«Όχι στο Μουντιάλ σκλαβιάς του Κατάρ!»

Απλή­ρω­τοι ερ­γά­τες επί μήνες. Κα­τά­σχε­ση δια­βα­τη­ρί­ων και άρ­νη­ση έκ­δο­σης δελ­τί­ων ταυ­τό­τη­τας από ερ­γο­δό­τες. Απα­γό­ρευ­ση πρό­σβα­σης σε πό­σι­μο νερό, σε συν­θή­κες από­λυ­του καύ­σω­να. Πε­ρί­που στους 30 με­τα­νά­στες ανα­ζή­τη­σαν κα­τα­φύ­γιο στην πρε­σβεία τους για να γλυ­τώ­σουν από την βίαιη με­τα­χεί­ρι­ση των ερ­γο­δο­τών τους.

Σα­ρά­ντα τέσ­σε­ρις νε­κροί ερ­γά­τες μέσα σε διά­στη­μα δυο μηνών…

Οι απο­κα­λύ­ψεις της εφη­με­ρί­δας Guardian όσον αφορά τις συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας, εν έτει 2013, σε μια τα­χέ­ως ανα­πτυσ­σό­με­νη και αναμ­φί­βο­λα πλού­σια χώρα σαν το Κατάρ, ήρθαν να συ­ντα­ρά­ξουν την πα­γκό­σμια κοι­νό­τη­τα, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων των αν­θρώ­πων γύρω από το πο­δό­σφαι­ρο.

Το πλάνο του Μπλά­τερ

Ήταν 2 Δε­κεμ­βρί­ου του 2010 όταν ο Ζεπ Μπλά­τερ ανα­κοί­νω­σε ότι το Κατάρ θα ανα­λά­βει την διορ­γά­νω­ση του Μου­ντιάλ του 2022. Το πλάνο αρ­κε­τά εντυ­πω­σια­κό. Υπερ­σύγ­χρο­να γή­πε­δα με κλι­μα­τι­σμό, χωριά που θα χτι­στούν από το μηδέν για να φι­λο­ξε­νή­σουν τους επι­σκέ­πτες, εξο­πλι­σμοί τε­λευ­ταί­ας τε­χνο­λο­γί­ας και προ­πο­νη­τι­κά κέ­ντρα που θα ζη­λεύ­ουν οι χώρες της Δύσης.

Νέοι δρό­μοι, ολο­καί­νουρ­γιο αε­ρο­δρό­μιο, αε­ρο­γέ­φυ­ρα που θα ενώ­νει το Κατάρ με το γει­το­νι­κό Μπα­χρέιν, νέο υπερ­σύγ­χρο­νο σι­δη­ρο­δρο­μι­κό δί­κτυο και 55 χι­λιά­δες δω­μά­τια ξε­νο­δο­χεί­ων που θα εξυ­πη­ρε­τή­σουν όσους επι­σκε­φτούν την χώρα. Έργα υπο­δο­μής των οποί­ων το συ­νο­λι­κό κό­στος υπο­λο­γί­ζε­ται στα 100 δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια δο­λά­ρια!

Κραυ­γή αγω­νί­ας

Οι ψί­θυ­ροι, όμως, δεν άρ­γη­σαν να ακου­στούν και να με­τα­τρα­πούν σε φωνές. Οι αμ­φι­βο­λί­ες για την διε­ξα­γω­γή του Μου­ντιάλ σε μια χώρα σαν το Κατάρ την πε­ρί­ο­δο του κα­λο­και­ριού που η θερ­μο­κρα­σία αγ­γί­ζει τους 50 βαθ­μούς Κελ­σί­ου, δώ­σα­νε την θέση τους σε κα­ταγ­γε­λί­ες για δω­ρο­δο­κία δύο μελών της ΦΙΦΑ από αν­θρώ­πους του Κατάρ.

Τον προη­γού­με­νο μήνα οι φωνές αυτές, έγι­ναν κραυ­γές. Κραυ­γές απελ­πι­σμέ­νων με­τα­να­στών στο Κατάρ, οι οποί­ες πνί­γο­νταν τόσο καιρό, βγή­καν στην επι­φά­νεια και τα στοι­χεία που απο­κα­λύ­φθη­καν είναι πραγ­μα­τι­κά συ­ντα­ρα­κτι­κά.

Οι ερ­γα­ζό­με­νοι με­τα­νά­στες, η πλειο­ψη­φία των οποί­ων προ­έρ­χε­ται από το Νεπάλ, βλέ­πουν μέρα με την μέρα τα δι­καιώ­μα­τα τους να κα­τα­πα­τού­νται όλο και πε­ρισ­σό­τε­ρο. Οι πε­ρισ­σό­τε­ροι από αυ­τούς βρί­σκο­νται μπρο­στά σε ένα ολο­κλη­ρω­τι­κό αδιέ­ξο­δο. Κά­ποιοι από αυ­τούς δου­λεύ­ουν κάθε μέρα στους 40-50 βαθ­μούς Κελ­σί­ου, χωρίς να έχου­νε πρό­σβα­ση σε πό­σι­μο νερό, την ώρα που οι ερ­γο­δό­τες τους αρ­νού­νται να τους πλη­ρώ­σουν.

Τα δια­βα­τή­ρια μαζί με τα υπό­λοι­πα έγ­γρα­φα τους βρί­σκο­νται στα χέρια των ερ­γο­δο­τών, οι οποί­οι αρ­νού­νται να τους τα επι­στρέ­ψουν, αλλά ακόμα και αν τους τα έδι­ναν πίσω η έξο­δος από την χώρα ή η αλ­λα­γή ερ­γο­δό­τη θα ήταν ανέ­φι­κτη.

Σύ­στη­μα… σκλα­βιάς

Αιτία είναι το «σύ­στη­μα Κα­φά­λα», το οποίο έχει θε­σπι­στεί εδώ και με­ρι­κά χρό­νια στο Κατάρ. Σύμ­φω­να με αυτό κα­νέ­νας ερ­γά­της δεν μπο­ρεί να απο­χω­ρή­σει ούτε από την εται­ρία που ερ­γά­ζε­ται – και η οποία έχει πλη­ρώ­σει για την βίζα του –, αλλά ούτε και από την χώρα, χωρίς την συ­γκα­τά­θε­ση του ερ­γο­δό­τη του.

Τα προ­βλή­μα­τα που αντι­με­τω­πί­ζουν οι ερ­γα­ζό­με­νοι με­τα­νά­στες στο Κατάρ δεν στα­μα­τούν εκεί. Ακόμα και αν πα­ρα­λά­βουν τα έγ­γρα­φα και την βίζα τους και απο­σπά­σουν την υπο­γρα­φή του ερ­γο­δό­τη προ­σπα­θώ­ντας να απο­χω­ρή­σουν, πολ­λοί από αυ­τούς έχουν επι­βα­ρυν­θεί με δά­νεια από πρα­κτο­ρεία εύ­ρε­σης ερ­γα­σί­ας στην χώρα τους, το επι­τό­κιο των οποί­ων μπο­ρεί να αγ­γί­ζει το 36%.

Την ώρα που οι άν­θρω­ποι αυτοί είναι εγκλω­βι­σμέ­νοι σε μια κα­τά­στα­ση δου­λεί­ας, οι αρ­μό­διοι της ΦΙΦΑ κω­λυ­σιερ­γούν επι­κίν­δυ­να. Ο Ζεπ Μπλά­τερ δή­λω­σε προ­βλη­μα­τι­σμέ­νος από την κα­τά­στα­ση και πα­ράλ­λη­λα δε­σμεύ­τη­κε να συ­να­ντή­σει τον Εμίρη του Κατάρ για να δο­θούν οι απα­ραί­τη­τες εξη­γή­σεις. Ενώ ο αριθ­μός των νε­κρών ερ­γα­ζό­με­νων με­τα­να­στών –οι οποί­οι υπο­λο­γί­ζε­ται ότι απο­τε­λούν το 90% του ερ­γα­τι­κού δυ­να­μι­κού της χώρας – ανε­βαί­νει, φο­ρείς όπως η Διε­θνής Συ­νο­μο­σπον­δία Συν­δι­κά­των (ITUC), προ­σπα­θούν να αντι­δρά­σουν ανα­δει­κνύ­ο­ντας την κα­τά­στα­ση στο Κατάρ και πιέ­ζο­ντας την ΦΙΦΑ να λάβει μέτρα και να υπε­ρα­σπι­στεί τα θε­με­λιώ­δη αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα των ερ­γα­τών.

Το othersidefootball.​com επι­κοι­νώ­νη­σε με την γε­νι­κή γραμ­μα­τέα της Διε­θνούς Συ­νο­μο­σπον­δί­ας Συν­δι­κά­των, Σάραν Μπά­ρο­ου, την «φωνή» των ερ­γα­τών ανά τον κόσμο, η οποία λέει πράγ­μα­τα που θα συ­ζη­τη­θούν…

Σε προη­γού­με­νη συ­νέ­ντευ­ξη σας σε ελ­λη­νι­κή εφη­με­ρί­δα (Αυγή, 10/2/2013) προ­βλέ­ψα­τε ότι οι ερ­γά­τες που θα πε­θά­νουν κατά την διάρ­κεια των έργων στο Κατάρ θα είναι πε­ρισ­σό­τε­ροι από τους πο­δο­σφαι­ρι­στές που θα πα­τή­σουν το πόδι τους στο γή­πε­δο. Η εφη­με­ρί­δα «The Guardian» απο­κά­λυ­ψε ότι 44 ερ­γά­τες έχα­σαν την ζωή τους στο Κατάρ με­τα­ξύ της 4ης Ιου­νί­ου και 8ης Αυ­γού­στου. Ποιες ήταν οι κι­νή­σεις που κά­να­τε αυ­τούς τους μήνες για να απο­τρέ­ψε­τε αυτά τα δυ­σά­ρε­στα πε­ρι­στα­τι­κά;

«Οι αρχές του Κατάρ οι οποί­ες είναι υπεύ­θυ­νες για τους ερ­γά­τες στην χώρα δεν έχουν κάνει ακόμα κα­νέ­να βήμα για να προ­στα­τέ­ψουν τους ερ­γά­τες και τα δι­καιώ­μα­τα τους. Θα προ­κύ­ψουν πε­ρισ­σό­τε­ροι θά­να­τοι στο Κατάρ αν δεν λη­φθούν άμεσα μέτρα από τις αρχές του Κατάρ και την ΦΙΦΑ. Η Πα­γκό­σμια Ομο­σπον­δία έθεσε μια προ­ϋ­πό­θε­ση, να προ­στα­τεύ­ο­νται τα δι­καιώ­μα­τα των ερ­γα­τών, ώστε το Κατάρ να φι­λο­ξε­νή­σει το Μου­ντιάλ του 2022 και η χώρα πρέ­πει να θέσει σε εφαρ­μο­γή τους διε­θνείς κα­νό­νες για την προ­στα­σία των ερ­γα­τών».

Στην ίδια συ­νέ­ντευ­ξη εί­πα­τε ότι η κυ­βέρ­νη­ση του Κατάρ υπο­σχέ­θη­κε να προ­βεί σε κά­ποιες αλ­λα­γές όσων αφορά το σύ­στη­μα χο­ρή­γη­σης βίζα για τους ερ­γά­τες. Υπήρ­ξε καμία πρό­ο­δος σε αυτό το θέμα;

«Οι αρχές του Κατάρ δεν ση­μεί­ω­σαν καμία πρό­ο­δο όσον αφορά τις προ­σπά­θειες για αλ­λα­γή του συ­στή­μα­τος Κα­φά­λα ή το να δώ­σουν στους ερ­γά­τες την ελευ­θε­ρία να συ­νε­ται­ρι­σθούν και το δι­καί­ω­μα να συμ­με­τέ­χουν σε συν­δι­κα­λι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις».

Πιέ­σα­τε τις αρ­μό­διες αρχές του Κατάρ να δρά­σουν πάνω σε αυτό το ζή­τη­μα;

«Τον Μάρ­τιο του 2013 η Διε­θνής Ομο­σπον­δία Συν­δι­κά­των (ITUC) υπέ­βαλ­λε κα­ταγ­γε­λία στο Υπουρ­γείο Ερ­γα­σί­ας ενα­ντί­ον 6 επι­χει­ρή­σε­ων στο Καταρ, μετά από την επι­κοι­νω­νία ερ­γα­τών με την Δ.Ο.Σ. για να πα­ρου­σιά­σουν τις υπο­θέ­σεις τους. Μια από αυτές τις πε­ρι­πτώ­σεις πε­ρι­λαμ­βά­νει απο­δει­κτι­κά στοι­χεία μέσω βί­ντεο ερ­γα­τών στα μάρ­μα­ρα. Οι αρχές του Κατάρ δεν ανέ­λα­βαν δράση…

Το επί­μα­χο βί­ντεο στο οποίο οι κό­φτες μαρ­μά­ρων εξη­γούν τις άκρως επι­κίν­δυ­νες συν­θή­κες κάτω από τις οποί­ες ερ­γά­ζο­νται: http://​www.​youtube.​com/​watch?​v=1g6ry7xtbs4».

Ο αριθ­μός των ερ­γα­τών που θα προ­σλη­φθούν μέσα στα επό­με­να χρό­νια ανα­μέ­νε­ται να είναι έως και 1.5 εκα­τομ­μύ­ριο. Πως μπο­ρεί αυτή η κα­τά­στα­ση να τε­λειώ­σει, πριν να έχου­με πε­ρισ­σό­τε­ρους θα­νά­τους;

«Οι νο­μι­κές και πο­λι­τι­κές λύ­σεις που θα δώ­σουν στους ερ­γά­τες τα δι­καιώ­μα­τα τους και θα δη­μιουρ­γή­σουν τις προ­ϋ­πο­θέ­σεις για ένα ασφα­λές Μου­ντιάλ το 2022 είναι στην διά­θε­ση της κυ­βέρ­νη­σης του Κατάρ και είναι οι εξής: Να στα­μα­τή­σουν το σύ­στη­μα Κα­φά­λα και έτσι οι ερ­γά­τες θα μπο­ρούν να αλ­λά­ζουν ερ­γο­δό­τες και να εγκα­τα­λεί­ψουν ελεύ­θε­ρα την χώρα. Να πε­ρά­σουν νο­μο­θε­σί­ες που θα επι­τρέ­πουν την ελευ­θε­ρία του συ­νε­ται­ρί­ζε­σθαι για τους με­τα­νά­στες που ερ­γά­ζο­νται, δί­νο­ντάς τους το δι­καί­ω­μα να σχη­μα­τί­σουν και να συμ­με­τέ­χουν σε συν­δι­κά­τα ώστε να μπο­ρούν να δια­πραγ­μα­τεύ­ο­νται συλ­λο­γι­κά για δί­καιους μι­σθούς και ασφα­λή ερ­γα­σία. Να επα­να­δια­μορ­φώ­σουν το σύ­στη­μα πα­ρα­πό­νων, όσο αφορά τις κα­ταγ­γε­λί­ες ερ­γα­σί­ας. Να συ­νερ­γα­στούν με διε­θνείς εται­ρί­ες προ­σλή­ψε­ων ώστε να τε­λειώ­σουν οι μα­ζι­κές προ­σλή­ψεις ερ­γα­ζο­μέ­νων με­τα­να­στών».

Επι­κοι­νω­νή­σα­τε με την ΦΙΦΑ μετά τις απο­κα­λύ­ψεις για τον αριθ­μό των νε­κρών ερ­γα­τών; Υπήρ­ξε κά­ποια αντί­δρα­ση;

«Η ΦΙΦΑ προ­σέ­φε­ρε μια “εθι­μο­τυ­πι­κή επί­σκε­ψη” στον Εμίρη του Κατάρ μετά τις απο­κα­λύ­ψεις των θα­νά­των των ερ­γα­τών. Αυτό είναι κάτι εντε­λώς ανε­παρ­κές και αδυ­να­τεί να θέσει σε εφαρ­μο­γή κά­ποιο σχέ­διο για να στα­μα­τή­σουν τους θα­νά­τους».

Μπο­ρεί­τε να μας πε­ρι­γρά­ψε­τε πε­ρι­λη­πτι­κά τι ση­μαί­νει το σύ­στη­μα Κα­φά­λα για τους ερ­γά­τες και τα συν­δι­κά­τα;

«To “Σύ­στη­μα Κα­φά­λα” δε­σμεύ­ει τους ερ­γά­τες στους ερ­γο­δό­τες τους, απο­σπώ­ντας τους την οποια­δή­πο­τε ελευ­θε­ρία ή ανε­ξαρ­τη­σία να μι­λή­σουν για τις συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας τους χωρίς φόβο. Οι ερ­γα­ζό­με­νοι με­τα­νά­στες – ανε­ξαρ­τή­τως εθνι­κό­τη­τας – δεν μπο­ρούν να αλ­λά­ξουν θέ­σεις ερ­γα­σί­ας χωρίς την άδεια του ερ­γο­δό­τη τους και δεν μπο­ρούν να φύ­γουν από την χώρα εκτός εάν ο ερ­γο­δό­της υπο­γρά­ψει την άδεια εξό­δου τους».

Σύμ­φω­να με ισχυ­ρι­σμούς το Κατάρ θα ξο­δέ­ψει πε­ρί­που 100 δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια δο­λά­ρια για το πρό­γραμ­μα υπο­δο­μών το οποίο πε­ρι­λαμ­βά­νει την κα­τα­σκευή εγκα­τα­στά­σε­ων οι οποί­ες θα χρη­σι­μο­ποι­η­θούν για το Μου­ντιάλ του 2022. Ποια είναι η αντί­δρα­ση σας όσων αφορά το όραμα του Κατάρ;

«Ήρθε η ώρα για τη ΦΙΦΑ να ανα­κη­ρύ­ξει επα­νά­λη­ψη της ψη­φο­φο­ρί­ας για το Μου­ντιάλ του 2022, εκτός εάν το Κατάρ συμ­μορ­φω­θεί. Δεν πρέ­πει να υπάρ­ξει Μου­ντιάλ χωρίς να προ­στα­τεύ­ο­νται τα δι­καιώ­μα­τα των ερ­γα­ζο­μέ­νων».

Εσείς πε­ρι­μέ­νε­τε από τη ΦΙΦΑ να αλ­λά­ξει η χώρα διε­ξα­γω­γής του Μου­ντιάλ;

Ένα δί­κτυο πρα­κτι­κών που κα­τα­λή­γουν σε θα­νά­τους ερ­γα­τών στο Κατάρ βα­ραί­νουν πο­λυ­ε­θνι­κές εται­ρεί­ες, την κυ­βέρ­νη­ση του Κατάρ και τη ΦΙΦΑ. Μπορώ να φα­ντα­στώ τον Σεπ Μπλά­τερ να αλ­λά­ζει τη χώρα διε­ξα­γω­γής, αν και έχει πει ότι η διορ­γά­νω­ση θα διε­ξα­χθεί κα­νο­νι­κά εκεί. Ωστό­σο, η πίεση στη ΦΙΦΑ για να απο­μα­κρύ­νει το Μου­ντιάλ από το Εμι­ρά­το ολο­έ­να θα αυ­ξά­νε­ται».

Πι­στεύ­ε­τε ότι η κα­τά­στα­ση για τους ερ­γά­τες στο Κατάρ αυτή τη στιγ­μή μπο­ρεί να θε­ω­ρη­θεί «σύγ­χρο­νη σκλα­βιά»;

«Το Κατάρ είναι ένα κρά­τος σκλά­βων του 21ου αιώνα…»

Συ­νέ­ντευ­ξη-Επι­μέ­λεια: Πάνος Κω­στό­που­λος