της Κατερίνας Παρδάλη
Η εξέγερση του Δεκέμβρη του 1944 στην Αθήνα, οι νεκροί διαδηλωτές, οι 33 μέρες των μαχών, η επικράτηση της αστικής-κυβερνητικής πλευράς χάρη στη βοήθεια των στρατευμάτων του αγγλικού ιμπεριαλισμού και η υπογραφή, από μεριάς ΕΑΜ-ΚΚΕ, της περιβόητης «συμφωνίας της Βάρκιζας» (12/2/1945), αποτέλεσαν τον πρώτο γύρο του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα. Ήταν ένας πόλεμος ταξικός που προετοιμαζόταν αρκετούς μήνες πριν (τουλάχιστον από την πλευρά των αστών και των «συμμάχων» Αγγλων ιμπεριαλιστών) και η έκβασή του ήταν καθοριστική για τις μετέπειτα κοινωνικές εξελίξεις στην Ελλάδα.
Την Παρασκευή 1/12/1944 η κυβέρνηση υπό τον πρωθυπουργό Γ.Παπανδρέου (παππού του σημερινού), με τη σύμφωνη γνώμη του Βρετανού αντιστράτηγου Ρόναλντ Σκόμπι, διέταξε την αποστράτευση των αξιωματικών και ανδρών της «Ελληνικής Αντιστάσεως». Αποφάσισαν δηλαδή τον αφοπλισμό και τη διάλυση του ΕΛΑΣ. Η προκλητική αυτή απόφαση προκάλεσε την παραίτηση των υπουργών του ΕΑΜ από την κυβέρνηση.
Δολοφονική επίθεση
Η Κεντρική Επιτροπή του ΕΑΜ αποφάσισε να οργανωθεί παλαϊκή συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην πλατεία Συντάγματος στις 3 Δεκέμβρη και γενική απεργία για τη Δευτέρα 4 Δεκέμβρη. Επίσης αποφάσισε την ανασυγκρότηση της ΚΕ του ΕΛΑΣ (του οποίου την αρχηγία είχε εκχωρήσει, με τη συμφωνία της Καζέρτας, στον… Σκόμπι!).
Το συλλαλητήριο ήταν τεράστιο και ειρηνικό. Ποτάμια από πλήθη με σημαίες και λάβαρα, πλακάτ και προκηρύξεις κινήθηκαν από τις συνοικίες προς το κέντρο της Αθήνας και πλημμύρισε το Σύνταγμα και τους γύρω δρόμους. Και τότε οι αστυνομικοί, που είχαν ακροβολιστεί στα γύρω κτίρια, άνοιξαν πυρ κατά των διαδηλωτών.