται βέβαια ορισμένες δυσκολίες ή προβλήματα. Τότε αναλαβαίνουν μερικά παιδιά και προστρέχουν σε επιστημονικά συγγράμματα ή βοηθήματα διάφορα και μας φέρνουν περισσότερες λεπτομέρειες. Το εγχειρίδιο πάντοτε υπάρχει σαν σκελετός που δείχνει τη συνοχή. Εργασία γίνεται και χωρίς πηγές με βάση το εγχειρίδιο μόνο. Μα τότε γίνεται η μελέτη μέσα στην τάξη και σύμφωνα με καθορισμένο αίτημα ιστορικό. Συλλέγεται ό,τι μας χρησιμεύει απ’ αυτό. Μα επειδή το εγχειρίδιο είναι πάντα υπερβολικά πενιχρό γεννιούνται πολλά προβλήματα που τα αναλαβαίνουν ορισμένες ομάδες».
Δεν είναι δύσκολο, νομίζω, από την εισήγησή της να αντιληφθούμε ότι με τα διδακτικά ερωτήματα που έθετε η παιδαγωγός σχετικά με τα αίτια της Ελληνικής Επανάστασης και τη μέθοδό της δεν διαφοροποιούσε μόνο το σκοπό της διδασκαλίας του μαθήματος, αλλά άνοιγε «κλειστά» της ιστορίας μονοπάτια στα μάτια των παιδιών. Ασκούσε τους μαθητές της, όπως ακριβώς το επιδίωκε, να κινούνται ελεύθερα στο ιστορικό παρελθόν και να εισδύουν βαθιά στα μηνύματα της πραγματικότητας.
Πηγη:http://chryssablog.wordpress.com
