ΜΕΛΕΤΕΣ - ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

1918-11-09-berlinΓΕΡΜΑΝΙΑ ΝΟΕΜΒΡΗΣ 1918 – ΦΛΕΒΑΡΗΣ 1919
Η επανάσταση και η δολοφονία των Καρλ Λίμπκνεχτ και Ρόζας Λούξεμπουργκ
 

Στις 15 Γενάρη του 1919 δολοφονήθηκαν οι ηγέτες του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας, Καρλ Λίμπκνεχτ και Ρόζα Λούξεμπουργκ. Οι δολοφόνοι έστειλαν το σώμα του Κ. Λίμπκνεχτ στο νεκροτομείο σαν «πτώμα αγνώστου ανδρός», ενώ το σώμα της Ρ. Λούξεμπουργκ το πέταξαν σε ένα κανάλι όπου βρέθηκε μόλις στις 31 του Μάη του 1919.

Με την πράξη αυτή σφραγίστηκε η προδοσία των συμφερόντων της εργατικής τάξης από τους σοσιαλδημοκράτες, σε μια εποχή όπου δεν έκρυβαν πια ότι έχουν περάσει για τα καλά με το μέρος της αστικής τάξης.

Η δολοφονία των Λίμπκνεχτ – Λούξεμπουργκ δεν ήρθε στα ξαφνικά. Είχε προηγηθεί η εργατική επανάσταση του 1918 στη Γερμανία, η ίδρυση του ΚΚ Γερμανίας σαν γέννημα ακριβώς των ίδιων των αναγκών της επανάστασης που τελικά καταπνίγηκε στο αίμα από την αστική τάξη. Σήμερα που διάφοροι δήθεν απορούν για την κρίση της σοσιαλδημοκρατίας, καθώς αυτή πλέον ανοιχτά ταυτίζεται πολιτικά με τη βία που ασκείται σε βάρος της εργατικής τάξης υπό το καθεστώς της δικτατορίας των μονοπωλίων, τα γεγονότα εκείνης της περιόδου προσφέρονται για την εξαγωγή πλήθους συμπερασμάτων χρήσιμων για την επαναστατική πάλη και σήμερα.

la-pasionariaΌγδοη από τα έντεκα παιδιά μιας φτωχικής οικογένειας Βάσκων ανθρακωρύχων, αναγκάζεται να εγκαταλείψει το σχολείο σε ηλικία 15 ετών για να στηρίξει οικονομικά την οικογένειά της. Το 1919 παντρεύεται τον Χουλιάν Ρουίζ, ανθρακωρύχο και συνδικαλιστή. Η φυλάκισή του ένα χρόνο αργότερα, λόγω συμμετοχής του σε μια γενική απεργία, ενέτεινε την οικονομική δυσχέρεια της οικογένειας και κινητοποίησε πολιτικά την Ιμπαρούρι.Το La Pasionaria (Λουλούδι του Πάθους) ήταν το ψευδώνυμο που χρησιμοποίησε στα πρώτα της άρθρα στην τοπική εφημερίδα ανθρακωρύχων El Minero Vizcaino. Το όνομα αυτό την ακολουθεί έκτοτε.

ios1011-280x250Η πάταξη της κοινωνικής αντιπολίτευσης με δυναμικές μεθόδους που παρακάμπτουν τη δημοκρατική νομιμότητα δεν είναι καθόλου πρόσφατη υπόθεση.

Με τον όρο «βαθύ κράτος» υποδηλώνεται ένα άτυπο πλέγμα το οποίο συγκροτείται διαχρονικά στο εσωτερικό του κρατικού μηχανισμού, σε στενή επαφή με εξωθεσμικούς παράγοντες και μερίδα του πολιτικού προσωπικού, διαπερνάται από την αντίληψη ότι τα εθνικά συμφέροντα παρεμποδίζονται από τη λειτουργία των δημοκρατικών κανόνων και τις «υπερβολικές» ελευθερίες που έχουν «παραχωρηθεί» σ’ έναν «ανώριμο» πληθυσμό, αναλαμβάνει δε εν κρυπτώ να εφαρμόσει την «εθνικά ορθή» πολιτική με δραστηριότητες που κινούνται στο μεταίχμιο κρατικής δραστηριότητας και «ιδιωτικής» κινητοποίησης.

Για τις απαρχές του ελληνικού «βαθέος κράτους», οι γνώμες διίστανται. Κάποιοι τις τοποθετούν στην εγκαθίδρυση της μεταξικής δικτατορίας (1936), άλλοι στην επαύριο της Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922, με την έλευση της προλεταριοποιημένης προσφυγιάς και την αναπόφευκτη όξυνση της ταξικής πάλης. Η μονογραφία του καθηγητή Γιώργου Μαυρογορδάτου για τον «προδρομικό αλλά ατελή φασισμό» των αντιβενιζελικών «Επιστράτων» του 1916 μετακίνησε αυτό το χρονικό όριο λίγα χρόνια νωρίτερα.

Στην πραγματικότητα, η προσεκτική μελέτη των δικτύων, των ανθρώπων που τα στελέχωσαν και της συλλογιστικής που επιστρατεύτηκε για τη νομιμοποίησή τους μας πάει ακόμη πιο πίσω: στη χρεοκοπία του 1893, όταν για πρώτη φορά τέθηκε επί τάπητος όχι μόνο η στρατηγική ανεπάρκεια και βαθιά διαφθορά των «εκσυγχρονιστών» ηγετών της προηγούμενης περιόδου, αλλά και η ανάγκη ενός ριζικού αναπροσανατολισμού της ελληνικής κοινωνίας.

56678_147337695312481_970550_oΌσο γνωρίζουμε από την ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών, αφότου διαμορφώθηκαν παραγωγικές διαδικασίες με εργαζόμενους και εργοδότες, εκδηλώθηκαν και διαφορετικές απόψεις για:

Τις συνθήκες εργασίας

Το χρόνο εργασίας

Την αποζημίωση

και την ασφάλιση των εργαζομένων.

Οι απόψεις των δυο πλευρών συνοψίζονται σε δυο προτάσεις αντίθετες:«Εμείς παράγουμε τα αγαθά του κόσμου…, λένε οι εργαζόμενοι και διεκδικούμε να ζούμε με αξιοπρέπεια.»«Εμείς οργανώνουμε την επιχείρηση (αγρόκτημα, εργοστάσιο κ.λπ., κ.λπ.) κι έχουμε συνεχή φροντίδα και δαπάνες για ανανέωση, επέκταση….,για να δίνουμε εργασία….», λένε οι εργοδότες.

Η ένταση της αντιδικίας ανάμεσα στην εργοδοσία και την εργασία μεγάλωσε και γενικεύτηκε στις βιομηχανικές κοινωνίες, όταν άρχισε η Βιομηχανική Επανάσταση (τέλη του 18ου αιώνα), και κορυφώθηκε αργότερα, όταν τα βιομηχανικά κέντρα γέμιζαν τρώγλες (κατοικίες άθλιες) για εργατικό δυναμικό με πολύ χαμηλό εισόδημα και η εργοδοσία πίεζε όσο μπορούσε για πολύωρη εξαντλητική εργασία, για να έχουν τα προϊόντα της χαμηλό κόστος παραγωγής και να είναι ανταγωνιστικά.

Η αντίδραση των εργατών πήρε δυο κύριες μορφές: καταστροφή των μηχανών (αυτές έβλεπαν αρχικά ως εχθρό) και απεργίες μαζικές, άρα σταμάτημα της παραγωγής και άμεση ζημιά για τον εργοδότη.Προς το τέλος του 19ου αιώνα κύριο αίτημα των εργατών ήταν η οκτάωρη εργασία. Το αξίωμά τους συνοψίζονταν στο σύνθημα : 8 ώρες εργασία, 8 ώρες ύπνος, 8 ώρες ελεύθερος χρόνος, ώστε ο εργάτης να έχει και χρόνο για την κοινωνική ζωή του και την πνευματική του βελτίωση.Μέσα σε αυτό το κλίμα εξελίχτηκαν τα περιστατικά που καθιέρωσαν την Πρωτομαγιά ως επέτειο μνήμης (για θύματα) και ως σύμβολο διεκδίκησης δικαιωμάτων των εργατών.
Μικρή αναφορά στους εργατικούς αγώνες για την καθιέρωση οκτάωρης εργασίας: Εργατικές Ενώσεις στην Ευρώπη και την Αμερική (τις κατ’εξοχήν βιομηχανικές περιοχές) οργάνωναν ολοένα και πιο συχνά (μετά το 1860) εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για την πολύωρη, έως και εξοντωτική, εργασία των 12 – 14 ωρών. Θυμίζουμε μερικά περιστατικά:

Στις 10 Νοεμβρίου του 1891 φεύγει από τη ζωή ο Αρθρούρος Ρεμπώ, ένας από τους κύριους εκπροσώπους του συμβολισμού, με σημαντική επίδραση στη μοντέρνα ποίηση, παρά το γεγονός πως εγκατέλειψε οριστικά τη λογοτεχνία στην ηλικία των 20 ετών. Μέχρι πρόσφατα ο Ρεμπώ είχε χαραχθεί στη μνήμη του αναγνωστικού κοινού ως μία αέναη εφηβική μορφή, καθώς όλα τα μετέπειτα πορτρέτα του έδειχναν τη θολή απεικόνιση του. Έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις πιο καταστρεπτικές και λυτρωτικές παρουσίες στον πολιτισμό του 20ού αιώνα, παρά το γεγονός ότι έως και το θάνατό του δεν ήταν γνωστός παρά στους κύκλους της αβάν-γκαρντ.

 

Φωτογραφία του André Kertész
Η νύχτα της 9ης Νοεμβρίου 1938, πρόδρομος του Ολοκαυτώματος, θα μείνει χαραγμένη στη παγκόσμια μνήμη ως «Νύχτα των Κρυστάλλων». Έπειτα από περίπου 50 χρόνια, την 9η Νοεμβρίου του 1989 θα γκρεμιστεί ένα από τα σπουδαιότερα σύμβολα του Ψυχρού Πολέμου, το Τείχος του Βερολίνου.
Η Νύχτα των Κρυστάλλων (Kristallnacht)

»Δεν βλέπεις καθαρά παρά μόνον με την καρδιά. Το ουσιώδες είναι αόρατο για τα μάτια»..

 

Στις αρχές του 20ου αιώνα οι αδελφοί Ράιτ πραγματοποιούν την πρώτη πτήση στους ουρανούς. Την ίδια εποχή γεννιέται ένα παιδί στη Λυών της Γαλλίας που έμελλε να μαγευτεί από τα αεροπλάνα απογειώνοντας εκατομμύρια ανθρώπους με τα ταξίδια της αναζήτησης του «μικρού πρίγκιπα».

 

Εκείνος ζει από τότε στον πλανήτη της παιδικής του ηλικίας, στη πιο όμορφη χώρα του κόσμου. Εκεί που οι μεγάλοι δύσκολα φτάνουν, μα κι όταν φτάνουν χρειάζεται να κοπιάσουν, για να καταφέρουν να δουν τα μικρά και μεγάλα μυστικά που κρύβει αυτός ο υπέροχος κόσμος.

536972_599082853491891_264113316_nΟ Georg Elser γεννήθηκε στο Hermaringen της επαρχίας Wurtembergτης Γερμανίας το 1903. Ο πατέρας του ήταν έμπορος ξυλείας και ιδιοκτήτης αρκετών εκταρίων δάσους και ζούσε στο Koenigsbroenn. Ο Georg εγκατέλειψε το σχολείο το 1917 και άρχισε να εργάζεται ως μαθητευόμενος τορναδόρος σε ένα τοπικό εργοστάσιο. Μετά τον πόλεμο, ο πατέρας του – που ήταν αλκοολικός – βυθίστηκε στα χρέη και έπρεπε να πουλήσει την επιχείρηση και τη δασική του έκταση. Ο Georg εγκατέλειψε το εργοστάσιο μετά από δύο χρόνια για λόγους υγείας και άρχισε να εργάζεται ως μαθητευόμενος επιπλοποιός. Το 1922 πήρε το πτυχίο του ξυλουργού, με τα καλύτερα αποτελέσματα στην τάξη του. Κοινωνικός τύπος αλλά όχι αρκετά, ο Georg αγαπούσε να εργάζεται με ξύλο και μέταλλο. Έφτιαξε ένα εργαστήριο στο υπόγειο του οικογενειακού του σπιτιού όπου επισκεύαζε λουκέτα, έπιπλα και ρολόγια.

apofasiΣτις 28 Αυγούστου 1947 , ξεκίνησε μία από τις μεγαλύτερες δίκες πολιτικού χαρακτήρα , που έγιναν στη χώρα μας τον περασμένο αιώνα . Η περιβόητη δίκη της ΟΠΛΑ Θεσσαλονίκης . Η δίκη κράτησε 18 ημέρες και κλήθηκαν να απολογηθούν 67 κατηγορούμενοι για τις παρακάτω εγκληματικές πράξεις :

Κατάρτιση ομάδων για απόσπαση μέρους της Επικράτειας .
Κατάρτιση και συμμετοχή ομάδων για απόσπαση μέρους της Επικράτειας .
Προσβολή δια της βίας κατά των αρχών .
Παρότρυνση προς διάπραξη κακουργημάτων .
Συμμετοχή αρχηγών ή απλών μελών σε ιδιωτική οργάνωση , ένοπλη .
Παράνομη οπλοφορία .
Κατοχή κρατικών όπλων .
Ανθρωποκτονίες .
Συνέργειες σε φόνους .
Απόπειρες φόνων .
Παράνομη στρατολόγηση .

Παιδιά του Δημοτικού της ναζιστικής περιόδου διαβάζουν το αντισημιτικό βιβλίο
«Der Giftpilz» («Το δηλητηριώδες μανιτάρι»). Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη το 1938.

Ιδεολογική κατήχηση σε παιδιά και κρατική εξουσία είναι έννοιες ταυτόσημες και αχώριστες. Στα πάλαι ποτέ σοσιαλιστικά καθεστώτα (Σοβιετική Ένωση, Λ. Δ. Κίνας κ.ά.) η εκπαίδευση βασιζόταν στην εμπέδωση της μαρξιστικής-λενινιστικής θεωρίας περί πάλης των τάξεων, αλλά και σε μια ιδιόμορφη αντίληψη περί υπεράσπισης της «σοσιαλιστικής πατρίδας». Στις σύγχρονες δυτικές δημοκρατίες, η έμφαση -υποτίθεται ότι- δίνεται στην υπεράσπιση των αστικών αξιών, της ανοιχτής πολυπολιτισμικής κοινωνίας, στον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, του πλουραλισμού, στη γνώση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του πολίτη κ.ο.κ.