Πολύ συχνά το τελευταίο διάστημα η αντιπολίτευση, τα συστημικά ΜΜΕ και αρκετά μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας στηλιτεύουν την «ανομία» στα ελληνικά Πανεπιστήμια με αφορμή κάποια ελάχιστα, απαράδεκτα περιστατικά. Μια ματιά όμως στα ακριβά και διάσημα πανεπιστήμια των ΗΠΑ και στην ιδιαίτερα εκρηκτική κατάσταση και τη βία που επικρατεί εκεί, θα έπειθε και τον πλέον δύσπιστο πως η «ανομία» απέχει πολύ από το να χαρακτηρίζει τα ΑΕΙ της Ελλάδας.
Παρουσιάζουμε εδώ αποσπάσματα από ένα εκτενές ρεπορτάζ της Κέιτι Στάινμετζ που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό TIME στις 23/10/2017, με τίτλο «Ο διαπολιτισμικός πόλεμος των αμερικανικών Πανεπιστημίων» και υπότιτλο «Οι φοιτητές συγκρούονται με κόστος την ελευθερία του λόγου και ποιος τελικά τραυματίζεται».
Στο ρεπορτάζ διαπιστώνεται ότι ο «πόλεμος» στα πανεπιστήμια έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις, με συγκρούσεις σε όλα τα επίπεδα.
Μια σειρά Πολιτειών αναζητούν ακόμα και έκτακτες νομοθεσίες ποινικοποίησης των φοιτητικών αντιδράσεων στη νέα «μόδα» διοργάνωσης αμφιλεγόμενων ομιλιών μέσα στα ιδρύματα, άλλες σθεναρά αντιστέκονται και προτείνουν εσωτερικές ομάδες προστασίας και καταγγελίας ρατσιστικού λόγου και συμπεριφορών, ενώ διατυπώνονται αιτήματα ακόμα και για δημιουργία ασφαλών χώρων «ελεύθερης έκφρασης».
Ολα αυτά, ενώ το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε, στο πλαίσιο «προστασίας» του μισαλλόδοξου λόγου, ότι αν περιορίσει κανείς το δικαίωμα του λόγου τότε το πιθανότερο είναι κάποιες μειονότητες να δουν τις απόψεις τους να συνθλίβονται.
Προπαγάνδα υπέρ διακρίσεων
Το ρεπορτάζ ξεκινάει με την αφήγηση μιας πρωτοετούς φοιτήτριας του Πανεπιστημίου Cornell, η οποία βρισκόταν νύχτα στο δωμάτιό της στην εστία Λατίνων φοιτητών όταν άκουσε απειλητικά συνθήματα από το διπλανό κτίριο που στεγάζει κάποια φοιτητική αδελφότητα: «Χτίστε ένα τείχος γύρω από το LLC [Latino Living Center]».
Λίγες ώρες νωρίτερα η κυβέρνηση Τραμπ είχε ανακοινώσει ότι θα διακόψει το πρόγραμμα Ομπάμα που προστάτευε από απέλαση τους μετανάστες φοιτητές και τους μαθητές χωρίς χαρτιά.
Η 18χρονη φοιτήτρια έτρεξε να ενημερώσει τους συμφοιτητές της και την επόμενη ημέρα η φοιτητική ομάδα «Ενωση Λατίνων» ανήρτησε στο facebook έναν κατάλογο με αιτήματα προς τη διοίκηση, ζητώντας από την αδελφότητα του διπλανού κτιρίου να απολογηθεί επίσημα για προπαγάνδα υπέρ των διακρίσεων.
Οι φοιτητές τόνιζαν ότι δεν ήταν απλώς ένα μεμονωμένο περιστατικό, αλλά ένα εμβληματικό γεγονός της «πολιτικής των διακρίσεων» που έχει διεισδύσει ανεξέλεγκτα στον χώρο του πανεπιστημίου. Ενας καθηγητής τους αναφέρθηκε μάλιστα σε «πράξεις τρομοκρατίας από συγκεκριμένη αδελφότητα φοιτητών με στόχο μια ευάλωτη κοινότητα».
Η διοίκηση του Cornell αντέδρασε εκφράζοντας την υποστήριξή της στο δικαίωμα της «ελευθερίας του λόγου», με τους φοιτητές να απαντούν ότι «η ελευθερία αφορά τον λόγο που δεν διατυπώνεται με στόχο να πληγώσει και ένας λόγος απάνθρωπος δεν μπορεί να αφήνεται ελεύθερος».
Δεν είναι τυχαίο ότι λίγο διάστημα αργότερα στο ίδιο Πανεπιστήμιο ένας μαύρος φοιτητής δέχτηκε επίθεση με προσβλητικούς χαρακτηρισμούς.
Τελικά η πρόεδρος, Μάρθα Πόλακ, δήλωσε ότι θα δημιουργήσει μία ομάδα δράσης για την αντιμετώπιση των φαινομένων μη-ανοχής προς το διαφορετικό και προέτρεψε τους φοιτητές να αντιμετωπίσουν φαινόμενα ομιλίας και συμπεριφορών που δεν εγκρίνουν με περισσότερη ομιλία και έκφραση από τη δική τους πλευρά.
«Σας παρακαλώ να μιλάτε ενάντια στην αδικία. Η κοινότητά μας χρειάζεται τη βοήθειά σας».
Πτυχές αυτού του ζητήματος, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, «έχουν δημιουργήσει μια πρωτοφανή σύγκρουση διαιρώντας από τη μία άκρη της Αμερικής μέχρι την άλλη όλα τα φοιτητικά ιδρύματα, με τους φοιτητές να προσπαθούν να επισημάνουν και να τερματίσουν εδραιωμένες διακρίσεις και την ίδια στιγμή να διατηρήσουν την ελευθερία του λόγου».
Η Κ.Σ. αναφέρεται σε ένα μεγάλης έκτασης «πεδίο μάχης» ανάμεσα σε ελευθεριστές (libertarians) έως ακροδεξιούς, που αντιδρούν στην απαγόρευση της ρητορικής του μίσους, και σε προοδευτικούς (liberals) που υποστηρίζουν σθεναρά την απαγόρευση.
«Ο γενικός εισαγγελέας (σ.σ.: υπουργός Δικαιοσύνης) Τζεφ Σέσιονς μιλώντας στο Πανεπιστήμιο Georgetown ισχυρίστηκε ότι φιμώνονται οι φωνές που αντιπαρατίθενται στις απόψεις των αριστερών, ενώ οι φοιτητές που συμφωνούν με αυτή την άποψη αναγκάζονται να ζητούν δημιουργία ασφαλών χώρων στα πανεπιστήμια ώστε να μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα», σημειώνει η δημοσιογράφος, διαπιστώνοντας ότι όλη αυτή η αντιπαράθεση δεν αφορά τελικά μόνον την ελευθερία του λόγου.
Λευκός εθνικισμός
«Οι αριστεροί φοιτητές πιστεύουν ότι η ανοχή στη ρητορική μίσους είναι ένας παράγοντας που οδηγεί σε μεγαλύτερες αδικίες τόσο στα φοιτητικά campus όσο και στην κοινωνία και πρέπει να αντιμετωπιστεί», επισημαίνει η τελειόφοιτη φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Cornell, Σίλβια Τρεβίνιο, υποστηρίζοντας χωρίς κανένα δισταγμό την εξαφάνιση του κοινωνικού αποκλεισμού σε μια εποχή κατά την οποία παρελαύνουν κυριολεκτικά στους δρόμους οι οπαδοί του λευκού εθνικισμού.
Ολα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που σχεδόν σε κάθε πλευρά της πανεπιστημιακής ζωής επικρατεί διχασμός, με την άνοδο της Ακροδεξιάς, τη διάδοση ψευδών ειδήσεων και τους έντονους καβγάδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το αποτέλεσμα είναι να αποτραβιέται ο καθένας στη γωνιά του, οχυρωμένος πίσω από τις πολιτικές του ιδέες.
«Υπάρχει θα λέγαμε μια κουλτούρα επιφυλακής, όπου μια λάθος δήλωση ή μια ατυχής ιστορική αναφορά μπορεί να δώσει τροφή σε ένα εκατομμύριο αναρτήσεις στο τουίτερ. Αυτό βλάπτει τον δημόσιο λόγο», σημειώνει από την πλευρά της η Σουζάν Νόσελ, διευθύντρια της οργάνωσης για την προώθηση της ελευθερίας του λόγου PEN America.
«Οι συνεχόμενες συγκρούσεις αποτελούν πρόκληση στα θεμέλια της ανώτατης εκπαίδευσης. Οι καθηγητές βαδίζουν σε τεντωμένο σκοινί στην προσπάθειά τους να προστατέψουν τους φοιτητές που νιώθουν ότι απειλούνται, χωρίς ωστόσο να απαγορεύσουν τις αμφιλεγόμενες ιδεολογίες και απόψεις. Τα μέιλ των διοικήσεων είναι γεμάτα παράπονα και εκκλήσεις για συμπαράσταση. Ποια είναι η σωστή ισορροπία; Πρέπει να προειδοποιούνται οι ευαίσθητοι φοιτητές πριν ακούσουν τη διακήρυξη του Χομπς, ότι η ενήλικη ζωή είναι εκ φύσεως “μοναχική, φτωχή, απεχθής, κτηνώδης και σύντομη”; Κάθε πλευρά δίνει τη δική της απάντηση», γράφει η δημοσιογράφος του Time και συνεχίζει: «Στο παρελθόν τα πανεπιστήμια βρέθηκαν στην εμπροσθοφυλακή των δικαιωμάτων, με την ελευθερία της έκφρασης να αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αξίες του εκπαιδευτικού μας συστήματος».
Βίαια περιστατικά
Στη συνέχεια καταγράφονται πολλά βίαια περιστατικά που έλαβαν χώρα τον τελευταίο χρόνο στα πανεπιστήμιο λόγω αυτής της μεγάλης πόλωσης:
«Το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, το Μπέρκλεϊ, από όπου ξεκίνησε το “κίνημα για την ελευθερία του λόγου” δυσκολεύτηκε πολύ να ισορροπήσει ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Πέρσι, οι συντηρητικοί φοιτητές διοργάνωσαν αλλεπάλληλες εκδηλώσεις με αμφιλεγόμενους ομιλητές, που έβαλαν σε δοκιμασία την αξία της ελευθερίας του λόγου όπως και την υπομονή των συμφοιτητών τους».
Η δημοσιογράφος παρατηρεί ότι η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη όταν οργανώθηκε ομιλία του Μπεν Σαπίρο (πρώην συντάκτη του υπερσυντηρητικού ειδησεογραφικού ιστότοπου Breitbart) που κατήγγελλε «τους κακομαθημένους» που διαιωνίζουν «τη νοοτροπία θύματος που κυριαρχεί σήμερα στα πανεπιστήμια της Αμερικής».
Το βράδυ της εκδήλωσης εξοπλισμένοι αστυνομικοί ξεχύθηκαν με τεθωρακισμένα οχήματα στους χώρους του πανεπιστημίου, ενώ πάνω από το Πανεπιστήμιο πετούσαν ελικόπτερα. Εκατοντάδες αντιφασίστες φοιτητές και ακτιβιστές κατέβηκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν.
Το Πανεπιστήμιο αποφάσισε να κλείσει ένα ολόκληρο τμήμα του ενώ φοιτητές κατέλαβαν ένα κλειστό κτίριο και κρέμασαν πανό που έγραφε: «Η ασφάλεια των φοιτητών είναι πάνω από κακομαθημένους ομιλητές», ενώ οι διαδηλωτές φώναζαν: «Ποιος λόγος είναι ελεύθερος; Μόνο ο λευκός εθνικισμός!»
Σημειώθηκαν βίαιες συμπλοκές. Τα επεισόδια επαναλήφθηκαν πολλές φορές στην πόλη ολόκληρο το περασμένο εξάμηνο.
«Το κόστος για την ασφάλεια του Πανεπιστημίου έφτασε τις 600.000 δολ. Το δε γεγονός ότι το Μπέρκλεϊ έπρεπε να πληρώσει τόσα χρήματα για να φιλοξενήσει κάποιον που μίλησε μόνο μισή ώρα πριν δοθεί χρόνος στο κοινό για ερωτήσεις είναι ενδεικτικό της πίεσης που ασκείται στα πανεπιστήμια για να αποδείξουν ότι κάθε άποψη μπορεί να ακουστεί!»
Καθηγητής με διάσειση
Τον Μάρτιο διέκοψαν στο Middleburry College την ομιλία του Τσαρλς Μάρεϊ, ενός πανεπιστημιακού που συνδέει την κοινωνικοοικονομική κατάσταση με τη φυλή και την ευφυΐα.
Η εκδήλωση έληξε με έναν καθηγητή με διάσειση και με τον Μάρεϊ να ολοκληρώνει την ομιλία του σε ζωντανή σύνδεση από στούντιο.
Ο Κόνορ Χίλι, πρωτοετής στο Χάρβαρντ, περιγράφει τον εαυτό του σαν libertarian, υπέρμαχο της απόλυτης ατομικής ελευθερίας. Σύμφωνα με -τουλάχιστον έναν- συμφοιτητή του, «είναι το πιο μισητό πρόσωπο στο σχολείο».
Συμμετείχε στη δημιουργία της ομάδας που αποκαλείται Open Campus Initiative, που όπως λέει δημιουργήθηκε για να προσκαλεί ομιλητές με θέσεις διαφορετικές από αυτές «που είναι αρεστές σε όλους».
«Ο φόβος αντιδράσεων επεκτείνεται και μέσα στις διδακτικές αίθουσες. Ο Ρόμπερτ Πακέτ, καθηγητής Ιστορίας στο Χάμιλτον της Νέας Υόρκης, μας λέει ότι συχνά οι φοιτητές του παραπονιούνται ότι δεν νιώθουν ασφαλείς για να εκφράσουν τη γνώμη τους: “Κι εγώ τότε τους έθεσα το εξής ερώτημα. Θες να μας πεις ότι στο Χάμιλτον πληρώνεις 65.000 δολάρια τον χρόνο για να αυτολογοκρίνεσαι; Τι είδους εκπαίδευση είναι αυτή;”»
Ο Μπρετ Γουάινσταϊν, καθηγητής Βιολογίας στο Εβεργκριν της Ουάσινγκτον υποστηρίζει ότι πολλοί συνάδελφοί του ανησυχούν ότι αν πουν ή κάνουν κάτι που οι φοιτητές θεωρήσουν απρεπές, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καταγγελίες και να βάλει σε κίνδυνο τη δουλειά τους. «Η απειλή δεν είναι διόλου θεωρητική!»
Ο Γουάινσταϊν, που αυτοπροσδιορίζεται ως προοδευτικός (liberal), έγινε ήρωας για τη Δεξιά όταν αντιτάχθηκε στον θεσμό της «Ημέρας Απουσίας» (μια ορισμένη ημέρα λείπουν οι λευκοί φοιτητές ώστε να καταδειχτεί η συμβολή των μειονοτήτων στα πανεπιστήμια).
Δυσαρεστημένοι φοιτητές τού ζήτησαν να φύγει από το πανεπιστήμιο ενώ, αφού κατέγραψαν μια σειρά από περιστατικά ρατσισμού εντός του πανεπιστημίου, απέκλεισαν τον πρόεδρο της σχολής σε μια αίθουσα ώστε να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους.
Τελικά ο Γουάινσταϊν παραιτήθηκε και η σχολή συμφώνησε να του πληρώσει 500.000 δολάρια ως εξωδικαστικό συμβιβασμό απέναντι στον ισχυρισμό του ότι η σχολή απέτυχε να προστατεύσει τους υπαλλήλους της.
Ο Ρούμπεν Φαλούγκι είναι ένας 26χρονος υποψήφιος διδάκτορας, ιδρυτικό μέλος της συλλογικότητας «Ανήσυχος Φοιτητής 1950».
Η συλλογικότητα αυτή πρωτοστάτησε στις διαμαρτυρίες που έγιναν δύο χρόνια πριν στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι, ενάντια στον τρόπο που η πανεπιστημιακή διοίκηση χειριζόταν τα φυλετικά θέματα, εξωθώντας τον πρύτανη και τον πρόεδρο της σχολής σε παραίτηση.
Ο ίδιος λέει: «Πολλά από αυτά τα πανεπιστήμια θα προτιμούσαν να αποτελούν απλώς ουδέτερους χώρους μάθησης. Ομως τίποτα δεν είναι ουδέτερο. Από τη μία έχουμε τους έγχρωμους φοιτητές και άλλες περιθωριοποιημένες ομάδες φοιτητών και από την άλλη τα πανεπιστημιακά ιδρύματα δεν θέλουν να ακούσουν καν για τα ζητήματα που αφορούν αυτές τις ομάδες. Οπότε, αυτό είναι το αποτέλεσμα που δημιουργείται».
Σβάστικα και ακαθαρσίες
Oι διαμαρτυρίες στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι (Mizzou Protests) ξεκίνησαν όταν κάποιος σχεδίασε μια σβάστικα σε φοιτητικές τουαλέτες, αλείφοντας κόπρανα στον τοίχο.
Πρόκειται για ένα από τα 150 περιστατικά εμφάνισης του ναζιστικού συμβόλου σε πανεπιστημιακούς χώρους που καταγράφηκαν τον περασμένο χρόνο.
Φωτογραφίες φοιτητών με blackface (τη ρατσιστική μίμηση μαύρων με φούμο στο πρόσωπο), εικόνες με κρεμάλες διακοσμημένες με μπανάνες και τα αρχικά Αφροαμερικανικής Φοιτητικής Αδελφότητας.
«Η γενιά των σημερινών εικοσάρηδων [millennials], που είναι διαρκώς συνδεδεμένη στο διαδίκτυο, δεν νιώθει καθόλου απομακρυσμένη από όσα συμβαίνουν στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ, είτε είναι ο Τραμπ που αποκαλεί τα διασπαστικά μνημεία της Συνομοσπονδίας του Νότου της εποχής της δουλοκτησίας “όμορφα” είτε πιέζει για αυστηρότερα μέτρα κατά της μετανάστευσης» τονίζει η δημοσιογράφος.
Η Ιμάρι Ρέινολντς, φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στη Σάντα Κρουζ, λέει ότι ο πολιτικός άνεμος την έσπρωξε μαζί με τους συμφοιτητές της να συνδιοργανώσουν μια τριήμερη κατάληψη πανεπιστημιακού κτιρίου το περασμένο εξάμηνο.
«Η κυβέρνησή μας είναι απροκάλυπτα ρατσιστική», λέει η 21χρονη. «Το ίδιο φαινόμενο έχει μεταφερθεί και στα πανεπιστήμια». Η σχολή τελικά ικανοποίησε σχεδόν όλα τα αιτήματά τους.
Σε κάποιες μάχες, φοιτητές και προσωπικό στέκονται πλάι πλάι: «Οι Ρεπουμπλικάνοι κυβερνούν σήμερα τη χώρα. Δεν την κυβερνά ένας νέος μαύρος γκέι άντρας. Οπότε, αν υπάρχει μια μικρή όαση που προστατεύει τον νέο, μαύρο γκέι άντρα, αυτό το βλέπω θετικά», λέει ο τζον α. πάουελ, καθηγητής Νομικής στο Μπέρκλεϊ (που αρνείται να γράψει με κεφαλαία τα αρχικά του ονόματός του, ως αναγνώριση ότι είναι όνομα σκλάβου).
Παρ’ όλα αυτά, διαπιστώνει ότι «υπάρχουν περιπτώσεις που οι νέοι άνθρωποι χάνουν την ευκαιρία για έναν επωφελή συμβιβασμό».
Μετάφραση/Επιμέλεια: Δημήτρης Αγγελίδης, Αφροδίτη Τζιαντζή, Μιχάλη-Αγγελος Κωνσταντόπουλος, Αντα Ψαρρά
Πηγή: http://www.efsyn.gr
