«Ένα μεγάλο, κάτασπρο γέλιο στη νύχτα του προσώπου σου, στη νύχτα του λαού σου, στη νύχτα της χώρας σου, ένα άσπρο γέλιο λάμπυζε στα τζάμια των φτωχόσπιτων , στα χείλη των μαύρων μανάδων, των μαύρων παιδιών, όπως η αυγή πίσω από τα δάση ή πίσω από τα βουνά του κάρβουνου, άσπρο σαν το χειροσφίξιμο δυο μαύρων χεριών, άσπρο σαν την απόφαση της ελευθερίας, άσπρο σαν τη δύναμη της αδελφοσύνης… Πατρίς Λουμούμπα, είχες δει τα κομμένα χέρια των αδελφών σου διατηρημένα στο αλάτι μέσα στα κοφίνια των αφεντάδων, είχες δει τη λάμψη από τα διαμάντια σας να φωτίζει ξένα συμπόσια , είχες δει το χρυσάφι της χώρας σου να γεμίζει τα όπλα δολοφόνων της χώρας σου… Πατρίς Λουμουμπα, δε σκοτώθηκε το γέλιο σου, μεγάλα ποτάμια από άσπρο φως κατηφορίζουν μες στη νύχτα των μαύρων. Καλημέρα αδελφέ μας, μεγάλα άσπρα μαχαίρια από το γέλιο σου μπήγονται στις μαύρες καρδιές των άσπρων δολοφόνων. Καλημέρα Πατρίς Λουμούμπα, το άσπρο γέλιο σου ανατέλλει ασημάδευτο πάνω από τη μαύρη σου χώρα, μέσα σε όλες τις ετοιμόρροπες νύχτες των ξυπνημένων σκλάβων… Ο ρυθμός του αίματος βαδίζει πάντα κατευθείαν προς την ελευθερία.» («Τα Επικαιρικά», Γιάννης Ρίτσος, 1961, «Ο Μαύρος Άγιος»)

Πενήντα χρόνια μετά τη δολοφονία του, ο πρώην πρωθυπουργός της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κογκό, Πατρίς Λουμούμπα παραμένει ένα ισχυρό σύμβολο. Πολιτικά, όμως, είναι πολύ λίγοι εκείνοι που τον υποστηρίζουν ακόμη…

Συνέχεια

Οι ιστορικοί θεωρούν τη βίαιη καταστολή της εξέγερσης των Χερέρο και των Νάμα (1904-1908) στη Γερμανική Νοτιοδυτική Αφρική (Ναμίμπια) ως την πρώτη γενοκτονία του 20ού αιώνα: η δολοφονία τουλάχιστον 65.000 ανθρώπων από τις αποικιακές δυνάμεις του Β’ Ράιχ στην αφρικανική χώρα και η βίαιη εκτόπιση ντόπιων πληθυσμών στην έρημο της Omaheke για να πεθάνουν από πείνα και δίψα είναι μια ζοφερή υπενθύμιση των πεπραγμένων της Γερμανίας στις αποικίες και τα προτεκτοράτα της.

Με αφορμή σαν σήμερα το 1923 την υπογραφή της συνθήκης της Λωζανης, που προέβλεπε τις ανταλλαγες πληθυσμών, αιχμαλώτων και πολιτικών ομήρων μεταξύ Ελλαδας και Τουρκίας, παραθέτουμε ένα κομμάτι μιας ομιλίας του Π.Πουλιόπουλου, πρώτου γραμματεα του ΚΚΕ στο συνεδριο παλαιων πολεμιστων και θυματων στρατου…
Μας μιλούνε για πατρίδα. Μιλούμε κι εμείς γι’ αυτήνε. Μα η δική μας δεν είναι, σαν τη δική τους, ένα είδος τρομακτικού φρουρίου που στέκει απειλητικό μπροστά στα άλλα και έχει μέσα στο κέντρο του τα χρηματοκιβώτια. Είναι μια πατρίδα που για σύνορα της έχει τους ορίζοντες, – όπως η φύση κι όπως το πνεύμα το ανθρώπινο– και που είναι τόσο πολύ μεγάλη, ώστε να μη μπορούν αυτοί να τήνε καταλάβουν. Από τώρα και πέρα ξέρουμε, ότι τα σημερινά τα έθνη δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά κομμάτια, κοψίδια κομμένα από την ανθρωπότητα. Σχηματίζουνε συνδυασμούς ξεχωριστούς που στέκουν μπροστά στην ιλιγγιώδη όψη του ουρανού και πλαισιώνονται από αλλόκοτα ψαλιδίσματα που φέρουν επάνω τους το σημάδι προαιώνιων φιλονικιών και αρπαγών. Τα έθνη αυτά δεν ημπορούν να διατηρηθούν παρά μονάχα με τον ένοπλο και τον εμπορικό πόλεμο, με την ύπουλη εργασία της καταχθόνιας διπλωματίας, με τον αθέμιτο ανταγωνισμό, με τη θηριωδία, με το μίσος και με το πυροβόλο. Είναι φτιαγμένα από νόθο και τραγικά γελοίο ανακάτεμα σκλάβων και κυρίων.

Ο κορυφαίος ηθοποιός του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου Δημήτρης Χορν γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου του 1921 στην Αθήνα. Πατέρας του ήταν ο γνωστός θεατρικός συγγραφέας Παντελής Χορν. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Βασιλικού Θεάτρου (νυν Εθνικού), όπου έκανε το ντεμπούτο του το 1940, στην οπερέτα του Στράους «Η Νυχτερίδα».

Αμέσως μετά εμφανίστηκε στο «Θέατρο Ρεξ» της Μαρίκας Κοτοπούλη, ως πρωταγωνιστής σε έργα, όπως «Ο πρωτευουσιάνος», «Αλάτι και πιπέρι», «Η κυρία με τις καμέλιες» κ.ά. Την περίοδο 1943 – 1944 συμμετείχε στο θίασο της Κατερίνας, με την οποία συμπρωταγωνίστησε στο «Σύζυγοι με δοκιμή». Το 1944 συγκρότησε δικό του θίασο μαζί με τη Μαίρη Αρώνη και λίγο αργότερα συνέπραξε με τη Βάσω Μανωλίδου. Το 1945 συνεργάστηκε με τον θίασο Μελίνας Μερκούρη και Νίκου Χατζίσκου, ενώ την περίοδο 1946 – 1950 επέστρεψε στο «Βασιλικό Θέατρο».

Ύστερα από απουσία δύο ετών στο εξωτερικό, επιστρέφει στην Ελλάδα και το 1953 γνωρίζει την Έλλη Λαμπέτη. Ο δεσμός τους επισπεύδει το διαζύγιο της Λαμπέτη με τον Μάριο Πλωρίτη και μαζί γράφουν μία από τις πιο αστραφτερές σελίδες στην υποκριτική τέχνη. Συγκροτούν δικό τους θίασο, μαζί με τον Γιώργο Παππά, ανεβάζοντας έργα, όπως: «Ο βροχοποιός», «Νυφικό Κρεβάτι» και «Το παιχνίδι της Μοναξιάς». Οι δρόμοι τους χώρισαν το 1959 και δεν ξανασυναντήθηκαν ποτέ στο θεατρικό σανίδι.

Κατά την Ζανζιβαρινή Επανάσταση ανατράπηκε ο Σουλτάνος της Ζανζιβάρης και η κατά κύριο λόγο αραβική κυβέρνησή του από ντόπιους Αφρικανούς επαναστάτες. Η Ζανζιβάρη, ένα εθνικώς ανάμικτο κράτος αποτελούμενο από διάφορα νησιά στην ανατολική ακτή της Τανγκανίκα, είχε αποκτήσει την ανεξαρτησία της από την Βρετανία το 1963. Ωστόσο, μία σειρά από βουλευτικές εκλογές είχαν ως αποτέλεσμα η αραβική μειονότητα να παραμείνει στην εξουσία την οποία είχε κληρονομήσει από την πρότερη ύπαρξη της Ζανζιβάρης ως υπερπόντιας κτήσης του Ομάν. Αναστατωμένο από την υποεκπροσώπηση στο κοινοβούλιο παρά το ότι έλαβε το 54% των ψήφων στις εκλογές του Ιουλίου του 1962, το Κόμμα Αφρο-Σιράζι (ASP) συμμάχησε με το δεξιό Κόμμα Ούμα (Umma), και νωρίς το πρωί τις 12ης Ιανουαρίου 1964 κινητοποίησε 600–800 επαναστάτες στο κύριο νησί Ουνγκούτζα. Έχοντας υπερνικήσει τις αστυνομικές δυνάμεις της χώρας και αρπάξει τον οπλισμό τους, οι επαναστάτες προχώρησαν προς την Πόλη της Ζανζιβάρης όπου ανέτρεψαν τον Σουλτάνο και την κυβέρνησή του. Ακολούθησαν αντίποινα εναντίον Αράβων και Νοτιοασιατών πολιτών. Ο αριθμός των νεκρών αμφισβητείται, με τις εκτιμήσεις να κυμαίνονται από μερικές εκατοντάδες έως 20.000 άτομα. Ο μετριοπαθής ηγέτης του ASP Αμπέιντ Καρούμε έγινε ο νέος πρόεδρος της χώρας, ενώ δόθηκαν κυβερνητικές θέσεις και σε μέλη του κόμματος Umma. Οι εμφανείς κομμουνιστικοί δεσμοί της νέας κυβέρνησης ανησύχησαν την Δύση, και καθώς η Ζανζιβάρη βρίσκονταν στην Βρετανική σφαίρα επιρροής, η βρετανική κυβέρνηση κατάρτισε ένα αριθμό από σχέδια παρέμβασης. Ωστόσο η φοβούμενη κομμουνιστική κατάληψη δεν υλοποιήθηκε ποτέ, ενώ οι Βρετανοί και Αμερικανοί υπήκοοι μεταφέρθηκαν επιτυχώς, και έτσι τα σχέδια δεν εφαρμόστηκαν. Εν τω μεταξύ οι δυνάμεις του ανατολικού μπλοκ, Κίνα, Ανατολική Γερμανία και Σοβιετική Ένωση σύναψαν φιλικές σχέσεις με την νέα κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας την χώρα και στέλνοντας συμβούλους. Ο Καρούμε διαπραγματεύτηκε συνένωση με την Τανγκανίκα, σχηματίζοντας την Τανζανία, κίνηση που σχολιάστηκε από τα μέσα της εποχής ως προσπάθεια να αποτραπεί ο κομμουνιστικός έλεγχος της Ζανζιβάρης. Η επανάσταση έβαλε τέλος στα 200 χρόνια αραβικής κυριαρχίας της Ζανζιβάρης, και μνημονεύεται κάθε χρόνο στο νησί με επετειακούς εορτασμούς και δημόσια αργία.

Στις 8 Ιανουαρίου του 1811 εξελίχθηκε η μεγαλύτερη απόπειρα ένοπλης αντίστασης κατά της δουλείας, ως προς τον αριθμό των σκλάβων που συμμετείχαν, αλλά και τον αριθμό εκείνων που θανατώθηκαν. Καμία εξέγερση απ’ όσες είχαν εκδηλωθεί στη Λουιζιάνα δεν είχε επιτυχημένη έκβαση. Για 200 ολόκληρα χρόνια, το περιστατικό παρέμεινε ξεχασμένο. Πρόκειται για ένα τμήμα της πολιτικής αμνησίας των ΗΠΑ. Στις αρχές του 19ου αιώνα, πλούσιοι καλλιεργητές ζάχαρης κυριαρχούσαν στα εδάφη της Λουιζιάνα, η οποία είχε πρόσφατα τεθεί υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Πολιτειών.