Η Γερουσία της Αργεντινής απέρριψε το ξημέρωμα της Πέμπτης το σχέδιο νόμου για την ηθελημένη διακοπή κύησης [interrupción voluntaria del embarazo (IVE)], την ώρα που έξω από το κτίριο της Γερουσίας χιλιάδες άνθρωποι ανέμεναν μια θετική έκβαση για τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων. Η ψηφοφορία είχε τελικό αποτέλεσμα: 38 ψήφους κατά έναντι 31 υπέρ (με 2 αποχές), και ολοκληρώθηκε μετά από 15 ώρες συζήτηση.
Πίσω ολοταχώς για τη Γερουσία της Αργεντινής που χθες κλήθηκε να ψηφίσει υπέρ ενός νόμου που θα επιτρέπει τις αμβλώσεις μέσα στις πρώτες 14 εβδομάδες της κύησης.
Σε μια θυελλώδη συνεδρίαση, που διήρκεσε για περισσότερες από 15 ώρες, η Γερουσία της χώρας του Πάπα Φραγκίσκου καταψήφισε τελικά το νομοσχέδιο, με 38 ψήφους κατά έναντι 31 υπέρ.
Η Ιατρική Σχολή του Τόκιο για πολλά χρόνια, μεθοδικά παραποιούσε τις βαθμολογίες των εισαγωγικών εξετάσεων που έδιναν γυναίκες υποψήφιες, προκειμένου να περιορίσει τον αριθμό των φοιτητριών και να ενισχύει τον αριθμό των ανδρών γιατρών.
Η εφημερίδα Yomiuri Shimbun αναφέρει την αποκάλυψη αυτή, που έγινε κατά τη διάρκεια έρευνας για μια άλλη υπόθεση που αφορά το πανεπιστήμιο αυτό. Κατηγορείται ότι μερολήπτησε υπέρ του γιου ενός ισχυρού στελέχους του υπουργείου Παιδείας για να εισαχθεί στο πανεπιστήμιο.
Η Γερουσία της Αργεντινής επικύρωσε την Τετάρτη το κείμενο του σχεδίου νόμου για την αποποινικοποίηση της άμβλωσης, το οποίο θα υποβληθεί σε ψηφοφορία στην ολομέλεια του σώματος την 8η Αυγούστου. Η έκβαση παραμένει εξαιρετικά αβέβαιη, καθώς πρόκειται για ένα θέμα, το οποίο διχάζει την κοινή γνώμη και τον πολιτικό κόσμο. Στην απόρριψη του νομοσχεδίου πρωτοστατεί η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.
Της Κικής Σταματόγιαννη Η Π., η Κ., η Ν., η Τ., η J. και τόσες άλλες που ούτε τα αρχικά του ονόµατός τους δεν µάθαµε. Και ούτε θα µάθουµε ποτέ. Γυναίκες που υπέστησαν κακοποιητική συµπεριφορά. Μία ή περισσότερες φορές. Και που σε αντίθεση µε χιλιάδες άλλες, αντέδρασαν, υπερασπιζόµενες το σώµα και τη ζωή τους. Και από θύµατα βρέθηκαν κατηγορούµενες. Τα στοιχεία βίας και κακοποίησης σε βάρος γυναικών -σε τοπική και παγκόσµια κλίµακα- είναι συντριπτικά. Σύµφωνα µε την τελευταία καταγραφή (2018), σε παγκόσµιο επίπεδο, µία στις τρεις γυναίκες κάποια στιγµή στη ζωή της θα αντιµετωπίσει σωµατική ή/και σεξουαλική βία από το σύντροφό της. Μία στις πέντε θα πέσει θύµα βιασµού ή απόπειρας βιασµού. Μέσα σε ένα χρόνο, πάνω από 16.700.000 γυναίκες υπέστησαν σωµατική βία ή σεξουαλική κακοποίηση µόνο µέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε ετήσια βάση 500.000 µε 2 εκατοµµύρια γυναίκες (πολλές απ’ αυτές παιδιά), διακινούνται παράνοµα µε σκοπό τη σεξουαλική εκµετάλλευση και την εξαναγκαστική εργασία. Η κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες (18-44) είναι η δολοφονία από το σύντροφο ή τον πρώην σύντροφό τους – ο θάνατος από ασθένειες, όπως ο καρκίνος, ή από αυτοκινητικό δυστύχηµα έπονται µε µεγάλη διαφορά! Κάθε 3 µέρες µία γυναίκα χάνει τη ζωή της κακοποιηµένη. Στην Ελλάδα το ποσοστό των γυναικών που κακοποιούνται συστηµατικά µέσα στην οικογένεια έχει ξεπεράσει το 73% (εκτιµάται ότι τείνει να προσεγγίσει το 80%), καθώς πολλά περιστατικά δεν αναφέρονται ποτέ και δεν περιλαµβάνονται στις στατιστικές. Ωστόσο, σε οποιοδήποτε περιστατικό κακοποιητικής συµπεριφοράς, οι γυναίκες θα βρεθούν µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο απολογούµενες. Είτε γιατί οι ίδιες «προκάλεσαν» την εις βάρος τους επίθεση. Είτε γιατί… δεν αντιστάθηκαν «αρκετά» και δεν µπόρεσαν να αποτρέψουν το βιασµό τους. Υπάρχει, όµως, ένα ακόµη ενδεχόµενο. Όταν στην αγωνιώδη προσπάθειά τους να αµυνθούν, αφαιρούν τη ζωή του θύτη της σεξιστικής επίθεσης. Μέχρι ποιο σηµείο, λοιπόν, µπορεί µια γυναίκα που δέχεται σεξιστική επίθεση να αµυνθεί χωρίς να υπερβεί τα όρια; Και ποια είναι αυτά τα όρια; Ποια είναι αυτή η περίφηµη «εξίσωση» βίας και «επιτρεπτής αντίδρασης» µιας γυναίκας -που κακοποιείται- σε αυτή; Κάποιες εµβληµατικές περιπτώσεις Η Τ., µετανάστρια από τη Ρωσία και µητέρα, συζεί µε τον Έλληνα σύντροφό της. Πολλά επεισόδια σοβαρής σωµατικής κακοποίησης. Ο σύντροφός της την εκµεταλλεύεται παράλληλα και οικονοµικά. Απειλεί να τη διώξει από το σπίτι, το οποίο ήταν δικό της και το συντηρούσε µόνη της. Σε µία ακόµα επίθεση, τον Αύγουστο του 2016, στην προσπάθεια να υπερασπιστεί τον εαυτό της, τον µαχαιρώνει. Μεταφέρεται τραυµατισµένος στο νοσοκοµείο, όπου και καταλήγει. Η Τ. κατηγορείται για ανθρωποκτονία σε ήρεµη ψυχική κατάσταση από πρόθεση και παράνοµη οπλοχρησία. Καταδικάζεται, καθώς το δικαστήριο αποφάνθηκε πως «δεν φτάνουν πέντε µήνες κακοποίησης για να θεωρείται αυτό µακρόχρονη ενδοοικογενειακή βία». Κατά τη διάρκεια της δίκης υπήρχαν ερωτήσεις από την πλευρά της έδρας, όπως: «Πώς γίνεται ένας άνθρωπος που έχει κατάθλιψη και τάσεις αυτοκτονίας να χτυπάει τη γυναίκα του;» ή «Πώς έχετε τέτοιο καηµό για τον γιο σας, από τη στιγµή που τον αφήσατε στη Ρωσία;», «και γιατί δεν φύγατε από το σπίτι ή γιατί δεν τον µαχαιρώσατε τις άλλες φορές, αφού σας χτύπαγε;»… Η Ν., γεννηµένη στην Ελλάδα, µε καταγωγή από Κένυα και Νότια Αφρική, δέχεται βία από τον Έλληνα σύντροφό της από την αρχή κιόλας της σχέσης τους. Αρχικά λεκτική που δεν άργησε να µετατραπεί σε σωµατική. Κάποια στιγµή επιχειρεί να τη ρίξει από έναν γκρεµό µε το αυτοκίνητο. Του ζητεί να χωρίσουν. Τη χτυπά µε βιαιότητα σέρνοντάς την από τα µαλλιά µέσα στο σπίτι. Καθώς είναι στην κουζίνα, βλέπει µπροστά της ένα µαχαίρι. Στην προσπάθειά της να τον ακινητοποιήσει, τον τραυµατίζει. Όσο αυτός βρίσκεται στο νοσοκοµείο µάλιστα, φροντίζει να λάβει ασφαλιστικά µέτρα εναντίον της, χωρίς να µπορεί η ίδια να πλησιάσει το σπίτι, έστω για να πάρει τα πράγµατά της. Η δίκη της στις 8/11/2017 στη Σύρο αποτελεί ορόσηµο για το φεµινιστικό κίνηµα, καθώς αναγνωρίζεται στη Ν. το δικαίωµα στην άµυνα προκειµένου να υπερασπιστεί τη σωµατική ακεραιότητα και τη ζωή της. Αθωώνεται. Η Π., 22 χρονών, µε νοητική στέρηση, φτωχή, και µε ιστορικό σοβαρής κακοποίησης από τον πατέρα της, εγκαταλείπει το σχολείο και το σπίτι της και τριγυρνά στους δρόµους µη αντέχοντας να βιώνει άλλο την ενδοοικογενειακή βία. Τον Ιούνιο του 2016 δέχεται σεξουαλική επίθεση τόσο αυτή όσο και µία φίλη της από έναν µεθυσµένο σωµατώδη 46χρονο άντρα. Οι απειλές, οι υβριστικοί χαρακτηρισµοί και η απαίτησή του για πληρωµένη σεξουαλική συνεύρεση µε τις κοπέλες µετατρέπονται σε επίθεση. Η Π. σε κατάσταση φόβου και πανικού και, καθώς βλέπει να ξετυλίγεται µπροστά της όλο το φιλµ της κακοποίησης που είχε βιώσει τα προηγούµενα χρόνια, νοµίζει ότι ο 46χρονος ετοιµάζεται να βγάλει όπλο. Βγάζει το µαχαίρι που κουβαλούσε πάντα µαζί της για αυτοπροστασία. Τον σκοτώνει. Καταδικάζεται πρωτόδικα σε 15 χρόνια και 4 µήνες για ανθρωποκτονία από πρόθεση σε ήρεµη ψυχική κατάσταση και παράβαση της νοµοθεσίας περί όπλων, µε την εισαγγελέα να λέει στην κατάπτυστη αγόρευσή της: «η κατηγορουµένη λόγω του περιβάλλοντός της δεν µπορεί να αντιληφθεί την αξία της ανθρώπινης ζωής όπως εµείς που είµαστε άλλου µορφωτικού επιπέδου. ∆εν σέβεται τη ζωή µπροστά στο ένστικτο επιβίωσης. Το θύµα πρέπει να παραδοθεί λευκό χωρίς το στίγµα που του αποδίδει η κατηγορουµένη». Ταξικότατη µεροληψία της δικαιοσύνης µέσα σε πέντε µοναχά γραµµές. Κατάσταση άµυνας Σύµφωνα µε τον ισχύοντα Ποινικό Κώδικα «Άµυνα είναι η αναγκαία προσβολή του επιτεθέµενου στην οποία προβαίνει το άτοµο, για να υπερασπισθεί τον εαυτό του ή άλλον από άδικη και παρούσα επίθεση που στρέφεται εναντίον τους» (άρθρο 22 ΠΚ). Και αξιολογεί ο νοµοθέτης ως κάτι τόσο σοβαρό την άµυνα, ώστε φτάνει η τελευταία να αίρει τον άδικο χαρακτήρα της πράξης. Παρ’ όλα αυτά, τα ελληνικά δικαστήρια έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά φειδωλά στην αναγνώριση άµυνας όταν πρόκειται να κρίνουν περιπτώσεις έµφυλης βίας. ∆εν µπορείς να κρίνεις µε τα ίδια µέτρα όµως, όταν έχουν αλλάξει τα σταθµά. Όταν µια γυναίκα υφίσταται για χρόνια βία και κακοποίηση µέσα στο σπίτι, οι δικαστές δεν µπορούν να προσηλώνονται στο γράµµα του νόµου που απαιτεί η επίθεση σε βάρος της αµυνόµενης να είναι «παρούσα». Όταν µια γυναίκα αντιδράσει σε µια παραβιαστική συµπεριφορά, δεν µπορεί να βγαίνει η µεζούρα για να µετρηθεί εάν και κατά πόσο η αντίδραση της αµυνόµενης γυναίκας, η «αναγκαία προσβολή», ξεπερνούσε το όριο της επίθεσης που δέχτηκε. Μια σεξιστική επίθεση δεν µπορείς ποτέ να ξέρεις µε ποιο τρόπο θα λήξει. ∆εν µπορείς να ξέρεις αν ο θύτης θα «περιοριστεί» σε ένα πείραγµα, σε ένα άγγιγµα, αν φέρει όπλο και αν θα το χρησιµοποιήσει. Σε µια κοινωνία όπου είναι κανονικοποιηµένη η παραβιαστική συµπεριφορά σε βάρος των γυναικών, η παρενόχληση θεωρείται περίπου «φυσιολογική». Ή αναµενόµενη. Και αν µια γυναίκα αντιδράσει, θεωρείται στην καλύτερη περίπτωση «υπερβολική». Το ζήτηµα, όµως, είναι ακριβώς αυτό: να αντιστραφούν οι όροι. Να πάψει να θεωρείται κανονικότητα η παραβίαση του προσωπικού χώρου. Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει η τάση να επικεντρώνουν όλοι -δικαιοσύνη, ΜΜΕ, κοινή γνώµη- στο αποτέλεσµα: στην πράξη βίας στην οποία κατέφυγε µια γυναίκα αµυνόµενη. Και αντιστρόφως, παραβλέπονται οι συνθήκες µέσα στις οποίες µια γυναίκα αναγκάστηκε να αµυνθεί. Στην περίπτωση της νεαρής κοπέλας από την Κόρινθο, που βρέθηκε στην επικαιρότητα, κανείς δεν αναρωτήθηκε γιατί ένα πλάσµα µε νοητική στέρηση γυρνούσε στους δρόµους, κουβαλώντας ένα µαχαίρι στην τσάντα. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για τη χρόνια κακοποίηση που είχε υποστεί η ίδια – όσο και η µητέρα και η αδερφή της από τον πατέρα της οικογένειας. Κανείς δεν µπήκε στον κόπο να αναρωτηθεί γιατί οι αφιλόξενοι δρόµοι τα βράδια τής ήταν πιο οικείοι από ένα σπίτι. Όλοι διερωτώνταν ξαφνικά γιατί «αντέδρασε υπερβολικά µαχαιρώνοντας έναν άνθρωπο». Ελάχιστοι όµως διερωτήθηκαν γιατί ένας άντρας θεωρεί ότι είναι δικαίωµά του να χρησιµοποιήσει σεξιστικό λόγο, να ευτελίσει, να απειλήσει, να επιτεθεί, να αγγίξει το σώµα µιας γυναίκας, να την εκβιάσει σε σεξουαλική συνεύρεση. Όχι, λοιπόν, η «∆ικαιοσύνη» δεν είναι τυφλή, είναι ταξικά προσανατολισµένη. Είναι σάρκα από τη σάρκα αυτού του συστήµατος και επιφυλάσσει τη χειρότερη µοίρα σε όσους και όσες το αµφισβητούν µε λόγια και πράξεις. Και οι πατριαρχικές αντιλήψεις είναι ένας από τους σταθερούς πυλώνες αυτού του σαθρού συστήµατος. Οι εξαιρέσεις Έχουν υπάρξει, ωστόσο, και κάποιες εµβληµατικές εξαιρέσεις στη συνήθη δικαστική αντιµετώπιση των γυναικών που βρέθηκαν σε άµυνα. «Mama Lion» Σεπτέµβριος 2017, Νότια Αφρική. Μια µητέρα 56 χρόνων ειδοποιείται τηλεφωνικά ότι τρεις άντρες βιάζουν την κόρη της. Ειδοποιεί την τοπική αστυνοµία, η οποία δεν κινητοποιείται. Και τότε η Μάνα Λέαινα αποφασίζει να επέµβει για να υπερασπιστεί την αξιοπρέπεια και τη ζωή της κόρης της. Κρατώντας το κουζινοµάχαιρο που είχε εκείνη τη στιγµή στα χέρια της καλύπτει τρέχοντας µια απόσταση 3χλµ. Τραυµατίζει δύο από τους θύτες και σκοτώνει τον τρίτο. Παρότι της ασκείται δίωξη για ανθρωποκτονία και για δύο απόπειρες ανθρωποκτονίας, η Εθνική Εισαγγελική Αρχή αποσύρει τελικά όλες τις κατηγορίες σε βάρος της, δηλώνοντας ότι «δεν στοιχειοθετείται καµία ρεαλιστική βάση για την καταδίκη αυτής της γυναίκας». Χιλιάδες σπεύδουν να εκφράσουν έµπρακτα την αλληλεγγύη τους στη µητέρα συγκεντρώνοντας ένα σηµαντικό χρηµατικό ποσό για την κάλυψη των δικαστικών εξόδων. Ζακλίν Σοβάζ Η Ζακλίν Σοβάζ από τη Γαλλία κακοποιείται σωµατικά και σεξουαλικά από τον άντρα της για σχεδόν τρεις δεκαετίες. Επί 47 χρόνια ο σύζυγος και πατέρας, βιάζει και κακοποιεί όχι µόνον αυτή, αλλά και τα τέσσερα παιδιά τους. Το 2012 ο γιος δεν αντέχει. Αυτοκτονεί. Την επόµενη µέρα, η Σοβάζ πυροβολεί και σκοτώνει µε τρεις σφαίρες στην πλάτη το σύζυγό της. Καταδικάζεται τόσο πρωτόδικα όσο και στο εφετείο. Οι κόρες της ξεκινούν µια τεράστια καµπάνια συλλογής υπογραφών και αλληλεγγύης. Βρίσκουν την ανταπόκριση χιλιάδων. Κάτω από την πίεση αυτού του πρωτόγνωρου -για ανάλογο ζήτηµα- κύµατος συµπαράστασης, ο πρόεδρος Ολάντ αναγκάζεται να της απονείµει χάρη: Χριστούγεννα του 2016, η Σοβάζ αποφυλακίζεται. Συλλογική άµυνα Κι ενώ στην Ελλάδα, τώρα µόλις αρχίζουµε να συζητούµε για την ατοµική άµυνα απέναντι σε σεξιστικές επιθέσεις, στο εξωτερικό η συζήτηση έχει προχωρήσει αρκετά. Και αφορά τις προσπάθειες συλλογικής υπεράσπισης γυναικών-θυµάτων σεξιστικής βίας. Στην Ινδία, στην περιοχή της Ούταρ Πραντές συναντούµε τη «Συµµορία µε τα ροζ». Ντυµένες στα ροζ, µε καλάµια από µπαµπού, αριθµούν 10.000 µέλη και υπερασπίζουν γυναίκες συνήθως των πιο φτωχών περιοχών, για τις οποίες κανείς δεν δείχνει να ενδιαφέρεται. Στην Ινδία µε τις 1.000 επιθέσεις µε οξύ ενάντια σε γυναίκες, και µε περιστατικά όπως τον οµαδικό βιασµό µιας κοπέλας από 18 άντρες σε δηµόσιο χώρο, όπου πολλοί περαστικοί βιντεοσκοπούν και κανείς δεν επεµβαίνει για να σταµατήσει τη φρίκη. Οι «Κόρες της Βίας» στο Μεξικό, σε µια χώρα µε τροµακτικά ποσοστά βίας και γυναικοκτονιών. Γυναίκες παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους και προσπαθούν να υπερασπιστούν όσες πέφτουν θύµατα σεξουαλικής παρενόχλησης στο δρόµο. «Πυροβολούν» συµβολικά το θύτη µε κοµφετί, τραγουδώντας παράλληλα τραγούδια µε αντισεξιστικό στίχο «Οραµατίζοµαι την ηµέρα που θα µπορώ να περπατάω χωρίς να πρέπει να φροντίζω τον εαυτό µου, χωρίς να πρέπει να κρύβω το σώµα µου». Αν θες να αλλάξεις τον κόσµο, πρέπει πρώτα να τον δεις µέσα από τα µάτια των γυναικών Οι θύτες στις περιπτώσεις των σεξιστικών επιθέσεων είναι άντρες. Ωστόσο, το πρόβληµα δεν είναι οι «άντρες». Ζούµε σε µια κοινωνία, στην οποία το σύστηµα διαιρεί τους ανθρώπους σε τάξεις, σε φύλα, σε χρώµατα, φυλές και θρησκείες, πατώντας στην από αιώνες εδραιωµένη πατριαρχία. Σε έναν κόσµο όπου καταπιέζονται οι γυναίκες ούτε οι άντρες µπορούν να είναι πραγµατικά ελεύθεροι. Ο αγώνας κόντρα στο σεξισµό δεν είναι ένας δρόµος που τον βαδίζουµε οι γυναίκες µόνες. Χρειαζόµαστε συνοδοιπόρους και συµπαραστάτες. Και πολλές φορές αυτή τη συντροφικότητα, την αλληλεγγύη και το νοιάξιµο το βρίσκουµε όχι µόνο σε γυναίκες, αλλά και σε άντρες. Ένας κόσµος όπου ο µισός πληθυσµός υφίσταται καταπίεση, βία και διακρίσεις είναι ένας κόσµος άδικος. Και αντιστοιχεί σε γυναίκες και άντρες να τον αλλάξουµε. Όσοι θα σπεύσουν να αµφισβητήσουν το δικαίωµα των γυναικών στην υπεράσπιση του σώµατος και της ζωής τους, ας αναρωτηθούν πόσα θύµατα χρειάστηκε να θρηνήσουµε µέχρι να ανοίξει η συζήτηση αυτή. Πόσες παρενοχλήσεις κατέληξαν σε γυναικοκτονίες, πόσες χιλιάδες γυναίκες υποµένουν βουβά, σε πόσες περιπτώσεις καλούνται να καταπιούν µαζί µε τα δάκρυά τους τον κοινωνικό στιγµατισµό και την ντροπή που συνοδεύουν µια τέτοια επίθεση. Χρειάζεται περίσσιο θράσος να µιλάς εκ του ασφαλούς κουνώντας το δάχτυλο και υποδεικνύοντας στους καταπιεσµένους για το ποιος είναι ο «ενδεδειγµένος» τρόπος να διεκδικούν. Μέσα σε ένα σύστηµα δοµηµένο πάνω στην αδικία, τη βία και την καταπίεση, η σεξιστική βία δεν θα τερµατιστεί µε τη λάµα ενός µαχαιριού ή µε τη σφαίρα ενός όπλου. Ωστόσο, για να µπορεί να αποκτήσει πραγµατικό νόηµα η έκφραση «Κάτω τα χέρια από τα σώµατά µας», θα πρέπει ταυτόχρονα να διασφαλίζεται το γεγονός ότι οι γυναίκες θα µπορούν να τα υπερασπιστούν µε όποιο µέσο διαθέτουν. Αλλιώς, µένει φράση κενή περιεχοµένου. Και η Αριστερά που δεν κάνει δική της υπόθεση την ανάγκη των γυναικών να υπερασπιστούν το σώµα και τη ζωή τους, είναι µια Αριστερά περιττή. Στις αρχές του 20ού αιώνα οι γυναίκες χρησιµοποιούσαν τις βελόνες µε τις οποίες ήταν στερεωµένες οι κορδέλες στα καπέλα τους για να αποτρέψουν µια σεξιστική επίθεση: «Κάθε γυναίκα µε θάρρος και µια βελόνα µπορεί να αποδείξει τι µπορεί να πάθει ένας δειλός που την πλησιάζει µε δόλιο σκοπό». Μόνο που δεν µας αρκεί µια κοινωνία όπου οι γυναίκες θα αποδεικνύουν πόσο γενναίες, ευφάνταστες και δηµιουργικές µπορούν να γίνουν εφευρίσκοντας κάθε φορά καινούριους τρόπους αυτοπροστασίας στην επιστροφή από το σχολείο, στο δρόµο για τη δουλειά ή στην προσπάθεια να αντιµετωπίσουν στο σπίτι έναν κακοποιητικό σύντροφο, σύζυγο ή πατέρα. Θέλουµε έναν κόσµο, στον οποίο οι cis* και τρανς γυναίκες δεν θα βρίσκονται σε ευάλωτη θέση µόνο και µόνο επειδή είναι γυναίκες. Θέλουµε έναν κόσµο, στον οποίο δεν θα υπάρχει καν η ανάγκη να γράφονται τέτοια άρθρα. *cis ή µη τρανς είναι τα άτοµα, που η αντίληψή τους για το φύλο τους (ταυτότητα φύλου) συµφωνεί µε το φύλο που τους αποδόθηκε κατά τη γέννηση.
Πηγή:https://www.redtopia.gr
Η κάμερα ενός Restaurant Bar στην Ισπανία καταγράφει πελάτη του μαγαζιού να θωπεύει μια σερβιτόρα την ώρα που φεύγει. Ενώ, απλώνει το χέρι του, αγγίζει τον γλουτό της και φεύγει αμέριμνος, εκείνη υπερασπίστηκε τον εαυτό της και δεν τον άφησε να φύγει με… άδεια χέρια.
Συγκεκριμένα, ο άνδρας θα θυμάται για πολλές μέρες εκείνο το περιστατικό, καθώς δεν πρέπει να αντιλήφθηκε τι ακολούθησε μετά την πράξη του. Σε κλάσματα δευτερολέπτου βρέθηκε στο έδαφος.
της Μελπομένης Μαραγκίδου
Υπάρχει μια αρκετά διαδεδομένη άποψη πως η ιστορία των ανθρώπων προχωρά σε μια γραμμική τροχιά ανόδου. Σε επίπεδο κοινωνικών σχέσεων και αντιλήψεων, η αφήγηση αυτή μας θέλει να βαδίζουμε από ένα σκοτεινό, αραχνιασμένο, καταπιεστικό, συντηρητικό παρελθόν προς ένα ολοένα πιο προοδευτικό, πεφωτισμένο, απελευθερωτικό μέλλον.
Δανείζεται ένα επεξηγηματικό μοντέλο από την ιστορία της επιστήμης και της τεχνολογίας, στην οποία, σύμφωνα με μια σχολή σκέψης, η γνώση και η τεχνογνωσία όντως προχωρούν με προοδευτικό ρυθμό, και την εφαρμόζει στην κοινωνική και πολιτισμική ιστορία της ανθρωπότητας. Στην ιστοριογραφία, αυτή την οπτική την ονομάζουμε «Whighistory» (από τους Whigs, δηλαδή τους Ουίγους, το κόμμα των φιλελευθέρων στην Αγγλία του 18ου αιώνα). Στην καθομιλουμένη, θα μπορούσαμε απλά να την πούμε «πλάνη οικτρά».
Στον πρώτο τόμο της Ιστορίας της Σεξουαλικότητας, ο Μισέλ Φουκώ αποδομεί την υπόθεση των σύγχρονών του δυτικών, «ημών των άλλων βικτωριανών» όπως λέει χαρακτηριστικά, για τη σεξουαλικότητα. Σύμφωνα με αυτούς, η σεξουαλικότητα ήταν καταπιεσμένη και απωθημένη μέχρι τη σεξουαλική απελευθέρωση μετά τα μέσα του 20ου αιώνα. Ο Φουκώ υποστηρίζει αντίθετα ότι ποτέ δεν ήταν απόλυτα καταπιεσμένη η σεξουαλικότητα και ότι μια τέτοια προοδευτική θέαση της ιστορίας της σεξουαλικότητας εξυπηρετεί μονάχα την ουτοπική πεποίθηση ότι αναπόφευκτα και νομοτελειακά, μονάχα χάρη στην προοδευτική κίνηση της ιστορίας στο μέλλον η σεξουαλικότητα θα είναι απόλυτα ελεύθερη και χωρίς αναστολές.[1] Αυτό που μας λέει ο Φουκώ είναι ότι στον άξονα συντήρηση-πρόοδος η στάση απέναντι στη σεξουαλικότητα, όπως και άλλα κοινωνικά φαινόμενα, διανύει μια πορεία από ασυνέχειες, βήματα μπροστά και πισωγυρίσματα· η ιστορία των ανθρώπων είναι, με άλλα λόγια, πολύ πιο περίπλοκη από ένα παραμύθι και είναι γεμάτη από παραδείγματα από το παρελθόν όπου τα μυαλά ήταν πιο ανοιχτά και οι σχέσεις πιο απελευθερωμένες. Ένα τέτοιο παράδειγμα από την ελληνική εμπειρία αποτελεί η περίπτωση της Ρόζας Ιμβριώτη, μιας γυναίκας που συνέβαλε όσο λίγοι στην εκπαίδευση αλλά και στους κοινωνικούς αγώνες για την προάσπιση των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης και των γυναικών.
Τα πρώτα βήματα
Η Ρόζα Ιμβριώτη το γένος Ιωάννου γεννήθηκε το 1898 στην Αθήνα σε μια αστική οικογένεια. Ο πατέρας της, Νικόλαος Ιωάννου, ήταν φιλόλογος και ιδιαίτερα προοδευτικός άνθρωπος. Όπως αποκαλύπτει η ίδια, ήταν πολύ υποστηρικτικός στην προοπτική να σπουδάσει η κόρη του, σε μια εποχή που κάτι τέτοιο δεν ήταν καθόλου αυτονόητο, καθώς το ποσοστό αναλφαβητισμού των γυναικών άγγιζε το 98%. Ιδιαίτερα υποστηρικτικός στην ανεξάρτητη πορεία της ήταν αργότερα και ο άντρας της Γιάννης Ιμβριώτης, Μαρξιστής φιλόσοφος και πανεπιστημιακός. Σε ηλικία 16 ετών, λοιπόν, η Ρόζα παίρνει το απολυτήριο Γυμνασίου από το Αρσάκειο και γράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.[2]Διαβάζουμε από τα δικά της λόγια για εκείνη την εποχή:
Είμαι γέννημα θρέμμα Αθηναία. Στα 15 1/2 χρόνια μου ήμουν ένα ευτυχισμένο και ισορροπημένο παιδί. Τότε ακριβώς με φώναξε να μου δώσει η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία το «πτυχίον της διδασκαλίσσης». Στεκόμουν ανάμεσα στα ιερά για μένα πρόσωπα που έφτιαξαν με γαλήνη και ηρεμία τη γερή βάση της ζωής μου, το τετράξανθο και πρόσχαρο πρόσωπο της μητέρας μου, και το σοβαρό επιδοκιμαστικό χαμόγελο του πατέρα μου. Ευλογημένη στιγμή για όλους μας! Τρεις μήνες αργότερα πήρα και το απολυτήριο του Γυμνασίου και γράφτηκα στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου.
Διάβαζα ό,τι έπεφτε στο χέρι μου τότε. Το πρώτο ήταν το «Κβο Βάντις» του Σιέγκεβιτς. Έπειτα οι «Άθλιοι» του Ουγκώ και μεγάλη για μένα ταραχή ο «Άμλετ» που μου χάρισε τότε ο θείος μου. Ντύθηκα τις Αποκριές μάλιστα Άμλετ! Δεκάξη χρόνων πρωτάκουσα συμφωνική συναυλία κι ήταν για μένα επίσης συνταραχτικό γεγονός. Άρχισα να σκέπτομαι σοβαρά αν θα γίνω θεατρίνα ή μουσικός. Έγραψα 5-6 ποιήματα που άρεσαν και δημοσιεύτηκαν σε σοβαρά περιοδικά, και τα έκρινε ευμενέστατα ο I. Ζερβός. Έγραψα κι’ ένα μυθιστόρημα «Όρκος επί τάφου». Αυτό φυσικά δε δημοσιεύτηκε. Πόσα δάκρυα μου κόστισε τούτο το φιάσκο![3]
Το γυναικείο κίνημα
Κατά τη διάρκεια των σπουδών της στη Φιλοσοφική, η Ρόζα Ιμβριώτη γνωρίζεται με την Αύρα Θεοδωροπούλου, φεμινίστρια μουσικό και αδελφή της γνωστής ποιήτριας Μυρτιώτισσας, και, μέσω αυτής, ξεκινά να διδάσκει στο Κυριακόν Σχολείον Εργατριών το 1914. Το Κυριακόν Σχολείον Εργατριών ήταν ένα αυτόνομο μορφωτικό ίδρυμα που διαπνεόταν από τις σοσιαλιστικές ιδέες για ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη και στόχευε στη δωρεάν εκπαίδευση των εργαζόμενων κοριτσιών 12 ετών και πάνω. Ιδρύθηκε στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 1911 με πρωτοβουλία της συνδικαλιστικής οργάνωσης Εργατικό Κέντρο Αθηνών. Το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών σχεδιάστηκε από τον Δημήτρη Γληνό, πρωτεργάτη του Δημοτικισμού και της γλωσσοεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και έναν από τους ιδρυτές του Εκπαιδευτικού Ομίλου, ενώ η οργάνωση και η λειτουργία του Σχολείου Εργατριών ανατέθηκε στην Αύρα Θεοδωροπούλου.[4]
Αφού αποφοιτά από τη Φιλοσοφική το 1916, η Ρόζα Ιμβριώτη διορίζεται έναν χρόνο αργότερα ως τριτοβάθμια ελληνοδιδασκάλισσα στο 1ο Ελληνικό Σχολείο Θηλέων Αθηνών. Επόμενος σταθμός στην αγωνιστική της δράση είναι το 1920 με τη συμμετοχή της στον Συνδέσμο για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, το πρώτο αποκλειστικά φεμινιστικό Σωματείο στην Ελλάδα που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία της Αύρας Θεοδωροπούλου και της Μαρίας Νεγρεπόντη.[5]Το 1922 και 1923 εκδίδει τα βιβλία της Η Αθηναία, στον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ. και Η γυναίκα στο Βυζάντιο, αντίστοιχα. Εκείνη την περίοδο ξεκινά και η αρθρογραφία της για τα δικαιώματα των γυναικών σε φεμινιστικά περιοδικά του Μεσοπολέμου όπως το Ελληνίς (1921-1935), μηνιαίο όργανο του Εθνικού Συμβουλίου Ελληνίδων Γυναικών που συνδέεται με το Διεθνές Συμβούλιο Γυναικών, και Ο Αγώνας τη Γυναίκας (1923-), επίσημο όργανο του Συνδέσμου Υπέρ των Δικαιωμάτων των Γυναικών, τα οποία αποτέλεσαν οχήματα για την προώθηση των πολιτικών και αστικών δικαιωμάτων των γυναικών, και ειδικά τη θέσπιση της γυναικείας ψήφου.[6] Διαβάζουμε από το άρθρο της «Γύρω από την Ψήφο» που εμφανίστηκε στο πρώτο τεύχος του Αγώνα για τη Γυναίκα το 1923:
Ίσως θα πουν «αυτή η έξοδο [για την ψήφο] είταν ανάγκη παροδική, η γυναίκαπρέπει να γυρίσει στο σπίτι της». Εγώ τουλάχιστο δεν φαντάζομαι ότι θα γίνει αυτό γρήγορα. Οι οικονομικές συνθήκες θα κρατήσουν για πολύν καιρό, ίσως για πάντα, τη γυναίκα έξω από το σπίτι, Μα κι αν γυρίσει η γυναίκα στο σπίτι τι μ’ αυτό; Πρώτα θα γυρίσει πια αφού θα έχει γνωρίσει την αλήθεια, αφού θα έχει αναπνεύσει τον αέρα της ηθικής ανεξαρτησίας. Τότε θα ξέρει ότι και μέσα στο σπίτι της όντας είναι εργάτης της κοινωνικής μηχανής, ότι η δουλειά της μέσα σ’αυτό είνε επίσης υψίστης σημασίας όσο και η δουλειά του πιο μεγάλου μέσα στην κρατική μηχανή, αφού αυτή με τα χέρια της, το μυαλό της, την καρδιά της, την ψυχικότητά της θα διαπλάττει, θα παρασκευάζει, θα διαθέτει συνειδητά πια το υλικό της μηχανής, τους πολίτες. Και τότε ποιος θα της αρνηθεί τα δικαιώματά της και ποιος φαντάζεται ότι δεν θα ζητεί πιο εντατικά τα δικαιώματα που δεν είναι χτήμα του άντρα, μα που είναι χτήμα κάθε ανθρώπου; Είτε μέσα στο σπίτι της λοιπόν μένει η γυναίκα, είτε έξω απ’ το σπίτι, είνε δικαίωμά της η ψήφος αφού μοιράζεται τη δουλειά στην πολιτεία με τον άντρα. Κι ακόμα η ψήφος της είναι καθήκον απέναντι του εαυτού της, του σπιτιού της, των παιδιών της, της κοινωνίας.[7]
Τα λόγια αυτά της Ιμβριώτη από το 1923 θυμίζουν τη συνονόματή της Ρόζα Λούξεμπουργκ, η οποία υποστήριξε το δικαίωμα ψήφου των γυναικών, πολλές φορές κόντρα και στους Μαρξιστές συντρόφους της, καθώς θεωρούσε ότι η ψήφος δεν ήταν απλά ένα αστικό δικαίωμα αλλά θα ενδυνάμωνε τον κοινωνικό αγώνα της εργατικής τάξης γιατί θα την διπλασίαζε σε επίπεδο συνείδησης και πράξης.
Τα «Μαρασλειακά»
Παράλληλα με τη δράση της στο γυναικείο κίνημα, η Ιμβριώτη εγγράφεται και στον Εκπαιδευτικό Όμιλο, σωματείο που ιδρύθηκε το 1910 στην Αθήνα από διάσημους λογοτέχνες, εκπαιδευτικούς και πολιτικούς της εποχής με σκοπό την προώθηση της Δημοτικής και τη μεταρρύθμιση της παιδείας. Εκεί έχει την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τον Γληνό αλλά και άλλους διανοούμενους του Εκπαιδευτικού Ομίλου, όπως τον πρωτοπόρο παιδαγωγό Αλέξανδρο Δελμούζο και τον διάσημο γλωσσολόγο Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Ο Δελμούζος επιχειρεί να εφαρμόσει το όραμά του για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση ως διευθυντής στο Μαράσλειο Διδασκαλείο Αθηνών το οποίο λειτουργεί ως πρότυπο υπό την καθοδήγησή του από το 1923 και εξής. Έναν χρόνο αργότερα λειτουργεί στο ίδιο κτήριο η Παιδαγωγική Ακαδημία με διευθυντή τον επινοητή της Δημήτριο Γληνό.
Το 1924, λοιπόν, η Ρόζα Ιμβριώτη προσλαμβάνεται ως δασκάλα στο Μαράσλειο και τον Μάρτιο του 1925 γίνεται αφορμή για μια ιστορική πολιτική και διανοητική διαμάχη που ξέσπασε τότε και διήρκεσε δυο ολόκληρα χρόνια, τα «Μαρασλειακά», που έθεσαν υπό αμφισβήτηση το συνολικό μεταρρυθμιστικό έργο που επιτελούνταν στο Μαράσλειο, ακυρώνοντας την προοπτική της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. [8]Η αφετηρία των Μαρασλειακών αφορούσε τον τρόπο με τον οποίο η Ιμβριώτη φερόταν να διδάσκει την Επανάσταση του 1821 χρησιμοποιώντας συμπεράσματα του Μαρξιστή ιστορικού Γιάνη Κορδάτου και κυρίως το γεγονός πως, όπως υπογραμμίζει και η ιστορικός Έφη Γαζή, αντί «να υπογραμμίζει την εποποιία του έθνους και να αναδεικνύει την αρραγή ενότητα της εθνικής κοινότητας, η Ιμβριώτη συζητούσε την Επανάσταση του 1821 στο πλαίσιο της ανάπτυξης των εθνικών ιδεολογιών κατά τον 19ο αιώνα ενώ παράλληλα εστίαζε στην κοινωνική δυναμική της επαναστατικής διαδικασίας και εντόπιζε τις απαρχές της συγκρότησης της εθνικής ιδεολογίας στην άνοδο ελληνόφωνων αστικών στρωμάτων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία».[9] Το 1927, μάλιστα, βγήκε μια αναφορά εκ μέρους του κράτους για τα Μαρασλειακά. Διαβάζουμε σχετικά από ένα φύλλο της εθνικόφρονος εφημερίδας Σκριπ από τις 27 Φεβρουαρίου 1927 υπό τον γλαφυρό τίτλο «Το αίσχος των Μαρασλειακών: πώς επεδιώκετο η διαφθορά εις το Μαράσλειον υπό της σπείρας των άθεων και κομμουνιστών Δελμούζου, Γληνού &Σιας»: «Το τμήμα τούτο της εκθέσεως της επιτροπής στηρίζεται… επί της ομολογίας της κ. Ιμβριώτου, ήτις εδήλωσεν απροκαλύπτως, ότι διδάσκει την ιστορίαν κατά τας αρχάς του ιστορικού υλισμού».
Ο ιστορικός υλισμός, δηλαδή μια μαρξιστική ανάγνωση της ιστορίας ή έστω μια ανάγνωση της ιστορίας η οποία δεν θα βασίζεται μονάχα στη δημιουργία εθνικών μύθων περί μεγαλείου του γένους και στην καλλιέργεια μίσους στους μαθητές για τους εκάστοτε γεωπολιτικούς «εχθρούς» αντιμετωπιζόταν ως απειλή από τους φορείς της κυρίαρχης ιδεολογίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί, όμως, κι ένα άλλο σημείο της έκθεσης για τα Μαρασλειακά, το οποίο υπογραμμίζει το γεγονός ότι η Ιμβριώτη ήταν γυναίκα. Διαβάζουμε σχετικά:
Εάν καθηγήτριαι είναι ικαναί να διδάσκουν Ιστορίαν και δη εις Διδασκαλεία, δεν έχομεν ανάγκην άλλων μακρών αποδείξεων. Μας αρκεί το γεγονός ότι εν Ιταλία απηγορεύθη κατά το τέλος του 1926 να διδάσκουν γυναίκες εις πάντα τα δημόσια σχολεία μέσης εκπαιδεύσεως Φιλοσοφίαν, Ιστορίαν και Λογοτεχνίαν…Μόνον το ανδρικόν πνεύμα είναι ικανόν να δονήση και να συγκινήση την ψυχήν των μαθητών και να κάμη αυτούς να αισθανθούν και να κατανοήσουν τους μεγάλους του κόσμου σοφούς, τα σπουδαία σύγχρονα θρησκευτικά, πολιτικά, κοινωνικά γεγονότα ή ρεύματα, ώστε ν’ αποβώσιν οι αγαθοί κυβερνήται της αύριον, οι οποίοι θα δημιουργήσουν τα εθνικά μεγαλουργήματα. Ο κ. Δελμούζος αντιθέτως εκάλεσε γυναίκα διά να διδάξη την Ιστορίαν εις το Μαράσλειον.
Λίγο καιρό μετά την αποπομπή της από το Μαράσλειο, η Ιμβριώτη φεύγει μαζί με τον σύντροφό της Γιάννη Ιμβριώτη στη Γερμανία όπου ακολουθεί παιδαγωγικές σπουδές σε γερμανικά πανεπιστήμια και σχολεία για να επιστρέψει στη χώρα το 1930 και να ξαναδιοριστεί στο σχολείο. Το 1934 γίνεται η πρώτη γυναίκα γυμνασιάρχης στη δυσμενή της μετάθεση στο Κιλκίς και το 1937 ιδρύει και διευθύνει το Πρότυπο Ειδικό Σχολείο το οποίο λειτούργησε ως τον Οκτώβριο του 1940 στην Καισαριανή.
Αντίσταση και εξορία
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, η Ιμβριώτη παίρνει μέρος στην Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ. Συμμετέχει στη σύνταξη του εκπαιδευτικού προγράμματος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης ή Κυβέρνησης του Βουνού και στη συγγραφή του αναγνωστικού «Τα αετόπουλα». Τον Ιούνιο του 1944 αναλαμβάνει τη διεύθυνση του «Φροντιστηρίου της Τύρνας» στα Τρίκαλα, το οποίο είχε ιδρυθεί στην Ελεύθερη Ελλάδα, με πρωτοβουλία του καθηγητή Πέτρου Κόκκαλη και του παιδαγωγού Κώστα Σωτηρίου. Το σχολείο απευθυνόταν σε τελειόφοιτους του Γυμνασίου και τα μαθήματα περιλάμβαναν παιδαγωγική, αγωγή του πολίτη, ψυχολογία και ιστορία, ενώ το απόγευμα, μετά το συσσίτιο, γίνονταν διαλέξεις για τη λογοτεχνία, την τέχνη και την υγιεινή.
Μετά την Απελευθέρωση, στην Ελλάδα ξέσπασε, ως γνωστόν, Εμφύλιος Πόλεμος. Λόγω των πολιτικών της φρονημάτων, η Ρόζα Ιμβριώτη διώχθηκε κατά την περίοδο του Εμφυλίου με αποκορύφωμα την εξορία της στο νησί Τρίκερι, ένα σχεδόν ακατοίκητο μικρό νησί στην άκρη του Πηλίου όπου έγινε τόπος εξορίας 5000 γυναικών από το 1948 ως το 1953. Στις αρχές του 1950 μεταφέρθηκε, μαζί με άλλες συγκρατούμενές της στη Μακρόνησο και κατόπιν, το καλοκαίρι, πάλι πίσω στο Τρίκερι, με όσες αρνήθηκαν να υπογράψουν «δήλωση». Σύμφωνα, μάλιστα με την ιστορικό Τασούλα Βερβενιώτη, από το 1950 και εξής, στο «δεύτερο Τρίκερι», «όπως συνηθίζουν να το ονομάζουν, αφού τον Αύγουστο μετέφεραν από τη Μακρόνησο, όσες δεν είχαν υπογράψει δήλωση», η Ρόζα Ιμβριώτη ήταν υπεύθυνη μιας ομάδας που άρχισε να καταγράφει οργανωμένα τις συλλογικές εμπειρίες γυναικών εξόριστων, «τα γνωστά ως «εννέα θαμμένα τετράδια», τα οποία έκρυβαν/έθαψαν στη ρίζα μιας ελιάς».[10]
Το τέλος
Όταν επέστρεψε από την εξορία, η Ιμβριώτη έγινε στέλεχος της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ), δηλαδή του μοναδικού νόμιμου κόμματος της Αριστεράς μεταξύ 1951 και 1974, και διετέλεσε μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του κόμματος έως το 1967. Μετά τη Μεταπολίτευση ως στέλεχος του ΚΚΕ συνέβαλε στη διαμόρφωση του εκπαιδευτικού προγράμματός του ενώ συνέχισε ως το τέλος της ζωής της να προσφέρει τις υπηρεσίες της στην εκπαίδευση και την ειδική αγωγή. Πέθανε σε ηλικία 79 ετών στις 16 Σεπτεμβρίου 1977 στην Αθήνα. Διαβάζουμε από το ρεπορτάζ του Ριζοσπάστη για την κηδεία της:
Άνθρωποι του Πνεύματος και της Τέχνης, καθηγητές Πανεπιστημίου, ποιητές, συγγραφείς, εκπαιδευτικοί, εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, επιστήμονες, πολιτικοί και πρώτα απ’ όλα στελέχη και μέλη του ΚΚΕ με τον Α’ Γραμματέα του σ. Χ. Φλωράκη συνόδεψαν την αγωνίστρια και μεγάλη παιδαγωγό Ρόζα Ιμβριώτη. Νέεςκοπέλλες στάθηκαν τιμητική φρουρά δίπλα στο φέρετρό της. Κνίτες τη μετέφεραν μέσα στο ναό κι από κει στον τάφο. Νιάτα παντού, τριγύρω της νιάτα κομμουνιστικά – αυτά τα νιάτα που τόσο αγαπούσε και φρόντιζε ως τα προχθές που γι’ αυτά έγραψε την τελευταία φράση της ζωής της (στο μήνυμα της προς το 3ο Φεστιβάλ): «Σε σας εμπιστευόμαστε το μέλλον». Και μαζί με τους νέους, οι παλιοί συναγωνιστές κι οι συναγωνίστριες, κείνοι που βάδισαν μαζί της το δύσκολο δρόμο του μαρτυρίου και της εξορίας στα μαύρα χρόνια του κατατρεγμού.[11]
Τι ήταν τελικά η Ρόζα Ιμβριώτη; Ήταν μια φωτισμένη δασκάλα μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου; Μια παντοτινά νέα γυναίκα; Μια πρωτεργάτρια της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα; Μια φεμινίστρια ταγμένη στο γυναικείο κίνημα; Μια μαρξίστρια ιστορικός; Ένα μέλος του ΕΑΜ και της Κυβέρνησης του Βουνού; Μια κομμουνίστρια; Μια γυναίκα εξόριστη στο Τρίκερι; Είναι όλα αυτά μαζί, χωρίς ιεραρχική σειρά. Και κυρίως είναι ένα παράδειγμα που δείχνει πως η ιστορία των ανθρώπων δεν προχωρά σε μια γραμμική τροχιά ανόδου και στο παρελθόν έζησαν μυαλά πολύ πιο ανοιχτά, απελευθερωμένα και γενναία από τα δικά μας. Αλλά ας αφήσουμε καλύτερα να μας τα πει η Ρόζα Ιμβριώτη με τα δικά της λόγια:
Τα όνειρά μου ήταν πολλά. Ήθελα…και τι δεν ήθελα να γίνω! Ποιήτρια. θαύμαζα τη Μυρτιώτισσα, λογοτέχνης, θάυμαζα την Ειρήνη την Αθηναία, καλλιτέχνις, θαύμαζα την Κοτοπούλη, μουσικός, εδώ δεν είχα πρότυπο, ήθελα να γίνω καθηγήτρια Πανεπιστημίου σαν την Παναγιωτάτου. Βλέπετε, δεν γίνηκα τίποτα από όλα αυτά, που τα νόμιζα όμως πολύ εύκολα. Όπως δεν απόχτησα το χρυσό ρολόγι και το γούνινο παλτό, που για καιρό ήταν ένα από τα όνειρά μου.Τι θα έκανα τώρα αν γινόμουνα 16 χρόνων: Μα θαρρώ πάλι θα είμαι γεμάτη όνειρα τρανά και μεγάλα, που θα μου φαίνονται πάλι εύκολα, μα που είναι φυσικό να μη πραγματοποιούνται στη ζωή. Ήμουν τότε ένα πραγματικό παιδί και φυσικά, κι’ αν ξαναγυρίσω στα 16 μου χρόνια πίσω, θα θέλω να είμαι ένα ευτυχισμένο παιδί. Που δε θα του ταράξει όμως τη ζωή ένας άδικος μεγαλοκαρχαρίας, ούτε θα συννεφιάζει το μέτωπο της μάνας και του πατέρα μου καμμιά αγωνία, πως τούτο δω το αγαπημένο παιδί, μπορούν να δουν με σκορπισμένα τα μυαλά και τις σάρκες του από ένα νέο φριχτό πόλεμο. Γι’ αυτό αγωνίζομαι! Θέλω να δω τα παιδιά των κάθε φορά 16 χρόνων να ζουν μια ειρηνική ζωή, γεμάτη όνειρα και ελπίδες, γεμάτα εμπιστοσύνη για το μέλλον, ν’ αγωνίζονται για την προκοπή τους και τη γνώση.[12]
Βιβλιογραφία
Foucault, Michel. The Will to Knowledge: The History of Sexuality Volume I. London: Penguin Books, 1978.
“Αθάνατη η Μνήμη Σου Ρόζα Ιμβριώτη.” Ριζοσπάστης, September 21, 1977.
Βερβενιώτη, Τασούλα. “Μια Αδημοσίευτη Μαρτυρία.” Επιστήμη Και Κοινωνία 11 (2003): 143–69.
Γαζή, Έφη. “Ο Ευνουχισμός Της Ιστορίας.” Το Βημα, June 16, 2002.
Ιμβριώτη, Ρόζα. “Γύρω Από Την Ψήφο.” Ο Αγώνας Της Γυναίκας 1–2 (1923).
Νιξαρλίδου, Ελένη. “Το Περιοδικό «Ελληνίς» (1921-1940): η Αναπαράσταση Των Γυναικείων Ταυτοτήτων Στην Ελλάδα Του Μεσοπολέμου.” Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Φιλοσοφική Σχολή, 2013.
Ρεπούση, Μαρία. Τα Μαρασλειακά 1925-1927. Αθήνα: Πόλις, 2012.
Χρονοπούλου, Χρυσάνθη. “Παιδαγωγική Και Εκπαιδευτική Δράση Της Ρόζας Ιμβριώτη.” Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Φιλοσοφίας – Παιδαγωγικής – Ψυχολογίας, 2002.
———. Ρόζα Ιμβριώτη, Της Ζωής Και Του Σχολείου. Αθήνα: Εμπειρία Εκδοτική, 2011.
Ο πιο μισητός άνθρωπος στο Hollywood, ο άνθρωπος που με τις δεκαετίες σεξουαλικής κακοποίησης και βιασμών αποτέλεσε την αιτία για τη δημιουργία ενός εκ των μεγαλυτέρων κινημάτων για τη σεξουαλική βία στην παγκόσμια ιστορία,του #MeToo βρίσκεται ελεύθερος. Ξανά. Ουδείς φυσικά εξεπλάγη από την εξέλιξη, καθώς οι εγγυήσεις του 1 εκατομμυρίου δολλαρίων που θα του εξασφάλιζαν την ελευθερία στα δύο δικαστήρια που έχει παραστεί, δεν φάνηκαν να τον επηρεάζουν ιδιαίτερα. Θλίψη και οργή προκαλεί ωστόσο η απόδειξη πως, σε μια κοινωνία που είμαστε όλοι ίσοι, κάποιοι είναι μαλλον…πιο ίσοι από άλλους! Αναμένουμε την παραδειγματική του τιμωρία και ελπίζουμε μια μέρα η δικαίωση των θυμάτων σεξουαλικής βίας να μην είναι η λαμπρή εξαίρεση στον κανόνα, αλλά κάτι το αυτονόητο. (Ι.Κ.)
