Της Νικολέτας Γεροντάκη
Ο όρος άτομο με αναπηρία αναφέρεται σε “οποιοδήποτε άτομο δεν μπορεί να εξασφαλίσει μόνο του όλες ή ένα μέρος από τις ανάγκες μιας φυσιολογικής ατομικής ή και κοινωνικής ζωής λόγω κάποιου εκ γενετής ή επίκτητου σωματικού ή διανοητικού μειονεκτήματος.” (ΟΗΕ, 1975).
Οι αναπηρίες λοιπόν διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες, όμως ένα είναι σίγουρο: Τα Άτομα με Αναπηρία υφίστανται ρατσισμό, διακρίσεις και αντιμετωπίζονται με προκατάληψη διαρκώς. Ο ρατσισμός αυτός είναι έμμεσος, είναι συχνά μεταμφιεσμένος σε οίκτο, λύπη, αισθήματα ανωτερότητας. Σπάνια θα ακούσουμε κάποιο άτομο να έχει επιτεθεί σε ΑμεΑ (Άτομο με Αναπηρία) επειδή είναι ΑμεΑ, αλλά πόσες φορές, άμεσα ή έμμεσα, ΑμεΑ θα αντιμετωπίζονται από τον κοινωνικό περίγυρο ως πολίτες β’ κατηγορίας;
Ο όρος “Άτομα με ειδικές ανάγκες” δεν θεωρείται κάποιες φορές πολιτικά ορθός για αρκετούς λόγους. Δεν κρίνω σκόπιμο να σταθώ στους λόγους, όσο στην έκφραση “ειδικές ανάγκες”. Δεν είναι λογικό, να μιλάμε για “ειδικές” ανάγκες, ενώ συχνά οι βασικές ανάγκες των Ατόμων με Αναπηρία καταστρατηγούνται. Ένα άτομο με οποιαδήποτε αναπηρία, σίγουρα έχει δυσκολευτεί πολλές φορές να φτάσει στον προορισμό του. Αυτό δεν συμβαίνει απαραίτητα λόγω της αναπηρίας του, αλλά καθώς πολλοί άνθρωποι θεωρούν πώς είναι πιο σημαντικό, για παράδειγμα, να παρκάρουν σε μια μπάρα, σε μια διάβαση τυφλών, από το να σεβαστούν ότι κάποιοι συνάνθρωποι τους, θα εγκλωβιστούν. Πραγματικά, δεν έχει νόημα να σκεφτούμε ότι θα παρκάρουμε για λίγο, γιατί αυτοί οι άνθρωποι θα νιώσουν ότι τους κόβεται ο μοναδικός δρόμος που είχαν στη διάθεση τους. Αντίστοιχα, συχνά και επίσημοι φορείς δεν αντιδράνε σε τέτοιες παραβιάσεις, με αποτέλεσμα τέτοιες συμπεριφορές να διαιωνίζονται. Έτσι, τα ΑμεΑ, περιθωριοποιούνται, αισθάνονται πώς δεν αποτελούν μέρος της κοινωνίας, ενώ ακριβώς αυτά τα άτομα θα έπρεπε να “αγκαλιάζονται” από όλη τη κοινωνία, όχι με λύπη, αλλά με σεβασμό.
Έτσι, ο ρατσισμός και οι διακρίσεις που δέχονται οι άνθρωποι με αναπηρίες, συγκαλύπτεται και δεν εκφράζεται με τον τρόπο που διαφαίνεται απέναντι σε άλλες πληθυσμιακές ομάδες. Δεν εμφανίζεται δηλαδή συνήθως με τη μορφή βίας, λεκτικής ή σωματικής, αλλά με τη μορφή διάκρισης λόγω αδιαφορίας. Άτομα με Αναπηρία, έχουν πολλές φορές περισσότερες ικανότητες από ένα άτομο χωρίς αναπηρία. Παράλληλα όμως, έχουν λιγότερες ευκαιρίες. Έχουν λιγότερες ευκαιρίες σε πολλούς τομείς, όπως στην εργασία, στη μετακίνηση, στην εκπαίδευση κάποιες φορές, στη διασκέδαση. Έχουν λιγότερα προνόμια και ξεκινάνε από μια πιο μακρινή αφετηρία. Τέτοια προνόμια όμως δεν τα επιλέγουμε συνειδητά. Αυτό που επιλέγεται, είναι το πώς θα αξιοποιηθούν τα προνόμια που διαθέτει ο κάθε άνθρωπος. Πάντα θα υπάρχει κάποιο άτομο πιο προνομιούχο σε διάφορους τομείς, το θέμα είναι να μη στρέφουμε τα προνόμια που διαθέτουμε εις βάρος άλλων.
Καθίσταται επιτακτική ανάγκη να αναφερθεί ότι έχουμε 2018, όμως ακόμα άνθρωποι δεν λαμβάνονται υπόψιν ως προσωπικότητες, υπάρξεις. Είναι πιο εύκολο να λυπηθούμε ως κοινωνία ένα ΑμεΑ, παρά να το σεβαστούμε, να του φερθούμε ως ισότιμο πολίτη και να μη καταστρατηγούμε ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα ενός ανθρώπου στην μετακίνηση. Τα ΑμεΑ συχνά περιορίζονται τόσο, ακόμα και για μια βόλτα στην πόλη. Είναι λοιπόν, υποχρέωση όλων μας, ανεξάρτητα από το αν έχουμε φίλους/συγγενείς/σύντροφο ΑμεΑ, να σεβόμαστε και κυρίως να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα αυτής της πληθυσμιακής ομάδας. Για αυτό δε πρέπει ούτε να κλείνουμε τον δρόμο τους, ούτε να αδιαφορούμε αν βλέπουμε να παραβιάζονται κατάφωρα τα δικαιώματα τους. Η σιωπή, ως γνωστόν σημαίνει συνενοχή, για αυτό οφείλουμε όλοι/ες να αντιδράμε, να καταγγείλουμε αυτά τα περιστατικά, όχι να αδιαφορούμε. Το να καταλαμβάνουμε χώρους που προορίζονται για αυτά τα άτομα, δεν είναι μόνο δείγμα έλλειψης σεβασμού, αλλά και μη συμπεριληπτικότητας. Για καταγγελίες παράνομης στάθμευσης, μπορείτε να τηλεφωνήσετε στο 100 για επώνυμη/ανώνυμη καταγγελία.
Την επόμενη φορά που απλά θα το προσπεράσετε χωρίς καταγγελία, σκεφτείτε απλά πόσο συμβάλλετε στη δυσκολία της ζωής των συμπολιτών σας. Όσο κανονικοποιείτε τη διάκριση, ανεξάρτητα αν θα κάνουν οι αρμόδιες αρχές τη δουλειά τους, τόσο γινόσαστε μέρος του εγκλήματος.
