Με αφορμή τη χθεσινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού και για την εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων που το 1966 καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών να εορτάζεται κάθε χρόνο την 21η Μαρτίου έχει, πιστεύουμε, ενδιαφέρον να δούμε το πώς μεταλλάσσονται τα επιστημονικά ιδεολογήματα που επιχειρούν να δικαιολογήσουν τις ξενοφοβικές και σεξιστικές πολιτικές.
Από την αρχαιότητα μέχρι τους Νεότερους χρόνους, η απαξίωση του «άλλου», του ξένου ως «βάρβαρου», βασιζόταν πρωτίστως σε θρησκευτικές, πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές διαφορές και όχι σε διαφορές «αίματος», δηλαδή στην αμφισβήτηση της ανθρώπινης φύσης των «αλλοδαπών» και άρα «διαφορετικών» από εμάς ανθρώπων.
Οι πρώτες προσπάθειες επιστημονικής τεκμηρίωσης ρατσιστικών θεωριών περί «φυλετικής κατωτερότητας», αρχικά των Αφρικανών, κατόπιν των Ασιατών και αργότερα των ευρωπαϊκών λαών της Μεσογείου ή των Βαλκανίων, έγιναν κατά την ύστερη νεωτερική εποχή. Ενα ιστορικά καινοφανές εγχείρημα, που απέβλεπε στο να δικαιολογηθεί και να νομιμοποιηθεί επιστημονικά η αποικιοκρατική εκμετάλλευση των φυλετικά «κατώτερων» και «απολίτιστων» πληθυσμών από τη δήθεν ανώτερη βόρεια λευκή φυλή.
Οταν, κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, διαψεύστηκαν επιστημονικά οι ελπίδες των ρατσιστών να στηρίξουν σε εξωτερικά ανατομικά γνωρίσματα τις μισαλλόδοξες φυλετικές ψευδαισθήσεις τους, τότε στράφηκαν προς τη γενετική, αναζητώντας στα ανθρώπινα γονίδια την επιβεβαίωση των μισαλλόδοξων ρατσιστικών δοξασιών τους.
Ούτε, όμως, οι σχετικές γονιδιακές μελέτες επιβεβαίωσαν τη φυλετική «καθαρότητα» και τις ριζικές γονιδιακές διαφορές των ανθρώπινων πληθυσμών. Το γεγονός αυτό δεν σημαίνει ότι, τόσο μεταξύ των ανθρώπινων πληθυσμών όσο και στο εσωτερικό του ίδιου πληθυσμού, υπάρχουν κάποιες φαινοτυπικές διαφοροποιήσεις ή και γονιδιακές παραλλαγές, οι οποίες, εν τούτοις, προέκυψαν ως βιολογικές προσαρμογές στις διαφορετικές οικολογικές, κλιματικές συνθήκες που συνάντησαν οι άνθρωποι σε ολόκληρο τον πλανήτη μετά τη διασπορά τους από την Αφρική και, πιο πρόσφατα, ως προσαρμογές στις ιδιαίτερες ιστορικές-πολιτισμικές συνθήκες ζωής.
Πράγματι, ενώ κατά τα τέλη του 20ού αιώνα τα ρατσιστικά ιδεολογήματα της αγοραίας κοινωνιοβιολογίας επιχείρησαν (μάταια και ανεπιτυχώς!) να θεμελιωθούν στις πιο πρόσφατες κατακτήσεις της εξελικτικής βιολογίας και της μοριακής γενετικής, σήμερα οι σύγχρονοι ρατσιστές προσπαθούν να οικειοποιηθούν τις ανακαλύψεις των νευροεπιστημών και της γνωσιακής επιστήμης.
Σύμφωνα με μια ευρέως διαδεδομένη μετανεωτερική αντίληψη, η αναζήτηση των βαθύτερων βιο-ανθρωπολογικών αιτιών για τα ιδιαίτερα γνωρίσματα και τις ιστορικές-πολιτισμικές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων θεωρείται όχι απλώς θεμιτή ηθικά αλλά και επιστημονικά επιβεβλημένη. Προτείνονται, μάλιστα, διαρκώς νέες επιστημονικοφανείς «εξηγήσεις» που δεν επικεντρώνονται πια στις γονιδιακές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων, αλλά αναζητούν απεγνωσμένα κάποιες εξίσου ασαφείς εγκεφαλικές ή νοητικές διαφοροποιήσεις.
Ο μετανεωτερικός ρατσισμός
Ετσι, στις αρχές του 21ου αιώνα, οι επίμονες φυλετικές και σεξιστικές ανισότητες μεταξύ των ανθρώπων επιχειρείται να εξηγηθούν -και άρα να νομιμοποιηθούν κοινωνικά- πάνω στις δήθεν νευροεγκεφαλικές και ψυχονοητικές διαφορές μεταξύ των φυλών ή μεταξύ των δύο φύλων (ανδρών και γυναικών).
Μια διαφορετική, άλλα εξίσου ξενοφοβική, βιοπολιτική εστιάζει όχι στο ανύπαρκτο βιολογικό αλλά στο υποτίθεται ανυπέρβλητο ιστορικό, θρησκευτικό και άρα πολιτισμικό χάσμα που υπάρχει μεταξύ των διαφορετικών ανθρώπινων «φυλών».
Εστιάζοντας στις ιστορικές διαφορές και όχι στις βαθύτερες ανθρωπολογικές ομοιότητες, νομιμοποιούν τη γεωπολιτική απομόνωση ως δήθεν ιστορική ανάγκη για την προστασία του «ζωτικού χώρου» των ημεδαπών από τους ξένους εισβολείς.
Πάντως, οι μετανεωτερικοί «απελευθερωτές» αρνούνται μετά βδελυγμίας ότι είναι «ρατσιστές», μολονότι με τη στάση τους νομιμοποιούν -στην πράξη- τις εξοντωτικές πολιτικές απέναντι στους πρόσφυγες και τους μετανάστες.
Συμπέρασμα: η αναξιοπιστία του επιστημονικού λόγου θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη όταν δεν καταφέρνει ή, ακριβέστερα, όταν δεν τολμά να διαφοροποιηθεί από την κυρίαρχη ιδεολογία και τις κοινωνικές ψευδαισθήσεις της εποχής.
Πηγή: https://www.efsyn.gr
