Η κρίση της Χρυσής Αυγής

Διπλό. Πρώτα γιατί η πτώση από τις προη­γού­με­νες ευ­ρω­ε­κλο­γές του 2014 ήταν κά­θε­τη και θε­α­μα­τι­κή (στο 4,9% και 240.000 ψή­φους  από 9,4% και 537.000 ψή­φους)  και επί­σης πολύ ση­μα­ντι­κή από τις εθνι­κές του Σε­πτέμ­βρη του 2015 (7% και 380.000 ψή­φους).  Δεύ­τε­ρο, γιατί στα δεξιά της ΝΔ, μετά 7 χρό­νια αδιαμ­φι­σβή­τη­της ηγε­μο­νί­ας, εμ­φα­νί­στη­κε ένα αντα­γω­νι­στι­κό ακρο­δε­ξιό σχήμα, η Ελ­λη­νι­κή Λύση του Βε­λό­που­λου, που διεκ­δι­κεί το χώρο από τη Χρυσή Αυγή.

Η πτώση όμως της Χρυ­σής Αυγής αμ­φι­σβή­τη­σε επί­σης  ανοι­κτά και το σε­νά­ριο της «ακρο­δε­ξιάς επέ­λα­σης», που δια­κι­νού­σε όλο το τε­λευ­ταίο διά­στη­μα η κυ­βέρ­νη­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, επι­χει­ρώ­ντας να ξε­πλύ­νει τη μνη­μο­νια­κή κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή και να αιχ­μα­λω­τί­σει αρι­στε­ρούς ψη­φο­φό­ρους, καλ­λιερ­γώ­ντας πα­νι­κό και σύγ­χυ­ση.

Η επό­με­νη μέρα βρί­σκει τη ΧΑ να επι­χει­ρεί να δια­χει­ρι­στεί την εκλο­γι­κή ήττα, με το Μι­χα­λο­λιά­κο να κα­τα­κε­ραυ­νώ­νει το δια­δι­κτυα­κό «όχλο» που εμ­φα­νί­στη­κε να ζητά αλ­λα­γή ηγε­σί­ας, να κα­ταγ­γέλ­λει την αχα­ρι­στία του λαού, να μιλά για νο­θεί­ες. Κι ενώ προ­α­ναγ­γέλ­λει πιο «ανοι­χτά» ψη­φο­δέλ­τια σε σχέση με το «λάθος των αυ­στη­ρά κομ­μα­τι­κών» στις ευ­ρω­ε­κλο­γές, ταυ­τό­χρο­να αρ­νεί­ται σύ­μπρα­ξη με άλ­λους κομ­μα­τι­κούς φο­ρείς της ακρο­δε­ξιάς. Δύ­σκο­λο εγ­χεί­ρη­μα σε μια συ­γκυ­ρία που όλα τα πα­λιό­τε­ρα «ανοίγ­μα­τα» έχουν εγκα­τα­λεί­ψει τη ΧΑ, ενώ με­τε­κλο­γι­κά συ­νε­χί­ζο­νται οι πα­ραι­τή­σεις το­πι­κών στε­λε­χών σε διά­φο­ρες πό­λεις. Η ΧΑ δεί­χνει απο­μο­νω­μέ­νη κι αδύ­να­μη να ξα­να­παί­ξει άμεσα τον ηγε­τι­κό ρόλο στον ακρο­δε­ξιό χώρο που διεκ­δί­κη­σε το προη­γού­με­νο διά­στη­μα.

Για το φι­λε­λεύ­θε­ρο δη­μο­κρα­τι­κό στρα­τό­πε­δο η πτώση των φα­σι­στών οφει­λό­ταν σχε­δόν απο­κλει­στι­κά στη δίκη της Χρυ­σής Αυγής που πλη­σιά­ζει στο τέλος της. Για τους φι­λε­λεύ­θε­ρους, η πίεση των θε­σμών πάνω στη Χρυσή Αυγή λει­τούρ­γη­σε απο­διαρ­θρω­τι­κά και άνοι­ξε το δρόμο σε δια­φω­νί­ες και απο­χω­ρή­σεις. Αυτή όμως η άποψη είναι μο­νό­πλευ­ρη και αγνο­εί τον πα­ρά­γο­ντα του αντι­φα­σι­στι­κού κι­νή­μα­τος. Χωρίς αυτόν τον όρο η δίκη των φα­σι­στών θα ήταν ένα παι­χνι­δά­κι στα χέρια τους και μια επι­χεί­ρη­ση ηρω­ο­ποί­η­σης των κα­τη­γο­ρου­μέ­νων. Για πα­ρά­δειγ­μα, η ανι­κα­νό­τη­τα της ΧΑ να κι­νη­το­ποι­ή­σει τους ψη­φο­φό­ρους της στο δρόμο, «ενά­ντια στη δίωξη του αρ­χη­γού», αφορά μια γε­νι­κό­τε­ρη ορ­γα­νω­τι­κή-πο­λι­τι­κή αδυ­να­μία που έχει να κάνει σε με­γά­λο βαθμό με την αντι­φα­σι­στι­κή-αντι­ρα­τσι­στι­κή δράση που προη­γή­θη­κε της δίκης και συ­νε­χί­ζε­ται ως σή­με­ρα. Αν και η δίκη σί­γου­ρα διευ­κό­λυ­νε και εξώ­θη­σε κά­ποια «πο­ντί­κια» να εγκα­τα­λεί­ψουν το κα­ρά­βι, το εκλο­γι­κό απο­τέ­λε­σμα δεί­χνει ότι στην κοι­νω­νία η «ετυ­μη­γο­ρία» έχει απο­φα­σι­στεί.

Σί­γου­ρα η Χρυσή Αυγή δο­κι­μά­στη­κε άσχη­μα στις εκλο­γές. Και το απο­τέ­λε­σμά της είναι πε­ρισ­σό­τε­ρο αρ­νη­τι­κό απ’ ότι φαί­νε­ται με μια πρώτη ματιά. Ο μι­κρός αριθ­μός κα­τε­βα­σμά­των σε δή­μους απο­τυ­πώ­νει την ει­κό­να ορ­γα­νω­τι­κής «κρί­σης» που είχε δια­φα­νεί το προη­γού­με­νο διά­στη­μα. Η πτώση του Πα­να­γιώ­τα­ρου στην Πε­ρι­φέ­ρεια Ατ­τι­κής (χωρίς ακρο­δε­ξιό αντα­γω­νι­στή) και του Κασ­σι­διά­ρη στο Δήμο Αθή­νας (αν και τα πιο εν­δια­φέ­ρο­ντα συ­μπε­ρά­σμα­τα θα βγουν όταν μά­θου­με τα απο­τε­λέ­σμα­τα στις Κοι­νό­τη­τες, όπου ο Κασ­σι­διά­ρης έπαι­ζε χωρίς ακρο­δε­ξιό αντί­πα­λο) ενι­σχύ­ει την ει­κό­να γε­νι­κής κάμ­ψης.

Με αυτή την έν­νοια, είναι απλου­στευ­τι­κή μια άποψη που θε­ω­ρεί ότι «δεν έγινε και τί­πο­τα, η ακρο­δε­ξιά συ­νε­χί­ζει να υπάρ­χει». Κα­ταρ­χήν μένει να απο­δει­χτεί αν εί­χα­με μια απλή «με­τα­κό­μι­ση» προς το Βε­λό­που­λο ή μια ευ­ρύ­τε­ρη τάση απο­συ­σπεί­ρω­σης της ΧΑ (και τα πρώτα ποιο­τι­κά στοι­χεία δεί­χνουν μια πιο σύν­θε­τη και ρευ­στή ει­κό­να, πχ με το Βε­λό­που­λο να αντλεί από ΑΝΕΛ και Λε­βέ­ντη και πρώην ΧΑ να πη­γαί­νουν προς τη ΝΔ). Δεύ­τε­ρον, όσοι-ες αγω­νι­στή­κα­με για την υπο­χώ­ρη­ση των νε­ο­να­ζί, γνω­ρί­ζα­με ότι το «ακρο­α­τή­ριό» της δε θα εξα­φα­νι­στεί ως δια μα­γεί­ας, ότι το στοί­χη­μα είναι η από­σπα­σή του από τους νε­ο­να­ζί, η πο­λι­τι­κή του αδρα­νο­ποί­η­ση κ.ο.κ. Ιστο­ρι­κά η απο­τυ­χία των νε­ο­φα­σι­στι­κών δυ­νά­με­ων αφο­ρού­σε κα­τα­κερ­μα­τι­σμούς, απορ­ρό­φη­ση επιρ­ρο­ής από άλ­λους σχη­μα­τι­σμούς, «μά­ντρω­μα» ψη­φο­φό­ρων στην σκέπη της Δε­ξιάς κ.ο.κ. Εν προ­κει­μέ­νω, η «Ελ­λη­νι­κή Λύση» του Βε­λό­που­λου είναι επι­κίν­δυ­νη, αλλά δεν έχει τάγ­μα­τα εφό­δου, δεν έχει καν το­πι­κές ορ­γα­νώ­σεις και κομ­μα­τι­κά γρα­φεία (ακόμα).

Δε χρειά­ζε­ται, όμως, να υπο­τι­μού­με τους φα­σί­στες ή τη γε­νι­κό­τε­ρη ακρο­δε­ξιά απει­λή.

Η Χρυσή Αυγή έχει μια πο­λύ­χρο­νη ιστο­ρι­κή δια­δρο­μή, αλλά μόλις το 2008 κα­τόρ­θω­σε να ξε­φύ­γει από το πο­λι­τι­κό  πε­ρι­θώ­ριο. Τότε για πρώτη φορά συμ­με­τεί­χε σε με­τω­πι­κά σχή­μα­τα όπως «οι επι­τρο­πές κα­τοί­κων ενά­ντια στη λα­θρο­με­τα­νά­στευ­ση και την εγκλη­μα­τι­κό­τη­τα». Στη συ­νέ­χεια το 2010 στις δη­μο­τι­κές εκλο­γές εκτι­νάσ­σε­ται από το που­θε­νά στο 5% βγά­ζο­ντας το Μι­χα­λο­λιά­κο δη­μο­τι­κό σύμ­βου­λο. Ακο­λου­θεί η θε­α­μα­τι­κή εί­σο­δός της στη βουλή το 2012. Απο­κτά­ει όμως μια πολύ ισχυ­ρή ορμή το κα­λο­καί­ρι του 2012 μετά τις εκλο­γές. Τότε η κυ­βέρ­νη­ση της ΝΔ του Σα­μα­ρά ορ­γα­νώ­νει την επι­χεί­ρη­ση σκού­πα κατά των με­τα­να­στών σ’ όλη τη χώρα κι­νη­το­ποιώ­ντας 30.000  αστυ­νο­μι­κούς που συλ­λαμ­βά­νουν και τρο­μο­κρα­τούν χι­λιά­δες με­τα­νά­στες. Βοη­θη­τι­κή δύ­να­μη σε αυτή την επι­χεί­ρη­ση η Χρυσή Αυγή ανα­πτύσ­σει όχι μόνο στε­νές σχέ­σεις με την αστυ­νο­μία αλλά παίρ­νει και δικές της πρω­το­βου­λί­ες με ανοι­κτή τη­λε­ο­πτι­κή κά­λυ­ψη πχ επι­θέ­σεις σε μι­κρο­πω­λη­τές κλπ. Αυτή η κε­κτη­μέ­νη ενέρ­γεια με τη συ­νερ­γα­σία της αστυ­νο­μί­ας διο­χε­τεύ­ε­ται πολ­λές φορές σε δη­μό­σιες πρά­ξεις αντι­ποί­η­σης αρχής με φα­σί­στες να παί­ζουν τον ρόλο ασφα­λί­τη σε τρένα και λε­ω­φο­ρεία… Η  φα­σι­στι­κή ορμή εκ­δη­λώ­νε­ται πιο θε­α­μα­τι­κά   από κάθε άλλη φορά στην επί­θε­ση στην επέ­τειο του Με­λι­γα­λά  ενά­ντια σε πα­ρά­γο­ντες και πο­λι­τευ­τές της ΝΔ, προ­χω­ρά στην επί­θε­ση στο κλι­μά­κιο αφι­σο­κολ­λη­τών του ΚΚΕ και ολο­κλη­ρώ­νε­ται με την άγρια δο­λο­φο­νία του Παύ­λου Φύσσα τον Σε­πτέμ­βρη του 2013. Σε αυτό το ση­μείο εκ­δη­λώ­νε­ται η αντι­φα­σι­στι­κή αντε­πί­θε­ση που υπο­χρε­ώ­νει την ΧΑ σε ανα­δί­πλω­ση. Αλλά στις ευ­ρω­ε­κλο­γές και τις αυ­το­διοι­κη­τι­κές του 2014 δεί­χνει αντο­χή και ακόμη και δύο χρό­νια μετά, στις εκλο­γές του Σε­πτέμ­βρη του 2015, η Χρυσή Αυγή κα­τορ­θώ­νει να συ­γκρα­τή­σει τις δυ­νά­μεις της (υπο­χω­ρεί πλέον κάπως σε ψη­φο­φό­ρους, αλλά κρα­τά­ει ψηλά τα πο­σο­στά της).

Όμως ήδη η πίεση του κι­νή­μα­τος είχε αρ­χί­σει  να απο­δί­δει  τους πρώ­τους καρ­πούς.  Σιγά – σιγά  η απο­μό­νω­ση της Χρυ­σής Αυγής απο­κτά­ει δια­στά­σεις. Κόμ­μα­τα, δη­μο­σιο­γρά­φοι και μέσα επι­κοι­νω­νί­ας κρα­τούν απο­στά­σεις. Σ’ αυτό το πε­ρι­βάλ­λον, η δίκη των φα­σι­στών άρ­χι­σε να δια­βρώ­νει την ισχύ της Χρυ­σής Αυγής. Στις κάλ­πες της 26ης Μάη λύ­θη­κε (σε ένα βαθμό) το ανη­συ­χη­τι­κό πα­ρά­δο­ξο της προη­γού­με­νης πε­ριό­δου: όπου η ΧΑ πιε­ζό­ταν ορ­γα­νω­τι­κά-κοι­νω­νι­κά-πο­λι­τι­κά αλλά έδει­χνε να «μπε­το­νά­ρει» την εκλο­γι­κή της στή­ρι­ξη.

Σε αυτό το πε­ρι­βάλ­λον, η ηγε­σία της ΧΑ απο­δεί­χθη­κε ανί­κα­νη να αξιο­ποι­ή­σει τις ευ­και­ρί­ες (διε­θνής ακρο­δε­ξιός άνε­μος, ρα­τσι­στι­κές πρω­το­βου­λί­ες των βλα­χο­δη­μάρ­χων ενά­ντια στους πρό­σφυ­γες, εθνι­κι­στι­κή αντί­δρα­ση στη συμ­φω­νία των Πρε­σπών). Την ώρα που οι φα­σί­στες  επέ­λε­γαν σαν κέ­ντρο στην προ­ε­κλο­γι­κή τους κα­μπά­νια την «προ­δο­σία των Πρε­σπών» και τις απει­λές κατά των «προ­δο­τών», η κυ­ριαρ­χία του κοι­νω­νι­κού ζη­τή­μα­τος  υπο­νό­μευε βαθιά την «πα­τριω­τι­κή» γραμ­μή τους.

Απ’ αυτό το ση­μείο όμως μέχρι την διά­λυ­ση της Χρυ­σής Αυγής, η από­στα­ση είναι πολύ με­γά­λη. Κα­ταρ­χήν, εκλο­γι­κά έχει κρα­τή­σει ένα αξιό­λο­γο πο­σο­στό γύρω στο 5% που απο­δει­κνύ­ε­ται προς το παρόν αν­θε­κτι­κό, «πα­ρό­λα όσα έγι­ναν». Έπει­τα είναι πολύ πάνω από το μέσο εκλο­γι­κό της όρο στη νε­ο­λαία (13%) και στους ανέρ­γους (9%), ενώ δια­τη­ρεί ισχυ­ρά προ­πύρ­για στην αγρο­τι­κή πε­ρι­φέ­ρεια της κε­ντρι­κής Μα­κε­δο­νί­ας (πα­ρα­δο­σια­κά δεξιά πε­ριο­χή) και στις λαϊ­κές ζώνες της δυ­τι­κής Αθή­νας, της β’ Πει­ραιά και της δυ­τι­κής Ατ­τι­κής.

Με αυτά τα δε­δο­μέ­να και με την οι­κο­νο­μι­κή και πο­λι­τι­κή αστά­θεια να συ­νε­χί­ζουν, η απει­λή της Χρυ­σής Αυγής πα­ρα­μέ­νει υπαρ­κτή και σο­βα­ρή. Αντί να εφη­συ­χά­σου­με, οφεί­λου­με να πιέ­σου­με τώρα που είναι αδύ­να­μη για να βα­θύ­νου­με την κρίση της. Επι­πλέ­ον, μπο­ρεί η «γρα­βα­τω­μέ­νη» ακρο­δε­ξιά να δια­φέ­ρει ποιο­τι­κά ως απει­λή, αλλά πα­ρα­μέ­νει απει­λή. Ο χώρος «δεξιά της δε­ξιάς» μπο­ρεί να μην πιά­νει πο­σο­στά που βλέ­που­με σε άλλες χώρες, να εμ­φα­νί­ζε­ται σχε­τι­κά στά­σι­μος (αθροι­στι­κά γύρω στο 12%) και κυ­ρί­ως να είναι κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νος (με­τα­ξύ ΧΑ, Βε­λό­που­λου και των «κομ­μα­τι­δί­ων» που πα­σχί­ζουν να συ­ντο­νι­στούν με δυ­σκο­λί­ες) αλλά πα­ρα­μέ­νει παρών και θα δίνει ευ­και­ρί­ες σε επί­δο­ξους εκ­φρα­στές/ενο­ποι­η­τές του που θα θε­λή­σουν να γί­νουν «Έλ­λη­νες Σαλ­βί­νι», ακο­λου­θώ­ντας τις επι­τυ­χί­ες σε άλλες ευ­ρω­παϊ­κές χώρες. Το ανη­συ­χη­τι­κό είναι ότι αυτός ο χώρος εμ­φα­νί­ζε­ται μά­λι­στα ως υπο­λο­γί­σι­μη κοι­νω­νι­κή-πο­λι­τι­κή δύ­να­μη σε συν­θή­κες ανό­δου (και) της πα­ρα­δο­σια­κής Δε­ξιάς.

Για να συ­ντρί­ψου­με τη ΧΑ, αλλά και για να αντι­με­τω­πί­σου­με την ακρο­δε­ξιά, θα χρεια­στεί ένας πα­ρα­τε­τα­μέ­νος πό­λε­μος θέ­σε­ων, που θα περ­νά­ει από με­γά­λες και μι­κρές μάχες κι από ένα ευρύ τα­ξι­κό κί­νη­μα που μια συ­νι­στώ­σα του θα είναι και η αντι­φα­σι­στι­κή.

Για όλα αυτά προ­ϋ­πό­θε­ση είναι μια πλα­τιά λαϊκή δη­μο­κρα­τι­κή συμ­μα­χία ενά­ντια στο νε­ο­να­ζι­σμό, μια μα­ζι­κή κι­νη­μα­τι­κή δράση ενά­ντια στο ρα­τσι­σμό και τους πο­λι­τι­κούς εκ­φρα­στές του, αλλά και προ­τά­σεις για τα λαϊκά προ­βλή­μα­τα που θα έχουν εκ­κί­νη­ση τις ανά­γκες των φτω­χών αν­θρώ­πων και των ερ­γα­ζό­με­νων και προ­ο­πτι­κή την ερ­γα­τι­κή σο­σια­λι­στι­κή κοι­νω­νία.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά