της Έλενας ΠαπαγεωργίουΝα πάω στο Άουσβιτς – και στο Μπίργκεναου – ήταν ένα όνειρο ζωής. Από μικρή οι γονείς μου, μού διηγούνταν ιστορίες για το πως οι ναζί κυνηγούσαν τους εβραίους, για το πώς γλίτωσε ο παππούς μου και για το πώς πέθαναν εκεί πολλά μέλη της οικογένειας μου. Αλλά και ιστορίες από τους άλλους παππούδες, από την πλευρά του πατέρα μου, που ήταν αντάρτες και πολεμούσαν τους ναζί στα βουνά και ειδικότερα στο Πήλιο.
Δεν ήμουν όμως σίγουρη αν θα μπορούσα να αντέξω τη φρίκη και όλο το ανέβαλα, μέχρι που το πήρα απόφαση.
Σκοπός αυτής της «περιήγησης» είναι να καταγράψω όσα είδα και επειδή είναι συγκλονιστικά, αλλά και για να δώσω σε κάποιον/α που δεν έχει πάει, τη δυνατότητα να πάρει μια γεύση όσων συντελούνταν εκεί.
AOYΣΒΙΤΣ
Το Άουσβιτς πριν γίνει στρατόπεδο συγκέντρωσης ήταν πολωνική στρατιωτική βάση κι επιλέχτηκε από τους ναζί επειδή βρισκόταν στο κέντρο της Ευρώπης κι επειδή ήταν μακρυά από την Κρακοβία, κρυμμένο μέσα στο πυκνό δάσος.
Στην είσοδο του Άουσβιτς το πρώτο που αντικρίζει κανείς είναι η γνωστή πινακίδα που γράφει «Arbeit macht frei» και τα κτήρια από κόκκνο τούβλο, που βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο. Δεξιά το μακρόστενο μπεζ κτήριο με τη μαύρη στέγη ήταν η κουζίνα – το γεύμα των κρατουμένων αποτελούνταν μόνο από 1200 θερμίδες – , έξω από την οποία έπαιζε η ορχήστρα(!) του στρατοπέδου, την οποία αποτελούσαν εξαθλιωμένοι κρατούμενοι.
Πιο πέρα το σημείο όπου μετρούσαν τους κρατούμενους. Αν κάποιος έλειπε μπορούσαν να τους αφήσουν ώρες μέσα στο κρύο – το χειμώνα η θερμοκρασία φτάνει εκεί τους -35 βαθμούς, ενώ ο ναζί – φύλακας έμπαινε μέσα στην ξύλινη κατασκευή για να προστατευτεί.
Στα κτήρια υπάρχουν σήμερα φωτογραφίες και πληροφορίες για τον αριθμό των κρατουμένων που βρήκαν εκεί το θάνατο.
Μια μεγάλη μακέτα εξηγεί τη «διαλογή» και την είσοδο των ανίκανων να εργαστούν στο κρεματόριο, ενώ δίπλα βρίσκονται οι φούρνοι στους οποίους έκαιγαν τα νεκρά σώματα.
Το αέριο το οποίο χρησιμοποιούσαν στους θαλάμους αερίων – για να μην ακούγονται τα ουρλιαχτά των ανθρώπων έβαζαν φορτηγά να μαρσάρουν – ήταν ήταν το Zyclon B της γνωστής εταιρείας Bayer κι εδώ έχουν τοποθετηθεί εκατοντάδες χρησιμοποιημένα δοχεία.
Αλλού στοίβες από βαλίτσες, από γυαλιά, από δοχεία φαγητού – τα οποία νόμιζαν οι εβραίοι ότι θα μπορούν να χρησιμοποιούν αφού εκείνοι έχουν ξεχωριστό δοχείο για το κρέας και ξεχωριστό για το γάλα – από παπούτσια, τα οποία αναγκάζονταν να βγάλουν, όπως και όλα τους τα ρούχα, πριν μπουν στο θάλαμο αερίων, αλλά και από μαλλιά… τα οποία χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν χαλιά…
Δεξιά κι αριστερά στους τοίχους των διαδρόμων βλέπει κανείς φωτογραφίες, αλλά και ημερομηνία άφιξης και θανάτου κάθε κρατούμενου, εκτός όσων θανατώνονταν αμέσως στα κρεματόρια. Αν παρατηρήσει κανείς τις ημερομηνίες ελάχιστοι άντεξαν πάνω από 6 μήνες…
Αρχικά μέσα στα δωμάτια κοιμούνταν πάνω σε σανό, μετά έβαλαν στρώματα και μετά ξύλινα κρεβάτια. Οι συνθήκες διαβίωσης στο Άουσβιτς ήταν απείρως καλύτερες από ότι στο Μπίργκεναου…
Ταυτόχρονα πέντε άτομα μαζί πήγαιναν στην τουαλέτα ενώ ο επιστάτης μετρούσε μέχρι το τρία. Έπρεπε να έχουν τελειώσει…
Όσοι έκαναν το παραμικρό ατόπημα εκτελούνταν γυμνοί – γιατί τα ρούχα τους έπρεπε να δοθούν σε άλλους κρατούμενους – στον τοίχο των εκτελέσεων πάνω από τον οποίο κυματίζει μια σημαία. Δεν είναι η σημαία κάποιου κράτους, είναι η σημαία των κρατουμένων, με ρίγες, ακριβώς όπως ήταν οι στολές τους. Αριστερά γάντζοι στερεωμένοι σε ξύλο. Πάνω σε αυτούς έδεναν για τιμωρία άλλους κρατούμενους. Η φρίκη είχε πολλές εκφάνσεις…
Πιο κάτω ένα κτήριο ήταν το νοσοκομείο. Όχι ασφαλώς για τους κρατούμενους, αλλά εκεί όπου ο Μένγκελε έκανε τα γνωστά πειράματα του…
Στο τέλος της επίσκεψης το κρεματόριο – στο οποίο μπορούσαν να θανατωθούν ταυτόχρονα 600 άνθρωποι σε μισή ώρα -, όπου υπάρχει ακόμα η καμινάδα, ενώ στα 100 μέτρα από κει το σπίτι του διοικητή του στρατοπέδου, του Ρούντολφ Ες, όπου ζούσε με την οικογένεια του. Δίπλα από το κρεματόριο στέκει η αγχόνη στην οποία τον κρέμασαν μετά τη δίκη της Νυρεμβέργης.
ΜΠΙΡΓΚΕΝΑΟΥ
Το Μπιργκενάου είναι αχανές, αφού εκεί ζούσαν πάνω από 100000 κρατούμενοι.
Το πρώτο που αντικρίζει κανείς είναι η πύλη μέσα από την οποία περνούσε το τρένο, ενώ λίγο πιο κάτω ένα παλιό βαγόνι στέκει για να μας θυμίζει τα ταξίδια των εβραίων, όπου μέσα σε ένα μικρό βαγόνι στοιβάζονταν 60 ψυχές χωρίς τουαλέτα και με ένα μικρό παράθυρο μόνο και μόνο για να παίρνουν αέρα.
Εδώ τα κτήρια δεν είναι από τούβλο, αλλά από ξύλο. Παραπήγματα, μέσα σε καθένα από τα οποία έμεναν 400 άνθρωποι. Τα κρεβάτια ήταν τόσο κοντά το ένα στο άλλο, που δεν υπήρχε χώρος για να περάσεις. Ο μόνος χώρος για να περπατήσεις ήταν ένας κεντρικός διάδρομος όπου υπήρχε και ένα σύστημα θέρμανσης για να μην πεθαίνουν από το κρύο…
Στην τουαλέτα πήγαιναν πάνω από 100 άτομα ταυτόχρονα και βέβαια ο επιστάτης κι εδώ μετρούσε ως το τρία… (οι κρατούμενοι που καθάριζαν τις τουαλέτες από μία πλευρά μπορούσαν να κολλήσουν κάποιο μικρόβιο, αλλά από την άλλη θεωρούνταν ευνοημένοι αφού μύριζαν τόσο άσχημα ώστε οι ναζί δεν τους πλησίαζαν κι έτσι δεν κινδύνευαν να τους σκοτώσουν…)
Στο βάθος του στρατοπέδου το κρεματόριο, το οποίο έκαψαν οι ναζί φεύγοντας προσπαθώντας να σβήσουν τα στοιχεία των εγκλημάτων τους. Σε αυτό υπήρχε η δυνατότητα να θανατωθούν ταυτόχρονα 2000 άτομα σε μισή ώρα, ήταν δηλαδή τριπλάσιο από αυτό του Άουσβιτς, ενώ οι ναζί είχαν κάνει σχέδια για να φτιάξουν και κρεματόρια όπου θα θανατώνονταν ταυτόχρονα 8000 άνθρωποι. Ευτυχώς δεν πρόλαβαν να τα πραγματοποιήσουν… Δίπλα στο κρεματόριο ένας λάκος όπου έβαζαν τις στάχτες και ανάμεσα ένα σπιτάκι, όπου ένας επιστάτης – κρατούμενος έσπαγε τα κόκκαλα που δεν είχαν καεί. Η λέξη φρίκη χάνει τη σημασία της…
Ένα μνημείο για όλους τους νεκρούς, σε όλες τις γλώσσες τις οποίες μιλούσαν οι κρατούμενοι. Μνημείο για να μην ξεχνάμε τι είναι φασισμός.
Παλεύουμε για να μην επαναληφθεί ποτέ αυτό το έγκλημα και για να ανατρέψουμε αυτό το σύστημα που έχει ανάγκη το φασισμό για την επιβίωση του.
Για να μην υπάρχουν φράχτες και στρατόπεδα καμίας μορφής.
Ποτέ ξανά!
659
