Η ριζοσπαστική επιστημονική φαντασία και το φάνταζυ δίνουν απαντήσεις στην πεποίθηση ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στη βία και ανισότητα που μας περιβάλλει. Ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία για ονειρευτούμε νέους κόσμους και και να οραμαστούμε ένα καλύτερο μέλλον, είναι η φαντασία. Ωστόσο, πολλές φορές, εμείς οι ίδιοι τη φρενάρουμε, ακόμα και αποστρεφόμαστε το να ονειρευόμαστε. Πώς μπορούμε να στηρίξουμε τα όνειρά μας, να απεικονίσουν το ασύλληπτο του μέλλοντός μας, και να αλλάξουμε τον κόσμο;
Ο συγγραφέας και ακτιβίστρια Walidah Imarisha (φωτο)
Το δικαστήριο στο Staten Island αρνήθηκε να απαγγείλει κατηγορίες εναντίον του Daniel Pantaleo, του αστυνομικού που έπνιξε και σκότωσε τον Eric Garner. Όπως και στο Ferguson, οι ένορκοι αποφάσισαν να μην ασκήσουν δίωξη στο Darren Wilson, αξιωματικό της αστυνομίας, για τη δολοφονία του άοπλου μαύρου έφηβου Mike Brown.
Σχεδόν παντού, εξοργισμένοι Αμερικανοί διαμαρτύρονται, διαδηλώνουν, κλείνοντας αυτοκινητόδρομους, διακόπτουν πορείες τρένων, αλλά κάποιοι θεωρούν ότι είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς μια πορεία προς τα εμπρός.
Η Walidah Imarisha, συγγραφέας και ακτιβίστρια, επινόησε τον όρο «visionary fiction» για να περιγράψει το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα λογοτεχνικά είδη της επιστημονικής φαντασίας, τρόμου και φάνταζυ για να οραματιστούμε εναλλακτικές προοπτικές στο άδικο και καταπιεστικό σύστημα που ζούμε.
Μιλήσαμε για το πώς η επιστημονική φαντασία μπορεί να μας εμπνεύσει για να δημιουργήσουμε ένα πιο δίκαιο κόσμο, εκεί που ένας άοπλος αφροαμερικανός δεν σκοτώνεται από την αστυνομία ή παρακρατικούς κάθε 28 ώρες…
Η Imarisha είναι συντάκτης του «Another World Is Possible: Conversations in a Time of Terror» (ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός: συνομιλίες σε μια εποχή του Τρόμου), μια συλλογή από προσωπικές σκέψεις σχετικά με τις επιθέσεις της 9/11 και το τι επακολούθησε. Είναι επίσης ένα συν-εκδότης, με την Adrienne Maree Brown, της αναμενόμενης έκδοσης «Octavia’s Brood: Science Fiction Stories From Social Justice Movements» (Ιστορίες επ. φαντασίας της Οctavia Brood από κινήματα κοινωνικής δικαιοσύνης), το όνομά του από τη θρυλική συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Octavia Butler.
Ακολουθεί μια ελαφρώς επεξεργασμένη απομαγνητοφώνηση της συνομιλίας μας.
Mary Hansen: Ποια ήταν η αντίδρασή σας στην απόφαση των ενόρκων, να μην ασκήσουν δίωξη στον Darren Wilson, τον αστυνομικό που πυροβόλησε τον άοπλο μαύρο έφηβο Μάικ Μπράουν;
Walidah Imarisha: Κάποιος δημοσίευσε στο Twitter: «Ακριβώς επειδή δε νοιώθω έκπληξη, δεν σημαίνει πως δεν είμαι πληγωμένος». Και νομίζω ότι είναι ένας περιεκτικός τρόπος να σας εξηγήσω πως νοιώθω. Πιστεύουν ότι μια επιβεβαίωση ενός άδικου συστήματος από ένα άδικο σύστημα δεν πρέπι να μας εκπλήσσει και είναι εντελώς σπαρακτικό επειδή μιλάμε για ανθρώπινες ζωές. Μιλάμε για τον Mike Brown και Tamir Rice και, δυστυχώς, χιλιάδες μαύρους και «μη λευκούς» που έχουν δολοφονηθεί από την αστυνομία.
Νομίζω ότι θα ήμουν απίστευτα έκπληκτη αν είχαν απαγγελθεί κατηγορίες στον Wilson, δεδομένου πως η αστυνόμευση λειτουργεί σε αυτή τη χώρα. Το πιο εκπληκτικό είναι το πόσο ισχυρή είναι η ανταπόκριση από τον κόσμο. Το γεγονός ότι υπήρχαν πάνω από 170 διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο σε απάντηση σε αυτό είναι απίστευτο. Και δεν ήταν μόνο για τον Darren Wilson, είναι η κινητοποίηση του κόσμου που λέει ότι «αυτός δεν είναι ο κόσμος που θέλουμε να ζήσουμε».
MH: Για σας, η επιστημονική φαντασία προσφέρει ένα χρήσιμο τρόπο σκέψης μέσα από αυτά τα θέματα, ειδικά από τα έργα της Octavia Butler. Ποια είναι η σύνδεση;
WI: Νομίζω ότι η επιστημονική φαντασία και η visionary fiction, όπως η συνεργάτης μου Adrienne Maree Brown λέει, είναι ένα ιδανικό πεδίο δοκιμών για να εξερευνήσουμε τις αμέτρητες εναλλακτικές λύσεις που θα μπορούσαν να υπάρχουν για την αστυνόμευση και τα ιδρύματα, όπως οι φυλακές.
Είναι απίστευτα σημαντικό να αρχίσουμε να μετατοπίζουμε τη σκέψη μας μακριά από το μοντέλο ότι η πολιτεία μας κρατούν ασφαλείς -δεδομένου ότι αυτός δεν ήταν ποτέ ο σκοπός του κράτους, ποτέ δεν ήταν ο σκοπός της αστυνομίας ή του συστήματος και των φυλακών- και να αρχίσουμε να ρωτάμε: πώς κρατάμε ο ένας τον άλλο ασφαλή; Πώς μπορεί να προληφθεί η ζημία πριν να συμβεί; Πώς θα αντιμετωπιστεί η βλάβη όταν αυτό συμβεί στις κοινότητές μας με τρόπους που είναι θεραπευτικοί και για όλους, και όχι η τιμωρία για την τιμωρία;
MH: Βλέπετε κάποιες αχτίδες ελπίδας ή κοινότητες όπου οι άνθρωποι χτίζουν αυτές τις εναλλακτικές λύσεις τώρα;
WI: Βεβαίως. Υπάρχουν κοινότητες που εργάζονται κάθε μέρα για να χτίσουν δομές «ασφάλειας» και χρησιμοποιούν «εργαλεία» όπως η διαμεσολαβητική κοινότητα, όπως ο κοινοτικός Conferencing Center στη Βαλτιμόρη. Υπάρχουν οργανώσεις όπως η Creative Interventions που είναι ειδικά αναζητούν τρόπους για την αντιμετώπιση της συζυγικής βίας και της αιμομιξίας χωρίς να επικαλεστούνται το κράτος. Οργανισμοί όπως ο Incite! «έγχρωμες γυναίκες κατά της βίας» που προσφέρουν σαφείς τρόπους για να δούμε ότι η διαπροσωπική βία που οι γυναίκες και trans ζουν με κάθε μέρα και δεν μπορεί να διαχωριστεί από την κρατική βία αυτοί οι άνθρωποι βιώνουν καθημερινά.
MH: Τι θα λέγατε σε όσους ισχυρίζονται ότι πάντα θα υπάρχει έγκλημα και «κακοί άνθρωποι»;
WI: Και πάλι, αυτό είναι ένας λόγος που χρειαζόμαστε την επιστημονική φαντασία. Συχνά δεν μπορούμε καν να φανταστούμε ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά, γιατί δεν μπορούμε να φανταστούμε εναλλακτικά κοινωνικά συστήματα. Η Ursula LeGuin έδωσε μια απίστευτη ομιλία στα Εθνικά Βραβεία Βιβλίου, όπου μίλησε για κάτι αντίστοιχο: «οι άνθρωποι δεν μπορούν να φανταστούν έναν κόσμο χωρίς καπιταλισμό». Λοιπόν, κάποτε υπήρχε μια εποχή που οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να φανταστούν έναν κόσμο χωρίς το θεϊκό δικαίωμα των βασιλιάδων.
Αλλά οι συγγραφείς, οι οραματιστές, εκείνοι οι τύποι τέλος πάντων που είναι σε θέση να φανταστούν πως μπορεί να είναι η ελευθερία, είναι απολύτως αναγκαίοι για να ανοίγουν δρόμους και να μας κάνουν να φανταστούμε ότι υπάρχει μια πιθανότητα να υπάρξουν πράματα έξω από το σημερινό σύστημα.
Νομίζω ότι υπήρξε μια συντονισμένη προσπάθεια να διαγράψουν αυτές τις δυνατότητες. Τα συστήματα αυτά που ζούμε είναι απίστευτα αφύσικα. Αυτό δεν είναι ο τρόπος που υποτίθεται ότι πρέπει να ζήσουμε. Έχουμε δεχτεί απίστευτη πλύση εγκεφάλου για να φτάσουμε στο να πιστεύουμε ότι αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος που τα πράγματα θα πρέπει να είναι. Όταν κάνουμε έστω κι ένα μικρό βήμα έξω από αυτό, είμαστε σε θέση να σπάσουμε αυτή την προπαγάνδα και να δούμε ότι αυτό δεν είναι ο μόνος τρόπος, και στην πραγματικότητα υπάρχουν τόσοι τρόποι να ζήσουμε, όσοι μπορούμε να φανταστούμε.
MH: Πού βλέπετε μερικές από τις συνέπειες αυτής της προπαγάνδας; Και τι ρόλο παίζουν visionary fantasy;
WI: Στη συλλογή μας, «Octavia Brood», η ιστορία της Adrienne Maree Brown, «Το Ποτάμι» (σ.τ.μ: οποιαδήποτε ομοιότης με την ελληνική πραγματικότητα είναι τελείως συμπτωματική) εξερευνά την ιδέα αυτή. Με τι μοιάζει η δικαιοσύνη; Τι κρατάει τους ανθρώπους υπεύθυνους απέναντι στα εγκλήματα που το σύστημα αυτό δεν περιλαμβάνει στα εγκλήματα, όπως της οικονομικής εξαθλίωσης, τι λέμε για τη βία της φτώχειας;
Αυτά δεν θεωρούνται εγκλήματα από το σύστημα: Είναι πραγματικά μέρος της συνήθης λειτουργίας του. Στην πραγματικότητα, δεν χρειάζεται καν ο τρόπος για να περιγράψει αυτά τα πραγματικά εγκλήματα που συμβαίνουν κάθε μέρα στις κοινότητές μας. Και αντ ‘αυτού, έχουμε μείνει σαν κοινωνία εκεί που τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν εργαστεί πολύ σκληρά για να μας τα βάλουν, στο κέντρο τους είναι η διαπροσωπική βία, η οποία είναι πολύ συχνά αποτέλεσμα της θεσμικής καταπίεσης και της φτώχειας!
Ένα από τα πράγματα που το έργο της Octavia Butler κάνει πολύ καλά, και μία από τις αρχές της visionary fantasy, είναι ότι επικεντρώνεται σε αυτούς που έχουν περιθωριοποιηθεί, εκείνα τα παιδιά που κάθονται στις διασταυρώσεις της καταπίεσης. Όταν επικεντρώμουμε στους ανθρώπους που έχουν περιθωριοποιηθεί, όταν βλέπουμε το μαύρο νέο στο κέντρο, όταν βλέπουμε νεαρές μαύρες γυναίκες στο κέντρο των αγώνων, βλέπουμε ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο προσέγγισης. Βλέπουμε το σύστημα από μια εντελώς διαφορετική προοπτική.
MH: Ποιες είναι οι επιπτώσεις του να επιδιώκεις να κατανοήσεις το σύστημα μέσα από προοπτικές περιθωριοποιημένων ανθρώπων;
WI: Μας λένε και ξαναλένε ότι χρειαζόμαστε μικρές μεταρρυθμίσεις, αλλά όταν βλέπουμε τα κοινωνικά συστήματα μέσα από την οπτική ανθρώπων νέων, queer, gay, τρανς και μαύρων, τότε θα δούμε ότι πράγματι αυτές οι τεμνόμενες καταπιέσεις είναι τόσο ριζωμένες στο σύστημα και οι μεταρρυθμίσεις δεν μπορεί να είναι η απάντηση. Ότι αυτό χρειάζεται είναι ένα ριζική, βαθιά, και πλήρη κοινωνική και συστημική αλλαγή.
Και νομίζω ότι εκείνοι που έχουν περιθωριοποιηθεί, οι οποίοι με πολλούς τρόπους ζουν έξω από τα όρια του αποδεκτού συστήματος, δεν είναι θύματα. Είναι οι εν δυνάμει ηγέτες που μπορεί να μας δείξουν πώς να οικοδομήσουμε ένα διαφορετικό κόσμο. Επειδή με πολλούς τρόπους έχουν δημιουργήσει αυτές τις κοινότητες μέσα από την ανάγκη και την επιβίωση. Και έχουμε απίστευτα πράγματα να μάθουμε από αυτούς.
MH: Ποια είναι μερικά απ’τα μαθήματα μπορούμε να αντλήσουμε από αυτό;
WI: Βλέπουμε μια έμφαση στην ολότητα της κοινότητας, της συλλογικότητας, καθώς και ότι το άτομο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την κοινότητα. Κάθε μεμονωμένο άτομο στην κοινότητά ΕΙΝΑΙ η κοινότητα μας. Και αναγνωρίζοντας ότι, όταν τα πρόσωπα αυτά δολοφονούνται, όταν τους κλέβουν από εμάς και τους κλείνουν σε φυλακές, αυτό αποσταθεροποιεί στην πραγματικότητα ολόκληρη την κοινότητα.
Και ότι οι επιπτώσεις του ότι συχνά μεταφέρονται από τις μαύρες γυναίκες που έχουν μείνει πίσω, σε πολλές περιπτώσεις. Ακόμα κι αν οι μαύρες γυναίκες είναι ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος πληθυσμός στις φυλακές.
Αλλά αυτή η έμφαση στο να τα εξετάσσουμε όλα αυτά στην ολότητά τους, ως μια κοινότητα, και πάλι είναι αυτό που δείχνει ότι το σύστημα πρέπει να αλλάξει. Πρόκειται για μεμονωμένες περιπτώσεις, αλλά είναι αυτές οι μεμονωμένες περιπτώσεις που συνδέονται με την ευρύτερη κοινωνία. Δεν μπορούμε να τις δούμε ξέχωρα από αυτήν.
Είναι μια πιο συνολική, συλλογική και κοινωνική προσέγγιση σε ό,τι με δικαιοσύνη μοιάζει…
Πηγή: www.yesmagazine.org/peace-justice/science-fiction-post-ferguson-world-walidah-imarisha
Μετάφραση: Μ.Α.
Δείτε περισσότερα:
https://www.facebook.com/octaviasbrood
Το βιβλίο «Octavia’s Brood: Science Fiction Stories from Social Justice Movements», θα κυκλοφορήσει την άνοιξη του 2015 και θα περιλαμβάνει σύντομες ιστορίες από τους: LeVar Burton, Terry Bisson, Alexis Pauline Gumbs, Alixa Garcia, Autumn Brown, Bao Phi, David Walker, Dani McClain, Dawolu Jabari Anderson, Gabriel Teodros, Jelani Wilson, Kalamu ya Salaam, Leah Lakshmi Piepzna-Samarasinha, Mia Mingus, Morrigan Phillips, Tara Betts, Tunde Oluniran, Vagabond, Adrienne Maree Brown & Walidah Imarisha, δοκίμια από τους Tananarive Due και Mumia Abu-Jamal, και εισαγωγή απ’την Sheree Renee Thomas.
