Το Καρακάσο ήταν μια σειρά από έντονες διαμαρτυρίες και ταραχές που σημειώθηκαν στη Βενεζουέλα το Φεβρουάριο του 1989. Τότε, στο τιμόνι της χώρας βρισκόταν ο σοσιαλδημοκράτης πρόεδρος Κάρλος Αντρές Πέρεζ.
Τα γεγονότα αρχίζουν στις 27 Φεβρουαρίου στη Γκουαρένα, μια πόλη σε απόσταση αναπνοής από το Καράκας, και λήγουν εικοσιτέσσερις ώρες αργότερα. Ο επίσημος απολογισμός αναφέρει τριακόσιους νεκρούς και περισσότερους από χίλιους τραυματίες, όμως οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι νεκροί ξεπερνούν τους 3.500.
Η σφαγή λαμβάνει χώρα όταν οι δυνάμεις της Μητροπολιτικής Αστυνομίας, του Στρατούκαι της Εθνικής Φρουράς ξεχύνονται στους δρόμους για να ελέγχουν τις διαδηλώσεις. Αφορμή για τα γεγονότα θεωρείται η αύξηση της τιμής της βενζίνης, κάτι που προκαλεί βαθιές αντιδράσεις στις λαϊκές φτωχογειτονιές του Καράκας. Η αιτία όμως βρίσκεται αλλού: ο Πέρεζ προσπαθεί με τη βία να εφαρμόσει στην πράξη τις απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
1983, το εθνικό νόμισμα της Βενεζουέλας υποτιμάται
Οι οικονομικές πολιτικές των κυβερνήσεων του Λουί Χερέρα Κάμπινς και του Τζέιμι Λουσίνκι που ακολουθούν, αποτυγχάνουν παταγωδώς. Γίνεται μια προσπάθεια προκειμένου να ελεγχθεί η κρατική διαφθορά και το μαύρο χρήμα, χωρίς όμως ουσιαστικά αποτελέσματα.
Πέντε χρόνια αργότερα, το 1988, και ένα χρόνο πριν από το Καρακάσο, εκλέγεται πανηγυρικά ο Πέρεζ, λαμβάνοντας σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια ψήφους, το μεγαλύτερο αριθμό μέχρι σήμερα σε απόλυτους όρους. Ο Πέρεζ προσπαθεί να εφαρμόσεις κάποιες διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία και επαγγέλλεται την απελευθέρωσή της μέσω ενός προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής που προωθείται διακαώς από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το πακέτο του ΔΝΤ στη Βενεζουέλα του 1988 είναι πανομοιότυπο με το πακέτο που εμφυτεύεται στην Ελλάδα Περιλαμβάνει μία σειρά αποφάσεων και μέτρων που αφορούν στη συναλλαγματική πολιτική, το εξωτερικό χρέος και το εξωτερικό εμπόριο, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, τη φορολογική πολιτική, τις δημόσιες υπηρεσίες και την κοινωνική πολιτική.
Η Βενεζουέλα υποβάλλεται σε ένα πρόγραμμα σταθερότητας υπό την επίβλεψη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, προκειμένου να λάβει περίπου 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια για τα επόμενα 3 χρόνια. Το πρόγραμμα όμως στην πράξη δυναμιτίζει τα κοινωνικά θεμέλια και στήνει στον τοίχο την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η απελευθέρωση των τιμών και η κατάργηση των ελέγχων συναλλάγματος τινάζει στον αέρα τα χαμηλά εισοδήματα και μέσα σε μια νύχτα δημιουργεί στρατιές νεόπτωχων.
Το ποτήρι ξεχειλίζει όταν στις 26 Φεβρουαρίου του 1989, το υπουργείο Ενέργειαςανακοινώνει αύξηση 30% στην τιμή του φυσικού αερίου. Την ίδια ώρα ανακοινώνονται νέες αυξήσεις στις τιμές των εισιτηρίων των αστικών συγκοινωνιών, οι οποίες προβλέπεται να διπλασιαστούν μετά το πρώτο τρίμηνο του έτους.
Οι φτωχοί άνθρωποι της πρωτεύουσας και της Γκουαρένας αποφασίζουν να αντιδράσουν. Όλο και περισσότεροι πολίτες από τις περιοχές Κάτια, Ελ Βάλε και Αντιμάνο παίρνουν τα αυτοκίνητά τους και αρχιζουν να συγκεντρώνονται σε διάφορα σημεία, προκειμένου να πάορυν στα χέρια τους τον έλεγχο των δρόμων. Τα τηλεοπτικά δίκτυα της χώρας στην αρχή μιλούν για ειρηνικές διαμαρτυρίες, γρήγορα όμως κάνουν λόγο για «χάος» και ασκούν κριτική στην κυβέρνηση Πέρεζ για την αναποτελεσματικότητα των δυνάμεων ασφαλείας. Από το απόγευμα της 27ης Φεβρουαρίου και μετά οι διαδηλώσεις γίνονται όλο και πιο βίαιες. Τα καταστήματα κλείνουν κι διακόπτεται η κυκλοφορία των μέσων μαζικής μεταφοράς.
Αργά το βράδυ, οι διαδηλώσεις έχουν εξαπλωθεί σε όλες τις κατοικημένες περιοχές του Καράκας.
Η κυβέρνηση Πέρεζ σε κατάσταση πανικού ενεργοποιεί το «Σχέδιο Άβιλα» και παραχωρεί στο στρατό την ευθύνη για την τάξη και την ασφάλεια στην πρωτεύουσα, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για μια ανεξέλεγκτη κρατική καταστολή και βία. Ο στρατός αναλαμβάνει γρήγορα δράση και προκειμένου να καταστείλει το συντομότερο τη λαϊκή εξέγερση, ακροβολίζεται στις φτωχογειτονιές και πυροβολεί πολίτες στο ψαχνό.
Οι συγγραφείς Γιαχβέ Αλβάρεζ και Όσκαρ Μπαταλίνι Battaglini αναφέρουν ότι οι δολοφονίες εκείνου του Φεβρουαρίου αποτελούν την πιο βάναυση γενοκτονία στην ιστορία της Βενεζουέλας. Το Καρακάσο εγκαινίασε τη διαδικασία που οδήγησε στην εκλογική νίκη του Ούγο Τσάβες το 1998.
Του Θωμά Σίδερη
#TalDiaComoHoy hace 28 años, se llevó a cabo el estallido social conocido como el Caracazo | #27Feb
La masacre de «El #Caracazo«: Más de dos mil personas fallecidas http://bit.ly/210JyMF #27Feb
#HOY 28 años de «El Caracazo» Despertar de un Pueblo Aguerrido, Chispa que encendió el Motor de Nuestra Revolución.!#DespertamosParaSiempre
