Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης

Ο Βαμ­βα­κά­ρης, με αφο­πλι­στι­κή ει­λι­κρί­νεια δι­η­γεί­ται τη ζωή του. Γεν­νή­θη­κε το 1905 στη Σύρα. Από μι­κρός ερ­γά­της στην πα­τρί­δα του και μετά στον Πει­ραιά. Εφη­με­ρι­δο­πώ­λης, λού­στρος, χα­μά­λης, εκ­δο­ρο­σφα­γέ­ας, είναι τα επαγ­γέλ­μα­τα που έκανε. Και αυτή η ζωή, τε­λι­κά, τον κα­θό­ρι­σε. Μά­γκας, χα­σι­κλής, αλα­νιά­ρης και γυ­ναι­κάς, αλλά και στι­χουρ­γός, συν­θέ­της, τρα­γου­δι­στής με ιδιαί­τε­ρη αγάπη στο μπου­ζού­κι. Ένας «αρι­στο­κρά­της μά­γκας που με το έργο του κα­θό­ρι­σε την πο­ρεία του αστι­κού λαϊ­κού τρα­γου­διού…», όπως λέει η Νάνση Του­μπα­κά­ρη.

Πε­ρι­γρά­φει τα πρώτα του ακού­σμα­τα με μπου­ζού­κια και τζου­ρά­δες στη Σύρο. Όμως, η μύηση με το μπου­ζού­κι, έγινε το 1924, σε ηλι­κία 19 ετών. Τόσο τον είχε αιχ­μα­λω­τί­σει το μπου­ζού­κι, που μέσα σε έξι μήνες είχε γίνει άρι­στος. Και μά­λι­στα αυ­το­δί­δα­κτος. Ο τεκές υπήρ­ξε γι’ αυτόν μο­να­δι­κό σχο­λείο, όπως εξο­μο­λο­γεί­ται. «Εκεί έμαθα να παίζω μπου­ζού­κι. Άκου­γα τρα­γού­δια και εκεί έφτια­ξα τα πρώτα δικά μου. Με τρα­βού­σε η ζωή της αλη­τεί­ας και της μα­γκιάς. Έτσι γνώ­ρι­σα τον υπό­κο­σμο και τις φυ­λα­κές». «Ήμουν ένας σω­στός μά­γκας κι ένας φίνος χα­σι­κλής». Όμως, δεν πεί­ρα­ζε κα­νέ­να. Ότι ήταν, ήταν για τον εαυτό του και το ντερ­βι­σι­λί­κι του, όπως λέει.

Μέσα στους τε­κέ­δες γνω­ρί­στη­κε με τον Γιώρ­γο Μπάτη, τον Ανέ­στο Δελιά και τον Στρά­το Πα­γιουμ­τζή και έφτια­ξαν την πρώτη κο­μπα­νία, τη γνω­στή τότε «Τε­τράς η ξα­κου­στή του Πει­ραιώς». Από εκεί και μετά αρ­χί­ζει η άνο­δος. Κυ­κλο­φο­ρεί ο πρώ­τος  δί­σκος, «Έπρε­πε να ’ρ­χό­σου­να μάγκα μες στον τεκέ μας». Εκτός από τα χα­σι­κλί­δι­κα αρ­χί­ζει να γρά­φει και τρα­γού­δια που μι­λού­σαν για τον έρωτα, τη φτώ­χεια, τον καημό, την απελ­πι­σία, τις δυ­σκο­λί­ες της ζωής. Να ορι­σμέ­να: «Αντι­λα­λούν οι φυ­λα­κές», «Η κλω­στη­ρού», «Κάθε βράδυ θα σε πε­ρι­μέ­νω», «Όσοι έχου­νε πολλά λεφτά», «Η Φρα­γκο­συ­ρια­νή», «Πάλι τρα­γού­δι θα σου πω», «Τα όμορ­φα τα γα­λα­νά σου μάτια», «Μαύρα μάτια μαύρα φρύ­δια», η «Άτα­κτη», το «Χαϊ­δά­ρι» κατά τη διάρ­κεια της Κα­το­χής, «Τα δυο σου χέρια πή­ρα­νε» (οι γνω­στές «βερ­γού­λες») και πολλά άλλα.

Όμως, από το 1954 αρ­χί­ζει η πα­ρακ­μή, όταν αρ­ρώ­στη­σε βαριά λόγω αρ­θρί­τι­δας. Δεν τον ζή­τα­γαν στα μα­γα­ζιά. Μά­λι­στα, για ένα διά­στη­μα έπαι­ζε πε­ρι­πλα­νώ­με­νος στους δρό­μους, βγά­ζο­ντας πια­τά­κι για να μα­ζέ­ψει χρή­μα­τα, έχο­ντας μαζί και τον γιό του, που ήταν μι­κρός, τον Στέ­λιο. Τότε έγρα­ψε το τρα­γού­δι, «Τι πάθος ατε­λεί­ω­το που είναι το δικό μου, όλοι να θέ­λουν τη ζωή και γω το θά­να­τό μου …». Από το 1960 και μετά άρ­χι­σε πάλι να ανα­γνω­ρί­ζε­ται, με τη βο­ή­θεια του Τσι­τσά­νη, και την ερ­μη­νεία τρα­γου­διών του από τον Μπι­θι­κώ­τση. Επί­σης, «Βο­ή­θη­σαν σ’ αυτό και οι φοι­τη­τές οι οποί­οι μου κά­να­νε με­γά­λες εκ­δη­λώ­σεις».

Το εντυ­πω­σια­κό από την αφή­γη­σή του είναι ότι είχε συ­ναί­σθη­ση ότι έκανε άστα­τη ζωή, την οποία δεν θέλει για τα παι­διά του και γι’ αυτό δεν τους μι­λά­ει γι’ αυτή. «Δεν ήθελα τα παι­διά μου να ξέ­ρου­νε το τι ήμου­να». «Εγώ ποτέ δεν έκανα κακό σε κα­νέ­ναν. Τα μόνα μου εγκλή­μα­τα για τα οποία με κυ­νη­γού­σε και η αστυ­νο­μία, το χα­σί­σι, οι γυ­ναί­κες και το μπου­ζού­κι. Αυτά δεν ήταν εγκλή­μα­τα». Και επει­δή θέλει να ξε­θυ­μά­νει και να τα πει, γι’ αυτό στην ει­σα­γω­γή της αφή­γη­σής του ζη­τά­ει συ­γνώ­μη. «Παίρ­νω το θάρ­ρος να εκ­θέ­σω τα αμαρ­τή­μα­τά μου στον κόσμο. Σ’ έναν κόσμο που εγώ του τρα­γού­δη­σα τις χαρές του, τις λύπες του, τα πλού­τη του, τη φτώ­χεια του, την ορ­φά­νια του, την ξε­νι­τιά του. Αυτός ο κό­σμος θέλω να γίνει ο εξο­μο­λό­γος μου και πι­στεύω ότι όλοι αυτοί για τους οποί­ους έχω γρά­ψει και γράφω μα και θα γράφω εκα­το­ντά­δες τρα­γού­δια, θα με συγ­χω­ρέ­σουν, μια και αυτός είναι ο σκο­πός της πε­ρι­γρα­φής και εξι­στο­ρή­σε­ως της ζωής μου, δη­λα­δή η συ­γνώ­μη και η συγ­χώ­ρε­ση. Γι’ αυτό όσοι θα δια­βά­σε­τε την ιστο­ρία μου, φίλοι ή ξένοι, γνω­στοί ή άγνω­στοι, και μά­λι­στα οι γνω­στοί μου, να ’ρ­θη­τε να μου σφίξ­τε το χέρι και να μου πείτε ένα ανοι­χτό­καρ­δο γεια σου. Να μου πείτε πως όλα πε­ρά­σα­νε, ότι όλα αυτά ανή­κουν πλέον στο πα­ρελ­θόν. Να μου πείτε πως αν ζού­σα­τε την ίδια ζωή με μένα, τα ίδια θα πα­θαί­να­τε και τα ίδια θα κά­να­τε».

Τόσο η αυ­το­βιο­γρα­φία του, όσο και η θε­α­τρι­κή πα­ρά­στα­ση, είναι μια συ­γκλο­νι­στι­κή και θαρ­ρα­λέα μαρ­τυ­ρία της επο­χής που έζησε αυτός ο αρι­στο­κρά­της μά­γκας του ρε­μπέ­τι­κου. Και κάπως έτσι τε­λειώ­νει η πα­ρά­στα­ση, με το τρα­γού­δι, «Ένας μά­γκας στο Βο­τα­νι­κό».

πηγή:rproject.gr