«Επαναπροώθηση on camera», μέρος δεύτερον

Βίντεο που τράβηξαν πρόσφυγες οι οποίοι προσπαθούσαν να φτάσουν με βάρκα στις ελληνικές ακτές στις 21 Ιουλίου απεικονίζει φουσκωτό σκάφος με ελληνική σημαία να περιστρέφεται γύρω τους δημιουργώντας κύμα, την ώρα που οι πρόσφυγες καλούν απεγνωσμένα την οργάνωση καταγραφής και παρακολούθησης περιστατικών κινδύνου στη Μεσόγειο, Watch the Med, για να την ενημερώσουν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη επιχείρηση επαναπροώθησής τους πίσω στην Τουρκία.

Το βίντεο που δημοσιοποιεί η «Εφ.Συν.» αμφισβητεί πλήρως τις εξηγήσεις που έδωσαν για το περιστατικό οι διευθύνσεις του Αρχηγείου του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής («Διάψευση του Λιμενικού για την επαναπροώθηση», «Εφ.Συν.», 4/8/2017), εγείροντας πολύ σοβαρά ερωτήματα.

Ερωτήματα τόσο για τις πρακτικές που εφαρμόζει το Λιμενικό σε βάρος ανθρώπων που προσπαθούν να ζητήσουν διεθνή προστασία στην Ελλάδα, ανάμεσά τους μικρά παιδιά και μία έγκυος, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και της εξαγγελθείσης ελληνικής πολιτικής να τερματιστούν οι επιχειρήσεις επαναπροώθησης στη θάλασσα, όσο και για την αξιοπιστία της έρευνας που πραγματοποίησε το Αρχηγείο και των στοιχείων που έδωσε στη δημοσιότητα.

Το χρονικό

Οπως ισχυριζόταν το Λιμενικό σε επιστολή προς την «Εφ.Συν.» στις 3 Αυγούστου, επιχειρώντας να διαψεύσει τις πληροφορίες τής Watch the Med που είχε δημοσιεύσει την προηγουμένη η εφημερίδα μας («Επαναπροώθηση on camera», «Εφ.Συν.», 2/8/2017), τις πρωινές ώρες της 21ης Ιουλίου, ύστερα από κλήση της οργάνωσης στο Ενιαίο Κέντρο Συντονισμού Ερευνας και Διάσωσης του Αρχηγείου, «το πλωτό Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. εντόπισε τη λέμβο με περίπου τριάντα επιβαίνοντες να κινείται εντός τουρκικών χωρικών υδάτων, ενώ στη θέα του πλωτού Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. μετέβαλε την πορεία της και κατευθύνθηκε προς τα έναντι τουρκικά παράλια […] Ως εκ τούτου, δεν προκύπτει περιστατικό λέμβου με μετανάστες σε δυσχερή θέση, ενώ σε καμία περίπτωση δεν επιβεβαιώνονται τα διαλαμβανόμενα στο σχετικό δημοσίευμα».

Αντιθέτως, το βίντεο δείχνει το φουσκωτό του Λιμενικού να επιχειρεί πολύ κοντά σε ακτή, προφανώς ελληνική, περιστρεφόμενο μπροστά στη βάρκα των προσφύγων και σηκώνοντας κύμα, αντί να ανταποκριθεί στις εκκλήσεις των προσφύγων που ζητούσαν διεθνή προστασία.

Είναι εμφανές ότι, αν κάτι ανάγκασε τους πρόσφυγες να αλλάξουν την πορεία τους και να κατευθυνθούν στα τουρκικά χωρικά ύδατα, όπου συνελήφθησαν από το τουρκικό λιμενικό, αυτό δεν ήταν απλώς «η θέα» του πλωτού του Λιμενικού, αλλά η επιθετική ενέργεια των λιμενικών που όχι μόνο δεν προσέτρεξαν για βοήθεια, αλλά σήκωσαν κύματα, σε μια απειλητική κίνηση που έβαζε σε κίνδυνο τη ζωή των προσφύγων.

«Από όσα γνωρίζουμε, η βάρκα δεν βρισκόταν σε τουρκικά χωρικά ύδατα, αλλά σε ελληνικά, όταν την πλησίασε το Ελληνικό Λιμενικό. Το γεωγραφικό στίγμα που μας έστειλαν [οι πρόσφυγες] είναι 36.1699150, 29.5822960. Την προωθήσαμε [στο Λιμενικό] τηλεφωνικά […] και στη συνέχεια επίσης με μέιλ […]. Αυτό το γεωγραφικό στίγμα δείχνει ότι η βάρκα βρισκόταν σε ελληνικά νερά» σημειώνει η Watch the Med σε επικοινωνία της με την «Εφ.Συν.» ύστερα από την ανακοίνωση του Λιμενικού.

Το συγκεκριμένο γεωγραφικό στίγμα φαίνεται στον χάρτη να βρίσκεται κοντά στη νήσο Μεγίστη.

«Στο βίντεο φαίνεται η βάρκα των προσφύγων, στη μέση της οποίας κάθονται παιδιά. Ενα ταχύπλοο σκάφος με ελληνική σημαία προσεγγίζει τη βάρκα σηκώνοντας κύματα, φτάνει πολύ κοντά. Ενα άτομο από τη βάρκα των προσφύγων σχολιάζει στα αραβικά αυτά που συμβαίνουν. Μετάφραση όσων λέει: «Αυτό είναι το Ελληνικό Λιμενικό που έρχεται για να μας γυρίσει πίσω στην Τουρκία. Μπορείτε να δείτε το νησί στο οποίο φτάσαμε. Το Λιμενικό δημιουργεί κύματα γύρω μας που χτυπούν τη βάρκα. Βοηθήστε μας, παρακαλώ. Εδώ μπορείτε να δείτε ότι φτάσαμε. Βοηθήστε μας, παρακαλώ»».

Νερό στη βάρκα

Σύμφωνα με τη μαρτυρία που έδωσαν οι πρόσφυγες λίγες μέρες μετά το περιστατικό σε δύο μέλη της οργάνωσης, «αφού μπήκαν σε ελληνικά χωρικά ύδατα, αναχαιτίστηκαν από το Ελληνικό Λιμενικό περίπου στις 6.43 π.μ. Ο άνθρωπος μας έστειλε ένα νέο βίντεο που δείχνει ότι βρίσκονταν κοντά στην ελληνική ακτή. Το Ελληνικό Λιμενικό ήταν πολύ επιθετικό. Αρχισαν να κάνουν κύκλους γύρω από τη βάρκα των προσφύγων, δημιουργώντας μεγάλα κύματα, κάνοντας τη βάρκα να ταράζεται δεξιά – αριστερά. Αρχισε να μπαίνει νερό στη βάρκα και οι επιβαίνοντες άρχισαν να πανικοβάλλονται. Τότε τους διέταξαν να επιστρέψουν στα τουρκικά παράλια. Φοβούμενοι για τη ζωή τους και τη ζωή των παιδιών που είχαν στη βάρκα, ανάμεσα στα οποία ένα παιδί παράλυτο, πήγαν πίσω στα τουρκικά παράλια όπου εμφανίστηκε η τουρκική αστυνομία και τους περισυνέλεξε. Αν και ανέφεραν στο Ελληνικό Λιμενικό ότι είχαν μαζί ένα άρρωστο παιδί με χρόνια κατάσταση που χρειάζεται ιατρική αγωγή (όχι επείγουσα), το Ελληνικό Λιμενικό αρνήθηκε και επέμεινε να τους στείλει πίσω στην Τουρκία. Το Τουρκικό Λιμενικό δεν συμμετείχε στην επαναπροώθηση».

Σύμφωνα με την καταγραφή της οργάνωσης, στη βάρκα επέβαιναν 26 άτομα, ανάμεσά τους ένα κορίτσι οκτώ μηνών, ένα παιδί πέντε χρονών με αναπηρία και μία έγκυος.

Εκατό μέτρα από τα ελληνικά παράλια, εμφανίστηκε το πλοίο του Ελληνικού Λιμενικού που φαίνεται στο βίντεο, με δύο αξιωματικούς ντυμένους στα μαύρα, ένοπλους, χωρίς να έχουν καλυμμένα τα πρόσωπα.

Φώναζαν «πηγαίντε πίσω στην Τουρκία» και «μαλάκες». Οι πρόσφυγες έσβησαν τη μηχανή και εμφανίστηκε άλλο σκάφος με γαλλική, γερμανική, κροατική και ελληνική σημαία, που απλώς παρακολουθούσε.