Μάρθα Κίσκιλα
Στην Ινδία, η οποία αυτοαποκαλείται ως «η μεγαλύτερη δημοκρατία του πλανήτη» και στην οποία οι γυναικείες θεότητες λατρεύονται εδώ και χιλιάδες χρόνια, οι γυναίκες βιώνουν καθημερινά μια ζοφερή πραγματικότητα. Η «σύγχρονη» κοινωνία της Ινδίας εξακολουθεί να μην δείχνει ίχνος σεβασμού στη γυναίκα, αντιμετωπίζοντας την σαν το αδύναμο φύλο. Εκεί η παρενόχληση και η βία κατά των γυναικών αποτελεί μέρος της καθημερινότητας. Όταν μια γυναίκα κυκλοφορεί ασυνόδευτη στο δρόμο, χρησιμοποιεί τα μέσα μεταφοράς ή υιοθετεί «δυτικές» συνήθειες, διατρέχει μεγάλο κίνδυνο.
Οι στατιστικές είναι απογοητευτικές. Σε ολόκληρη την Ινδία κάθε μία ώρα διαπράττονται δύο βιασμοί. Η μία στις δύο γυναίκες στις μεγάλες πόλεις της χώρας δεν νιώθει ασφαλής κι ένα στα πέντε θύματα είναι παιδί. Μόνο μία στις εξήντα εννέα περιπτώσεις καταγγέλλεται και μόνο το 20% από αυτές τις καταγγελίες καταλήγει στην καταδίκη του δράστη. Επίσης πολλές φορές οι βιασμοί διαπράττονται ομαδικά από συμμορίες ανδρών.
Οι γυναίκες κινδυνεύουν από σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση τόσο στους τόπους εργασίας τους και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, όσο στους δρόμους και τις εμπορικές αγορές. Τα θύματα στην πλειονότητα των περιπτώσεων σιωπούν, επειδή αντιμετωπίζουν κοινωνικό στιγματισμό και συχνά κατηγορούνται ότι προκάλεσαν τα ίδια το βιασμό τους. Αλλά και όσες γυναίκες τολμούν να μιλήσουν, σπάνια δικαιώνονται. Ο βιασμός τους είναι ένα έγκλημα που τις σφραγίζει για πάντα και θα πρέπει να ζήσουν με το βάρος του όλη την υπόλοιπη ζωή τους.
Η ίδια η κοινωνία δεν τους επιτρέπει να έχουν μια κανονική ζωή, καθώς οι περισσότερες από αυτές ζουν όλη τους τη ζωή με τον εξευτελισμό, ενώ οι παραδόσεις θέλουν τη γυναίκα να φταίει σε έναν βιασμό περισσότερο από τον άντρα …«αν μια γυναίκα γυρνάει στους δρόμους στις 9 το βράδυ, πάει γυρεύοντας να βιαστεί…».
Σε πολλές περιπτώσεις ακούγονται ακραίες απόψεις και από την ίδια την οικογένεια που δικαιολογεί τη μεριά του βιαστή. «Είναι η δουλειά των αγοριών να κάνουν τέτοια πράγματα. Τα αγόρια θα είναι πάντα έτσι. Αυτή που βιάστηκε θα πρέπει να ντρέπεται για τον εαυτό της που παραδόθηκε σε τέτοιες πράξεις. Αν ήταν κόρη μας, θα τη σκοτώναμε». Οι άνθρωποι που υπερασπίζονται με τέτοια επιχειρήματα τους βιαστές συγγενείς τους είναι συνήθως χωρικοί, αλλά στην Ινδία το 60-70% του πληθυσμού ανήκει σε αυτή την κατηγορία.
Από την άλλη, υπάρχει ένα ολόκληρο κεφάλαιο που συνδέεται με τη χαμένη ή κλεμμένη τιμή, τo izzat. Δεν πρόκειται φυσικά για την τιμή μιας κοπέλας, αλλά για την τιμή κάποιου άντρα της οικογένειας, του πατέρα ή του συζύγου ή του αδερφού. Έτσι κι αλλιώς, στην Ινδία, η κοινωνία, η κουλτούρα, το σύστημα, μόνον αυτούς υπολογίζουν ως ανθρώπους.
Η μάχη που μπορεί να δίνουν οι διάφορες οργανώσεις που δημιουργούνται ανά καιρούς, είναι συνήθως άνιση. Στην πραγματικότητα χρειάζεται μια πολύ πιο συγκροτημένη και οργανωμένη προσπάθεια για να καταπολεμήσουν το φαινόμενο. Αυτό ακριβώς θέλει να πετύχει κι η νεαρή Pooja, που έχει όνειρο να γίνει ηθοποιός, αλλά σε μια διαφορετική κοινωνία.
Όταν η Pooja ήταν 15 ετών, παρενοχλήθηκε σεξουαλικά σε ένα σκοτεινό σοκάκι στη γειτονιά της στο Νέο Δελχί από μια ομάδα νεαρών που καραδοκούσαν για το επόμενο θύμα τους. Γυρνούσε από το σχολείο και θα μπορούσε να ακολουθήσει άλλη διαδρομή, αλλά προτίμησε το γρήγορο δρόμο. Ωστόσο, σήμερα δηλώνει στο Aljazeera ότι δεν θα είχε πάρει αυτή την στροφή στην κακόφημη γειτονιά της, καθώς μπορεί να ξεχωρίσει δρόμους που έχουν μεγαλύτερη «επικινδυνότητα».
Η Pooja πέρασε δύσκολα χρόνια καθώς οι υπερπροστατευτικοί γονείς της δεν την άφηναν να βγει έξω, να παίξει, να κάνει βόλτες ή να συναντήσει τους φίλους τους. Τρία χρόνια αργότερα αποφάσισε να λάβει δραστικά μέτρα και να μιλήσει μαζί με άλλους εφήβους που είχαν αντιμετωπίσει περιστατικά παρενόχλησης, στους γείτονες της περιοχής. Η κοινότητα έκανε αίτηση για μία λάμπα, που θα μπορούσε να αποτρέψει τους περίεργους περαστικούς που περιμένουν ανυποψίαστα κορίτσια σε σκοτεινές γωνιές.
Με τον καιρό άρχισε να έχει διάφορες δραστηριότητες και να παίζει ράγκμπι σε μια ομάδα του Νέου Δελχί. Ωστόσο, ξεκίνησε μια νέα ζωή και ένιωσε πραγματικά ελεύθερη όταν εντάχθηκε σε ένα πρόγραμμα με τίτλο «Ασφαλέστερες Πόλεις» που βοηθά τα κορίτσια να είναι περισσότερο ασφαλή.
Το πρόγραμμα ιδρύθηκε το 2014 από το «Plan India», μία οργάνωση για τα δικαιώματα των παιδιών και λειτουργεί σε συνεργασία με τοπικές μη κυβερνητικές οργανώσεις. Έχει περίπου 10.000 ενεργά μέλη, συμπεριλαμβανομένων 8.300 κοριτσιών και 1.400 αγοριών σε 40 κοινοτικούς συλλόγους στην πρωτεύουσα της Ινδίας.
Το πρόγραμμα είχε θετικά αποτελέσματα στην περιοχή που μένει η Pooja, το Mangolpuri, στο βορειοδυτικό Δελχί, όπου δραστηριοποιούνται 3.000 νέοι σε συνεργασία με το σχολείο Dr AV Baliga Memorial Trust, καθώς υποστηρίζεται ότι τα η παρενόχληση στο δρόμο έχει μειωθεί κατά 50%.
Αυτή είναι μια αξιοσημείωτη αλλαγή στην πρωτεύουσα της Ινδίας, η οποία έγινε γνωστή ως μία από τις χειρότερες πόλεις του κόσμου για τη βία κατά των γυναικών, μετά τον άγριο βιασμό που υπέστη μια 23χρονη στο πίσω μέρος ενός λεωφορείο τον Δεκέμβρη του 2012.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι και οι ελεύθερες αφοδεύσεις δημιουργούν και τεράστιο πρόβλημα ασφάλειας στη χώρα. Εκατοντάδες γυναίκες έχουν βιαστεί στην προσπάθεια τους να βρουν ένα μέρος να αφοδεύσουν μέσα στη νύχτα, κυρίως στην επαρχία. Πριν λίγα χρόνια είχε συγκλονίσει την Ινδία η ιστορία του Utter Pradesh, που βίασε και κρέμασε από ένα δέντρο δύο γυναίκες που είχαν βγει στην ύπαιθρο για να αφοδεύσουν. Μαρτυρίες αναφέρουν, ότι οι γυναίκες πηγαίνουν μαζί με άλλες φίλες τους ή μέλη της οικογένειας τους στη φύση τα ξημερώματα, εξαιτίας της έξαρσης των βιασμών.
Ωστόσο, η ασφάλεια εξακολουθεί να αποτελεί μείζονα ανησυχία για τις γυναίκες και τα κορίτσια και στο Νέο Δελχί, αφού πάνω από το 95% αναφέρουν ότι δεν είναι ασφαλείς σε δημόσιους χώρους. Η παρενόχληση στο δρόμο έχει πάρει μεγάλη έκταση σε όλα τα μέρη της πόλης, συμπεριλαμβανομένου του Mangolpuri, όπου οι άνδρες ακολουθούν τα κορίτσια στα στενά δρομάκια. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί γονείς γίνονται υπερπροστατευτικοί και προτιμούν να παραλαμβάνουν τα παιδιά τους από το σχολείο για να τα μεταφέρουν με ασφάλεια σπίτι.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών, πολλές ομάδες υποστήριξης γυναικών ανταποκρίθηκαν με κοινοτικά προγράμματα, όπως οι «Ασφαλέστερες πόλεις» που αποσκοπούν στη μείωση της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών με δραστηριότητες εστιασμένες στην αλλαγή κοινωνικών κανόνων.
«Η βία κατά των γυναικών και η σεξουαλική παρενόχληση είναι προβλήματα που αντιμετωπίζουν μόνο οι γυναίκες και τα κορίτσια, αλλά η μάχη απαιτεί μεγαλύτερη κοινοτική προσπάθεια», εξήγησε ο Shruti Kapoor, ιδρυτής του Sayfty, ενός οργανισμού που επικεντρώνεται στην αλλαγή των αντιλήψεων της βίας κατά των γυναικών στην Ινδία.
Δημιουργώντας χάρτες ασφαλείας
Στο πλαίσιο των «Ασφαλέστερων πόλεων», οργανώνονται ξεχωριστά εργαστήρια για τα αγόρια και τα κορίτσια για να τους ευαισθητοποιήσουν σχετικά με τα πρότυπα των δύο φύλων και στερεότυπα που θέλουν τη γυναίκα να «ανήκει» στο σπίτι και να ασχολείται με το νοικοκυριό.
Παράλληλα, οι εθελοντές πραγματοποιούν ελέγχους στις διάφορες περιοχές, με στόχο να δημιουργήσουν χάρτες που καταγράφουν προβλήματα όπως κακό φωτισμό, σπασμένα πεζοδρόμια και σημεία όπου οι άνδρες συναθροίζονται για να παρενοχλούν τα κορίτσια. Στη συνέχεια κάνουν μια εκτενή ενημέρωση για αυτά τα μέρη στους γονείς, τους γείτονες και τις τοπικές αρχές.
Σημειώνεται, ότι στο Mangolpuri έπεισαν τους καταστηματάρχες να εγκαταστήσουν φώτα και κάμερες CCTV σε επικίνδυνες περιοχές. Επίσης, ώθησαν τους αξιωματούχους της πόλης να διορθώσουν σπασμένους λαμπτήρες δρόμου και να καθαρίσουν τις βρώμικες δημόσιες τουαλέτες.
«Η προβολή στο χάρτη, η οπτικοποίηση αυτή, σε κάνει να εξετάζεις το πρόβλημα πολύ διαφορετικά», δήλωσε η Elsa Marie D’Silva, ιδρυτής της SafeCity, μιας online πλατφόρμας που συγκεντρώνει ιστορίες σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης από τις ινδικές πόλεις, συμπεριλαμβανομένου του Δελχί και τις τοποθετεί σε ένα χάρτη.
Η συγκέντρωση πληροφοριών από γυναίκες ή κορίτσια που παρενοχλούνται στα ίδια μέρη μπορεί να είναι αρκετή για να ωθήσει την αστυνομία και άλλους φορείς να ανταποκριθούν. «Όταν πηγαίνουμε με τις ατομικές μας ιστορίες, είναι ευκολότερο να ρίξουν το φταίξιμο σε μας επειδή βρεθήκαμε στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή, φορώντας τα λάθος ρούχα κ.λπ.» εξήγησε η D’Silva.
Το πρόγραμμα έχει φέρει σημαντικές αλλαγές όπως τα «ασφαλή σπίτια», μέρη όπου τα κορίτσια μπορούν να αναζητήσουν καταφύγιο από την παρενόχληση. Οι εθελοντές βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με την αστυνομία και μοιράζονται μαζί με άλλους νέους τις ανησυχίες τους σχετικά με το θέμα της ασφάλειας.
Οι συναντήσεις αυτές έφεραν καρπούς, καθώς χάρη σε αυτές κατάφεραν να πείσουν την αστυνομία να διώξει από πολλά πάρκα μεθυσμένους και τοξικομανείς, ώστε να μπορούν να παίζουν τα παιδιά. Επίσης κατάφεραν να εξασφαλίσουν περιπολίες στα σχολεία ανάμεσα στις πρωινές και απογευματινές βάρδιες, ώρες που δραστηριοποιούνται οι επίδοξοι για να εκμεταλλευτούν τα κορίτσια.
Καταργώντας τα στερεότυπα
Στο Mangolpuri, τα σχολεία δεν είναι μεικτά κι έτσι αποθαρρύνεται η κοινωνικοποίηση μεταξύ των δύο φύλων. Στο πρόγραμμα τα κορίτσια και τα αγόρια έχουν τη δυνατότητα να γνωριστούν μεταξύ τους, να ανταλλάξουν απόψεις και να προβληματιστούν. Υποστηρίζεται μάλιστα, ότι συζητώντας τα θέματα φύλου πολλοί από αυτούς έχουν αλλάξει τον τρόπο που βλέπουν τα πράγματα.
«Τώρα λέμε στους φίλους μας ότι δεν πρέπει να παρενοχλούν τα κορίτσια και τους λόγους που κάτι τέτοιο δεν είναι σωστό. Αν κάποιος έκανε το ίδιο σε εσάς πως θα νιώθατε;», εξήγησε ένα από τα αγόρια του προγράμματος.
Σύμφωνα με τη Sohini Bhattacharya, πρόεδρο του ιδρύματος Breakthrough Foundation, που διεξήγαγε έρευνα σχετικά με τις αντιλήψεις περί σεξουαλικής κακοποίησης σε μια γειτονιά στο Νέο Δελχί, το φαινόμενο της παρενόχλησης μπορεί να μειωθεί με την σωστή διαπαιδαγώγηση. «Άνεργοι νέοι άνδρες που δεν έχουν τίποτα άλλο να κάνουν στη ζωή τους, θεωρούν την παρενόχληση ως κάτι ‘φυσιολογικό’ χωρίς να αντιλαμβάνονται τις πραγματικές συνέπειες των πράξεων τους. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει άμεσα», ανέφερε η Bhattacharya.
Σήμερα βέβαια και οι κοπέλες με την κατάλληλη καθοδήγηση από τα προγράμματα έχουν μάθει να βάζουν τα αγόρια στη θέση τους, όταν αυτά μιλούν για την εξωτερική τους εμφάνιση και τα ρούχα τους. Παλιότερα μπορεί να ήταν σιωπηλές σε κάθε είδους σχόλιο, αλλά πλέον έχουν μάθει να απαντούν με τσαγανό σε οτιδήποτε νιώθουν ότι τους προσβάλει.
Εμπόδια σε μια εκτεταμένη αλλαγή
Ακόμη και όταν τα κοινοτικά προγράμματα δημιουργούν μια περίοδο αλλαγής όπως στο Mangolpuri, οι πατριαρχικοί κανόνες είναι εκεί για να θυμίσουν ότι η πρόοδος είναι αργή.
«Δεν υπάρχει γρήγορη λύση», δήλωσε η Priya Varadarajan, ιδρυτής της Durga India, μιας οργάνωσης που επικεντρώνεται στην παροχή βοήθειας σε φοιτητές που έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής βίας η παρενόχλησης.
Η Pooja και τα άλλα κορίτσια που είναι στο πρόγραμμα γνωρίζουν πολύ καλά τις προκλήσεις και τα εμπόδια που έχουν να αντιμετωπίσουν, τα οποία βρίσκονται πολύ πιο κοντά από όσο νομίζουν. Για παράδειγμα υπάρχουν γείτονες της περιοχής που τις κατακρίνουν για τις εξωσχολικές δραστηριότητες που έχουν, καθώς έρχονται σε άμεση επαφή με αγόρια. Επίσης, πολλές φορές αμφισβητούν τα κίνητρα των παιδιών όταν διεξάγουν ελέγχους ασφαλείας, όπως και τις πραγματικές προθέσεις των προγραμμάτων.
Ωστόσο, δεν το βάζουν κάτω. Οι αλλαγές στις αντιλήψεις και την ιδεολογία των οικογενειών τους, τις κρατούν αισιόδοξες για το μέλλον. Η Pooja αναφέρει μάλιστα ότι όταν η μητέρα της έμαθε για το πρόγραμμα, παρακολούθησε τις συναντήσεις των γονιών και προσφέρθηκε να βοηθήσει.
Σημειώνεται, ότι το καλοκαίρι είχε πάρει μεγάλη έκταση η εκστρατεία #AintNoCinderella στην Ινδία, με πολλές γυναίκες να δημοσιεύουν μαζικά στα κοινωνικά δίκτυα φωτογραφίες από τη νυχτερινή τους έξοδο. Ήταν για μια ηχηρή απάντηση σε έναν πολιτικό που υποστήριξε ότι μια γυναίκα, η οποία κυνηγήθηκε από δυο άντρες στο δρόμο, «δεν έπρεπε να κυκλοφορεί τόσο αργά τη νύχτα».
Πηγή:http://m.tvxs.gr
