(Πρωτοβουλία εργαζομένων στη Μ.Κ.Ο. Νόστος)
Το 2015 η μεγάλη προσφυγική-ανθρωπιστική κρίση χτύπησε την πόρτα της Ελλάδας, για την ακρίβεια έσκασε σαν ένα τσουνάμι στα παράλια του Ανατολικού Αιγαίου και σαν ένα πρώτο ρεύμα εισροών από τον Έβρο. Η χρονική συγκυρία έβρισκε την Ελλάδα «λαβωμένη» από την καπιταλιστική κρίση και την κοινωνία να βρίσκεται σε κατάσταση σοκ. Οι περιπολίες από την Frontex στο Αιγαίο και οι φωνές που άρχισαν να πληθαίνουν για τη κατασκευή φράχτη στον Έβρο έδειξαν από την πρώτη στιγμή ποιες ήταν οι κρατικές πρακτικές απέναντι στους πρόσφυγες.
Στην αντίπερα όχθη ένα κύμα αλληλεγγύης από τα κάτω αναπτύχθηκε ταχύτατα τόσο στα νησιά του Ανατολικού Αιγίου όσο και στο Λιμάνι του Πειραιά όπου κατέφθαναν τα πρώτα καράβια που μετέφεραν τους πρόσφυγες.
Η μικρή αυτή ιστορική εισαγωγή γίνεται για να εξηγήσουμε το καθεστώς διαχείρισης που το ελληνικό κράτος από την πρώτη στιγμή προσπάθησε να εφαρμόσει απέναντι στη προσφυγική κρίση. Η Ελλάδα αποτελεί το ανατολικό σύνορο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι ένα τεράστιο πακέτο χρημάτων τόσο από την Ε.Ε. όσο και από την Ύπατη Αρμοστία δόθηκαν σε Μ.Κ.Ο. στον ελλαδικό χώρο με διττό στόχο. Αφενός μέσω αυτών των χρημάτων οι πρόσφυγες θα εντάσσονταν σε προγράμματα «φιλοξενίας» και αφετέρου δεν θα αποτελούσαν ένα εμφανές πρόβλημα τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ασχήμια και η φρικαλεότητα του πολέμου καθώς και τα αποτελέσματα της έπρεπε να μακιγιαριστούν μέσω οικονομικών διεργασιών αποκατάστασης.
Ο ανθρωπισμός όμως είχε ημερομηνία λήξης. Έτσι με πρόσφατη ανακοίνωση του το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής που γνωστοποίησε η κυβέρνηση στοχεύει στην σταδιακή έξωση των προσφύγων από τα διαμερίσματα καθώς και την επικείμενη λήξη της οικονομικής βοήθειας με την υποστήριξη της Ύπατης Αρμοστείας και του ΟΗΕ. Η απόφαση αυτή σε πρώτη φάση αφορά πρόσφυγες που τους χορηγήθηκε το καθεστώς διεθνούς προστασίας μέχρι τις 31/07/2017 και αργότερα θα επεκταθεί στο σύνολο των αναγνωρισμένων προσφύγων. Το μέτρο έχει ως στόχο να εφαρμοστεί από τις 31/3/19. Όπως εύλογα αντιλαμβανόμαστε τα χρονικά περιθώρια δεν είναι απλώς περιορισμένα αλλά ασφυκτικά. Το θολό τοπίο γύρω από το οποίο μια τέτοια απόφαση πάρθηκε εγείρει σοβαρές ανησυχίες. Ως εργαζόμενες και εργαζόμενοι σε προγράμματα στέγασης θέλουμε να κάνουμε σαφές πως διαφοροποιούμαστε πλήρως σε μια τέτοια απόφαση. Τα κριτήρια με τα οποία οι «φορείς» θέλουν να οδηγήσουν στην έξοδο από τα διαμερίσματα τους ανθρώπους οι οποίοι αποδεδειγμένα έχουν βιώσει πολέμους και φυσικά τις συνέπειες τους οδηγούν σε περαιτέρω ψυχικά τραύματα και εκφοβισμούς. Η κρατική παρέμβαση επιβάλλεται χωρίς κανένα σχέδιο και χωρίς καμία προπαρασκευαστική ενέργεια. Οι τακτικές «έκτακτης ανάγκης» που προσπαθούν να επιβάλλουν έγκειται στην προσπάθεια εξοικονόμησης πόρων προς ιδίων όφελος.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως μιλάμε για ανθρώπους που βίωσαν την φρικαλεότητα του πολέμου, των θανάτων, της λαθρεμπορίας ανθρώπων, ανθρώπους που οι ζωές τους διαλύθηκαν εν μια νυκτί.
Με ποια κριτήρια λοιπόν αυτοί οι άνθρωποι θα έπρεπε να έχουν καταφέρει να ενταχθούν σε μια κοινωνία δυτικού τύπου μέσα στους πρώτους 18 μήνες της μετέγκαταστασης τους; Με ποια κριτήρια καλούμαστε σαν εργαζόμενοι-ες να αξιολογήσουμε ποιοι άνθρωποι δικαιούνται δικαίωμα στέγασης και επιδότησής; Με ποια κριτήρια καλούμαστε να αποφασίσουμε για την περαιτέρω ευαλωτότητα πληθυσμιακών ομάδων με ιδιαίτερα και μοναδικά χαρακτηριστικά; Με ποια κριτήρια μπορούμε να προβλέψουμε πιθανούς σωματικούς και ψυχικούς τραυματισμούς σε περίπτωση τερματισμού της στέγασης;
Πως γίνεται η απόφαση των εξώσεων να πάρθηκε και να γνωστοποιήθηκε σε ρυθμούς fast forward όταν οι διαδικασίες επανένωσης οικογενειών και οι υπηρεσίες ασύλου κινούνται με υποτονικούς ρυθμούς για χρόνια;
Τα παραπάνω ερωτήματα φυσικά και είναι ρητορικά και δεν χρίζουν καμίας απάντησης. Εμείς ως εργαζόμενες-οι δεν θέλουμε και δεν θα σηκώσουμε στους ώμους μας το βάρος της αξιολόγησης ανθρώπου σε άνθρωπο. Στην αντίπερα όχθη της ψευδεπίγραφης αυτής αξιολόγησης απαντάμε με τα ρεαλιστικά ενδεχόμενα που επιφέρει η αστεγία. Ποια είναι αυτά;΄Εκθέτει τον άνθρωπο σε σωματικό και ψυχικό κίνδυνο, καθιστώντας τον αυτομάτως ευάλωτο και μεγαλώνει τον ήδη τεράστιο αριθμό αστέγων στον αστικό ιστό. Σε αυτό θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας και τον ουσιαστικό αποκλεισμό από την αγορά εργασίας των προσφύγων, εδώ θα ανοίξουμε μια μικρή παρένθεση για να εξηγήσουμε πως μια πιθανή έξωση και με τον κίνδυνο του επισιτισμού να μεγαλώνει ουσιαστικά θα τεθεί όλο το απαραίτητο υπόβαθρο ώστε οι άνθρωποι αυτοί πάνω στην απελπισία και τον πανικό τους να προβούν σε επιθετικές πράξεις είτε να εμπλακούν στην παρασιτική οικονομία του καπιταλισμού (παράνομο εμπόριο). Η αλυσίδα της απελπισίας θα οδηγήσει σε περαιτέρω απομόνωση και γκετοποίηση μερίδας προσφύγων και θα ενισχύσει τα ρατσιστικά αντανακλαστικά της κοινωνίας.
Η προσφυγική «κρίση» βαραίνει πρωτίστως το ελληνικό κράτος και τους διεθνείς οργανισμούς που έχουν αναλάβει με τεράστιες χρηματοδοτήσεις να υποστηρίξουν τον προσφυγικό πληθυσμό, είναι άλλωστε υπεύθυνοι καθώς με τις δικές τους πολιτικές και επεμβάσεις δημιούργησαν το περιβάλλον του πολέμου και των ξεριζωμών. Με τέτοιες αποφάσεις άλλωστε ακυρώνουν στην πράξη την προσπάθεια όλων εμάς των εργαζομένων σε προγράμματα στέγασης και ένταξης καθώς ορίζουν χρονικά περιθώρια και θέτουν σε κίνδυνο την ίδια την ανθρώπινη ζωή.
Οι πρόσφυγες για εμάς δεν αποτελούν λογιστικούς απρόσωπους αριθμούς αλλά ανθρώπους που στα μάτια τους βλέπουμε κάτι από τα βάσανα της ζωής και κάτι από το αβέβαιο μέλλον όλων μας. Δεν επιβεβαιώνουμε τον πλαστό διαχωρισμό της ετερότητας του «ξένου» αντίθετα τους καλούμε σε εγρήγορση και συμμετοχή ώστε από κοινού να αγωνιστούμε για να μπλοκάρουμε την απόφαση που θέλει να τους βάλει σε περιπέτειες για ακόμη μια φορά στη ζωή τους. Οι συνέπειες εφαρμογής αυτού του μέτρου δεν μπορούν να ειδωθούν μέσα από το πρίσμα των πολιτικών και οικονομικών δεδομένων παρά μόνο μέσα από την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη (έστω και με τις αντιφάσεις μας), να μιλήσουμε ξανά για τις αξίες της ανθρώπινης και κοινωνικής χειραφέτησης για τις αξίες της κοινωνικής ελευθερίας και δικαιοσύνης που τόσο ανάγκη έχουμε στις μέρες μας.
