ΜΕΛΕΤΕΣ - ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

2-Θέλετε ή δεν θέλετε ψήφον; ηρώτησα μιαν.
Άνοιξε τετραπλασίως μεγαλύτερα τα μάτια της και με εκύταξε σαν να είχα πέση από την σελήνην.
-Καλέ, τι τρόπος είναι αυτός, μου είπε. Δεν ευρήκατε να μου πήτε τίποτε άλλο νοστιμώτερον;
Είχα την ψυχικήν δύναμιν να προχωρήσω:
-Πήτε μου σοβαρώς, κυρά μου, δεν σαν ενδιαφέρει το φεμινιστικόν ζήτημα;
-Α! Ευχαριστώ για το κομπλιμέντο. Άσχημην με βρίσκετε για να μου μιλήτε περί ψήφον;

(Διάλογος που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Εμπρός»
την Πέμπτη 2 Ιουνίου 1922)

Κάπως έτσι ξεκίνησε ο αγώνας των γυναικών για το δικαίωμα της ψήφου. Μία μία οι γυναίκες πείστηκαν ότι δεν χρειάζεται να είναι «άσχημες» για να ψηφίζουν, ότι δεν χρειάζεται να είναι «του δρόμου», ότι δεν αποτελεί προσβολή η διεκδίκηση αλλά δικαίωμα. Κάπως έτσι ξεκίνησε το φεμινιστικό κίνημα και οι αγώνες για ισότητα, ελευθερία και δικαιώματα, στην Ελλάδα.

1του Πέτρου Κατσάκου

Ελευθεροτυπία 23/4/1986

 

«Επιδρομή από φασιστοειδή στοιχεία και μέλη της ΕΠΕΝ οπλισμένα με στιλέτα και λοστούς έγινε χθες το πρωί στη Νομική Σχολή της Αθήνας, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν εννιά φοιτητές και να προκαλέσουν ζημιές στο κτίριο».

 

Ήταν 22 Απριλίου του 1986, λίγες ημέρες πριν τις φοιτητικές εκλογές εκείνης της χρονιάς. Στο κτήριο της Νομικής επικρατούσε μια διάχυτη ανησυχία. Είχε προηγηθεί μια άγρια συμπλοκή στη Σόλωνος την προηγούμενη μέρα ανάμεσα σε μέλη της ΔΑΠ και της Πανσπουδαστικής και όλοι περίμεναν τη συνέχιση της κόντρας. Ήταν νωρίς το πρωί και οι λιγοστοί φοιτητές κυκλοφορούσαν μουδιασμένοι. Η ατμόσφαιρα μύριζε μπαρούτι αλλά κανείς δεν ήξερε που και πως θα ανάψει το φυτίλι. Στην είσοδο της Νομικής κάτι λίγα πηγαδάκια με καφέ και τσιγάρο δίχως όρεξη για πολλά. Για μάθημα ούτε λόγος. Στο επίκεντρο της κουβέντας το ξύλο της προηγούμενης μέρας και ο φόβος των αντιποίνων για τα σπασμένα τραπεζάκια της ΔΑΠ από τους Κνίτες. Σχεδόν κανείς δεν ήξερε πως την ίδια ώρα συνεδρίαζε το Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΦΕΕ, με κεντρικό θέμα την υποβολή μήνυσης κατά του φοιτητή της Νομικής Μάκη Βορίδη, γνωστού ήδη για την φασιστική του δράση και τις επιθέσεις κατά φοιτητών στους δρόμους πέριξ της πλατείας Εξαρχείων και στο Χημείο. Όλοι ξέραμε για τον Βορίδη, ελάχιστοι όμως είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε σε κάποια από τις περιβόητες νυχτερινές περιπολίες της ομάδας του. Δύο ήταν οι «συμμορίες» που έσπερναν τον φόβο εκείνη την εποχή σε Εξάρχεια και Κυψέλη. Οι σκίνχεντ του Κοστέλο που μοίραζε ξύλο σε μετανάστες στη Φωκίωνος και οι Επενίτες του Βορίδη που σιγοντάριζαν τα ΜΑΤ στην «επιχείρηση Αρετή» του Δροσογιάννη στα Εξάρχεια.

7Το Διεθνές Συνέδριο της Στουτγάρδης

….Θα πούμε λίγα λόγια σχετικά με την απόφαση για τον εκπατρισμό και τη μετανάστευση. Και στο ζήτημα αυτό στην επιτροπή έγινε προσπάθεια να υποστηριχθούν οι στενές συντεχνιακές απόψεις και ν’ απαγορευτεί η μετανάστευση εργατών από τις καθυστερημένες χώρες (Κίνα κλπ.) Είναι ακριβώς το ίδιο πνεύμα του αριστοκρατισμού μέσα στους προλετάριους μερικών “πολιτισμένων” χωρών, που βγάζουν ορισμένα κέρδη από την προνομιακή θέση τους και γι’ αυτό έχουν την τάση να ξεχνάνε τις απαιτήσεις της διεθνούς ταξικής αλληλεγγύης. Μέσα στο ίδιο συνέδριο δεν βρέθηκαν υπερασπιστές αυτής της συντεχνιακής και μικροαστικής στενότητας αντιλήψεων. Η απόφαση ανταποκρίνεται απόλυτα στις απαιτήσεις της επαναστατικής σοσιαλδημοκρατίας.

Γράφτηκε τέλη Αυγούστου 1907 και δημοσιεύτηκε στις 20/10/1907 στην Προλετάρι Νο 17, Άπαντα, τομ. 16 σελ.77

moustaklisΠριν μερικές μέρες, στην αποφράδα επέτειο της “εθνοσωτηρίου επαναστάσεως”, είχαμε αναφέρει πως η αντίσταση κατά της χούντας ήταν περιορισμένη, μάλλον… πλατωνική κατά το Βασίλη Ραφαηλίδη, από τη συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας τουλάχιστο. Φωτεινές εξαιρέσεις, ο Σπύρος Μουστακλής και ο Αλέκος Παναγούλης. Συμπτωματικά, τιμούμε τη μνήμη τους με διαφορά μόλις τριών ημερών.

Ο ταγματάρχης Μουστακλής πέθανε παράλυτος στις 28 Απρίλη 1986, μετά από φριχτά βασανιστήρια που υπέστη κατά τις 47 ημέρες που κρατήθηκε στα κρατητήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ, για τη συμμετοχή του στο αποτυχημένο Κίνημα του Ναυτικού (Μάης 1973) για την ανατροπή της χούντας. Μέχρι να πεθάνει κατέθετε κάθε χρόνο στεφάνι στην επέτειο του Πολυτεχνείου.

Ο Παναγούλης έγινε παγκόσμια γνωστός ως παρολίγον τυραννοκτόνος, με την απόπειρα δολοφονίας κατά του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου στις 13 Αυγούστου 1968. Η απόπειρα απέτυχε για λίγα δευτερόλεπτα, όσο χρειαζόταν για να πυροδοτηθεί ο εκρηκτικός μηχανισμός που είχε τοποθετήσει κάτω από γέφυρα στο δρόμο για την κατοικία του δικτάτορα στο Λαγονήσι. Ο Παναγούλης συλλαμβάνεται, βασανίζεται, αποδρά, συλλαμβάνεται και βασανίζεται εκ νέου. Καταδικάζεται σε θάνατο αλλά η καταδίκη δεν εκτελείται μετά από κινητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης. Μετά τη μεταπολίτευση εκλέγεται βουλευτής με την Ένωση Κέντρου. Σκοτώνεται σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα κάτω από περίεργες συνθήκες την Πρωτομαγιά του 1976, ενώ είναι έτοιμος να δώσει στη δημοσιότητα ενοχοποιητικά στοιχεία για πολιτικούς που συνεργάστηκαν με τη χούντα.

9Στις 21 Απριλίου του 1967, ξεκινά μια από τις πιο ζοφερές σελίδες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας. Αξιωματικοί του στρατού καταλαμβάνουν την εξουσία με πραξικόπημα. Η χούντα κατέστειλε κάθε αντιστασιακή δραστηριότητα και τρομοκράτησε µε κάθε τρόπο τον ελληνικό λαό. Πολίτες βασανίστηκαν, δικάστηκαν και εκτελέσθηκαν. Aποτίουμε φόρο τιμής στα θύματα της χούντας, παρουσιάζοντας όσους έπεσαν νεκροί κατά τη διάρκεια της επταετίας, σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής μελέτες.

*Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται οι νεκροί μέχρι τα γεγονότα του Πολυτεχνείου

Στις 21 Απριλίου του 1967 και ενώ είχαν προκηρυχθεί εκλογές για τις 28 Μαΐου, αξιωματικοί του στρατού, υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Γεωργίου Παπαδόπουλου, με τη συμμετοχή του ταξίαρχου Στυλιανού Παττακού και του συνταγματάρχη Νικόλαου Μακαρέζου κατέλαβαν την εξουσία με πραξικόπημα.

Την ημέρα του πραξικοπήματος δύο άνθρωποι δολοφονήθηκαν και εκατοντάδες βρέθηκαν στην παρανομία. Ο κύκλος της βίας συνεχίστηκε μέχρι την πτώση του καθεστώτος.

τικαςΤου Πέτρου Κατσάκου

«Κανείς δεν άκουγε. Κανείς δε νοιαζόταν. Και ύστερα ήρθε το Λάντλοου και το έθνος άκουσε. Μωρά που ψήνονται ζωντανά βρίσκουν μια θέση στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Οι θάνατοι από πείνα και κακουχίες όχι«.

 

Μητέρα Τζόουνς

 

Κολοράντο, 1914. Πολύ πίσω στο χρόνο, πολύ μακριά από τα φραουλοχώραφα της Μανωλάδας. Τότε που η Δύση περνούσε το κατώφλι της βιομηχανικής εποχής υποβασταζόμενη από στρατιές φτωχοδιάβολων. Έλληνες, Ιταλοί, Σλάβοι, Μεξικανοί, Κινέζοι, Γιαπωνέζοι έσερναν το κάρο της ανάπτυξης. Οι δουλέμποροι τους πουλούσαν υποσχέσεις για τη γη της επαγγελίας και ύστερα τους έφερναν να πεθάνουν στα ανθρακωρυχεία του Ροκφέλερ. Ανάμεσά τους κι ένας νεαρός άντρας από την Κρήτη. Ο Ηλίας Σπαντιδάκης από την Λούτρα του Ρεθύμνου, που περνώντας τον Ατλαντικό έγινε Λούης Τίκας και με το όνομα αυτό έμεινε στην ιστορία του παγκόσμιου συνδικαλιστικού κινήματος.

Ο Τίκας ήταν συνειδητός ριζοσπάστης, οι εργάτες του Κολοράντο βρίσκονταν στο έλεος των εταιριών και των αφεντικών. Την εποχή που ο Λούης Τίκας έφτασε στο Ντένβερ, το μεγάλο αφεντικό ήταν ο Λεωνίδας Σκλήρης, από τη Σπάρτη, ένα είδος εργατοπατέρα που έλεγχε τους Έλληνες εργάτες όχι μόνο στο Κολοράντο αλλά στη Γιούτα και τη Νεβάδα. Τους εύρισκε δουλειά στα ορυχεία με συνθήκες μεσαιωνικές και αμοιβές χειρότερες από των άλλων εθνοτήτων. Οι «Έλληνες του Σκλήρη» εργάζονταν για $1,75 την ημέρα ενώ οι Γερμανοί και οι Ουαλοί έπαιρναν $2,50. Η κατάσταση στα ορυχεία ήταν όντως μεσαιωνική. Από το 1910 ως το 1913, 618 ανθρακωρύχοι είχαν χάσει τη ζωή τους σε εργατικά ατυχήματα.

Αντιφασιστική αφίσα που σατυρίζει τη ρήση του Χίτλερ: «Εκατομμύρια στέκονται πίσω μου»

Αντιφασιστική αφίσα που σατυρίζει τη ρήση του Χίτλερ: «Εκατομμύρια στέκονται πίσω μου»

του Παναγιώτη Λίλλη

Ο Τρότσκι έγραψε ότι η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία ήταν η μεγαλύτερη ήττα της εργατικής τάξης στην ιστορία. Ήταν μια δήλωση απλή και ουσιαστική. Πώς έγινε όμως δυνατό να πέσει αμαχητί το δυνατότερο εργατικό κίνημα του μεσοπολέμου;

 

Η Δημοκρατία της Βαιμάρης, που ιδρύθηκε το 1919, ήταν το αποτέλεσμα μετά από δύο μεγάλες ήττες: την ήττα της γερμανικής αυτοκρατορίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ήττα των αλλεπάλληλων εργατικών εξεγέρσεων από το 1918 μέχρι το 1923.

Η γερμανική άρχουσα τάξη, για να κρατήσει την εξουσία, αναγκάστηκε να κάνει υποχωρήσεις σε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και δημοκρατικές ελευθερίες. Ήταν σίγουρα ένα τίμημα ακριβό που στηριζόταν στη συνεργασία με τη σοσιαλδημοκρατία και τα συνδικάτα, αλλά που εξασφάλιζε μια στοιχειώδη πολιτική σταθερότητα στην κοινοβουλευτική δημοκρατία.

Μέχρι το 1929 τη νεαρή γερμανική δημοκρατία κυβερνούσαν συνασπισμοί μεταξύ των σοσιαλιστών και των κεντροδεξιών κομμάτων.

Η οικονομική κρίση του 1929 προκάλεσε ανατροπή των παλιών ισορροπιών. Η γερμανική βιομηχανία κτυπήθηκε πιο σκληρά από τους ανταγωνιστές της. Το 1929, ενώ η γερμανική βιομηχανική παραγωγή είχε πέσει στο 61% αυτής του 1913, η αντίστοιχη γαλλική είχε υποχωρήσει στο 71% και η αγγλική στο 89%. Ταυτόχρονα οι μισθοί, λόγω της δύναμης των συνδικάτων, αναλογούσαν σ’ όλο και μεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών εξόδων στις επιχειρήσεις. Για τους γερμανούς βιομήχανους η διέξοδος από την κρίση και η επιβίωση στον ανταγωνισμό προϋπέθετε επιστροφή στην άγρια λιτότητα και εξαγωγή υπερκερδών.

7Η σύνδεση μεταξύ ιστορικού υλισμού και φυσικής επιλογής

Του Ian Angus
Mετάφραση: Βασίλης Γιαννούλης

Ο Ian Angus γράφει στο Climate and Capitalism (www.climateandcapitalism.com) και είναι ιδρυτικό μέλος του Διεθνούς Οικοσοσιαλιστικού Δικτύου. Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στο International Socialist Review.

Παρόλο που οι πολιτικές πεποιθήσεις του Δαρβίνου απέχουν πολύ από το να χαρακτηριστούν ριζοσπαστικές, οι απόψεις του απέκτησαν κεντρικό ρόλο στη μάχη για την εδραίωση της υλιστικής επιστήμης, σαν τη βάση για την κατανόηση του κόσμου και συνέβαλαν στην εξέλιξη του Μαρξισμού.

7H EKΘΕΣΗ “ΣΥΝΑΓΩΝΙΣΤΗΣ: ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΒΡΑΙΟΙ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ”

Ενα χαμένο κεφάλαιο της Ιστορίας έρχεται στο φως. Ακυρώνεται η πεποίθηση ότι οι Εβραίοι ήταν τα «απόλυτα θύματα» του Ολοκαυτώματος και αναδεικνύεται η υπέρβαση των διακρίσεων στον αγώνα εναντίον του ναζισμού

Της Παρής Σπίνου

To πρωί της 20ής Μαρτίου 1943 μια παρέα πέντε νεαρών Εβραίων εγκαταλείπει το γκέτο της Θεσσαλονίκης. Ξηλώνουν τα κίτρινα αστέρια από το στήθος, προχωρούν θαρραλέα προς το πρώτο γερμανικό μπλόκο κι από κει προς την ελευθερία. Την επομένη, με τη βοήθεια συνδέσμων της Αντίστασης, φτάνουν στα φιλόξενα χωριά του Βερμίου. Σύντομα θα ακολουθήσουν κι άλλοι. Νέοι και νέες εβραϊκής καταγωγής θα ξαναβαφτιστούν σε ένα σκληρό αγώνα και θα γίνουν αντάρτες. Θα πολεμήσουν τους Γερμανούς μαζί με τους χριστιανούς συναγωνιστές τους, με το όραμα της αλληλεγγύης, του ηρωισμού και του καθήκοντος.

Ενα χαμένο κεφάλαιο στα ιστορικά βιβλία έρχεται για πρώτη φορά στο φως με την έκθεση «Συναγωνιστής: Ελληνες Εβραίοι στην Εθνική Αντίσταση», που ανοίγει σήμερα τις πύλες της για το κοινό στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος έπειτα από ενδελεχή, πενταετή έρευνα. Πλήθος φωτογραφιών, έγγραφα, επιστολές, προκηρύξεις, εφημερίδες, αυθεντικά αντικείμενα, οπλισμός και άλλο σχετικό υλικό φέρνουν στο προσκήνιο τους ξεχασμένους πολεμιστές του βουνού. Παράλληλα 24 προσωπικές μαρτυρίες, αντρών και γυναικών, που καταγράφηκαν σε βίντεο πριν κι αυτοί φύγουν από τη ζωή -11 από αυτές αναρτήθηκαν σε μεγάλα φωτεινά ταμπλό- έρχονται να δώσουν διπλό μήνυμα. Από τη μια ακυρώνουν την πεποίθηση ότι οι Εβραίοι ήταν τα «απόλυτα θύματα» που υπέκυψαν στο Ολοκαύτωμα σαν «πρόβατα επί σφαγή». Κι από την άλλη υπογραμμίζουν την υπέρβαση των διακρίσεων στην Ελλάδα σε μια περίοδο που ο ναζισμός εξόντωνε, με τον πιο απάνθρωπο τρόπο, τους «αποδιοπομπαίους τράγους» του.

99Στον Ταύρο, στα Πετράλωνα, στην οδό Χαμοστέρνας, υπάρχει μνημείο για τους 11 τσιγγάνους που εκτέλεσαν οι Γερμανοί τον Αύγουστο του 1944 για την αντιστασιακή τους δράση.
Ο τσιγγάνος καπετάνιος του ΕΛΑΣ Βασίλης Μήτρου (“Καπετάν-Γύφτος“) από την Κύμη Εύβοιας, ήταν ηγετική μορφή στον ΕΛΑΣ της Εύβοιας, και μάλιστα ανατίναξε ένα γερμανικό αντιτορπιλικό πριν σκοτωθεί στη μάχη της Λαμπούσας.
Η οικογένεια Βρυσάκη από τη Λειβαδιά, με την υπόνοια της κατασκοπίας στάλθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης.
Στον ΕΔΕΣ αναφέρονται Ρομά οπλίτες.
Οπως και, προηγουμένως, στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, στην Αλβανία, μαρτυρούνται πολλές περιπτώσεις τσιγγάνων στρατιωτών.