Το BMI, το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εσωτερικών της Γερμανίας, πουλά τα σχέδιά του κράτησης στα σύνορα της Ε.Ε. ως μεγάλη επιτυχία. Αυτό είναι η de facto κατάργηση του κράτους δικαίου. Ήδη αποδεδειγμένες και αποτυχημένες αντιλήψεις θα πρέπει να γίνουν βασικές πλευρές της μεταρρύθμισης – με δραματικές επιπτώσεις για τους ανθρώπους που αναζητούν προστασία στην Ευρώπη.
Η Ελλάδα επιθυμεί να μετατρέψει τα κέντρα μιζέριας στα Ελληνικά νησιά σε κέντρα κράτησης. Από εκεί θα πρέπει να απελαύνονται άνθρωποι. Μερικές ημέρες νωρίτερα, τα Γερμανικά μέσα μαζικής ενημέρωσης αναφέρθηκαν στο έγγραφο με βασικά ζητήματα του Seehofer για μια μεταρρύθμιση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου.
Στην προεκλογική περίοδο η Γερμανική Προεδρία, το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εσωτερικών (BMI) προωθεί προτάσεις για μια μεταρρύθμιση του Ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020. Τα βασικά στοιχεία: συνοριακές διαδικασίες, κλειστά κέντρα στα σύνορα, υποχρεωτική κατανομή χωρίς νομική προστασία. Αν και το BMI αναγνωρίζει ότι ο κανονισμός του Δουβλίνου έχει αποτύχει στην προηγούμενη του αντίληψη, και πάλι, πουλούν ένα ήδη αποτυχημένο μοντέλο ως νέο.
Προ-επιλογή στα σύνορα σε κέντρα κράτησης
Κεντρικό στοιχείο της πρότασης του ΒΜΙ είναι οι ειδικές διαδικασίες στα σύνορα. Υπάρχουν διάφορες σκέψεις γι’ αυτό το ζήτημα αλλά είναι όλες προβληματικές.
Αντί της πρόσβασης στο δικαίωμα στο άσυλο, υπάρχει η προ-επιλογή. Στα σύνορα πρόκειται να διεξάγονται διαφορετικές εξετάσεις ανάλογα με τον «βαθμό προστασίας» της χώρας προέλευσης. Ανάλογα, άτομα από χώρες με υψηλό βαθμό προστασίας, κατά πάσα πιθανότητα υπήκοοι Συρίας και Ερυθραίας και άλλοι, ανάλογα με το όριο, θα περνούν μόνον από μια σύντομη εξέταση και στη συνέχεια θα τους επιτρέπεται η είσοδος στα σύνορα και η κατανομή τους. Ουσιαστικά, σε αυτά τα κέντρα θα πραγματοποιείται η καταχώριση, ο έλεγχος ασφαλείας και θα λαμβάνεται η απόφαση κατανομής τους.
Υπήκοοι χωρών με χαμηλό βαθμό προστασίας θα υπόκεινται σε πιο εξονυχιστικό έλεγχο – ή ακόμη και σε έναν μοναδικό έλεγχο αν απορρίπτεται η αίτησή τους ως «μη αποδεκτή» ή «έκδηλα αβάσιμη». Προφανώς, οι μη αποδεκτές ή αβάσιμες αιτήσεις θα πρέπει να απορρίπτονται άμεσα στα εξωτερικά σύνορα. Ακόμη και με αντιφατικές ή εσφαλμένες πληροφορίες οι αιτήσεις θα απορρίπτονται και θα απαγορεύεται η είσοδος. Ένας Ευρωπαϊκός Φορέας Ασύλου θα πρέπει να διεξαγάγει ανεξάρτητα την προκαταρκτική εξέταση. Οι αιτούντες άσυλο θα παραμένουν υπό κράτηση.
Η νομική προστασία θα υποβαθμιστεί
Επιπροσθέτως, τίθεται το ζήτημα πως θα έρθουν ενώπιον της δικαιοσύνης οι χιλιάδες νεοεισερχόμενοι στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. Τέτοιου είδους εξετάσεις στις συνοριακές ή transit διαδικασίες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: υποτίθεται ότι διεξάγονται με ταχύτητα και τα χρονικά περιθώρια για ενστάσεις είναι επίσης πολύ στενά.
Αυτό αυξάνει τις πιθανότητες ένα άτομο που χρήζει προστασίας να τύχει άδικης απόρριψης, ιδίως αν η ίδια η διαδικασία έχει «κακές προοπτικές». Οι μικρές προθεσμίες καθιστούν δύσκολη την υποβολή ενστάσεων κατά μιας τέτοιας απόφασης ενώ δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου διαθέσιμη υποστήριξη στα μεγάλα κέντρα στα σύνορα. Συνεπώς, οι άνθρωποι που βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση κινδυνεύουν να απελαύνονται.
Που θα πρέπει να επιστρέφουν οι άνθρωποι;
Στην πρότασή του, το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εσωτερικών της Γερμανίας (ΒΜΙ) φαίνεται να υποθέτει ότι ορισμένοι αιτούντες άσυλο μπορούν να μπαίνουν μέσω «τρίτων ασφαλών χωρών» και συνεπώς μπορούν να ζητούν να τίθενται υπό καθεστώς προστασίας εκεί και δεν χρειάζεται να έρθουν στην Ευρώπη. Ας ρίξουμε μια ματιά στο χάρτη. Στην πραγματικότητα, η ΕΕ. Σήμερα συνορεύει με μη ασφαλείς τρίτες χώρες.
Προκειμένου να θεωρείται μια χώρα «ασφαλής τρίτη χώρα», σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία θα πρέπει να πληρούνται τα ακόλουθα κριτήρια: Πρέπει να τηρείται η απαγόρευση της διεθνούς απέλασης (δικαίωμα μη απώθησης – non refoulement right) , πρέπει να έχει κυρωθεί η Συνθήκη της Γενεύης για τους Πρόσφυγες, το άτομο θα πρέπει να επιτρέπεται να κάνει αίτηση για άσυλο ενώ δεν επιτρέπεται να δέχεται απειλές σε αυτήν την χώρα σχετικές με την αίτηση ασύλου του. Η συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας όρισε πολιτικά ότι η Τουρκία είναι μια τέτοια «ασφαλής τρίτη χώρα». Αυτό δεν ισχύει ούτε νομικά, ούτε κυριολεκτικά δεδομένου ότι έχει επικυρώσει την Συνθήκη της Γενεύης για τους Πρόσφυγες μόνον σε περιορισμένη έκταση και ωθεί τους ανθρώπους στην Συρία, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο. Αυτή είναι η πραγματικότητα στην Τουρκία.
Κέντρα Τράνζιτ στη μέση του πουθενά;
Το BMI de facto προτείνει να εγκατασταθούν κέντρα τράνζιτ στα Ευρωπαϊκά σύνορα.
Επιπλέον το ΒΜΙ ισχυρίζεται ότι όσοι ζητούν να τεθούν σε καθεστώς προστασίας έχουν μπει από «ασφαλείς τρίτες χώρες» ή θα μπορούσε να αρνηθεί την είσοδο για άτομα που λέγεται ότι παρέχουν ψευδείς πληροφορίες.
Η διαδικασία προϋποθέτει μια τοποθεσία που είναι ήδη επί Ευρωπαϊκού εδάφους, αλλά η οποία να εξαιρείται από το γενικότερο νομικό καθεστώς.
Αυτό για παράδειγμα ισχύει για τα αεροδρόμια, στον χώρο transit ή στα αμφιλεγόμενα κέντρα transit της Ουγγαρίας.
Επίσης, σύμφωνα με τις λεγόμενες συμφωνίες μεταξύ Seehofer και Ελλάδας και Ισπανίας, θα πρέπει να θεωρείται ότι δεν έχει υπάρξει είσοδος των αιτούντων αν και θα έχουν φτάσει ήδη στην Γερμανία. Ενώπιον όμως των Γερμανικών διοικητικών δικαστηρίων, οι αρνήσεις εισόδου περνούν και πάλι εν μέρει λαθραία. Οι Συμφωνίες Seehofer, οι οποίες παραβιάζουν το Ευρωπαϊκό δίκαιο, ήταν αποτέλεσμα συμβιβασμού του Μεγάλου Συνασπισμού αφού ο Ομοσπονδιακός Γερμανός Υπουργός Εσωτερικών Seehofer ήθελε στην ουσία να επιβάλλει κέντρα τράνζιτ στα Γερμανικά σύνορα. Θέλει να επιβάλει αυτήν την ιδέα στα Γερμανικά σύνορα;
Ζώνες τράνζιτ στην Ουγγαρία: σίτιση μόνον έπειτα από αγωγή
Στην Ουγγαρία, οι ζώνες τράνζιτ δημιουργήθηκαν στα σύνορα με την Σερβία υπό το καθεστώς του δεξιού λαϊκιστή Πρωθυπουργού Ορμπάν. Σε δύο συνοριακές διαβάσεις, οι αιτούντες άσυλο κλείνονται σε κοντέινερ – μόνον σε λίγους επιτρέπεται η είσοδος καθημερινά, κι εκεί παραμένουν σε κράτηση κατά τη διάρκεια της δίκης. Αρκετές φορές έχει χρειαστεί να επέμβει η Ουγγρική Επιτροπή του Ελσίνκι, προς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ώστε να υπάρξει διαταγή με την διαδικασία του επείγοντος για να λαμβάνουν τροφή οι άνθρωποι σε αυτές τις ζώνες τράνζιτ. Αυτό αποδεικνύει πως αυτές οι ζώνες γρήγορα γίνονται ζώνες εκτός δικαίου.
Αναγκαστική κατανομή και αιώνια ευθύνη
Το BMI σωστά αναφέρει ότι το σύστημα του Δουβλίνου έχει αποτύχει. Το σύστημα μέχρι τώρα είχε σχεδιαστεί έτσι ώστε τα κράτη πρώτης εισόδου – δηλαδή κυρίως η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία – να θεωρούνται κατά κανόνα υπεύθυνα για τις διαδικασίες ασύλου.
Αυτό μέχρι στιγμής δεν έχει συμβεί στην πράξη λόγω κανονισμών για την επανένωση οικογενειών, της λήξης της προθεσμίας και των ευκαιριών για αυτό-απασχόληση. Θα είχε επίσης οδηγήσει στην κατάρρευση των συστημάτων ασύλου και των επιλογών υποδοχής – αν και αυτές είναι πολύ κακές, ειδικά στην Ελλάδα και στην Ιταλία. Το Γερμανικό Υπουργείο Εσωτερικών αγνοεί πλήρως το γεγονός ότι τα Ευρωπαϊκά δικαστήρια έχουν επανειλημμένα σταματήσει επιστροφές στην Ελλάδα λόγω παραβίασης δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Χάρτας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Εφόσον οριστεί αρμόδια δικαιοδοσία, η χώρα αυτή πρέπει να παραμένει μόνιμα υπεύθυνη.
Κριτήρια κατανομής
Το BMI προτείνει τώρα ένα Ευρωπαϊκό σύστημα κατανομής παρόμοιο με εκείνο του Γερμανικού Königsteiner Schlüssel, σύμφωνα με το οποίο θα κατανέμεται συγκεκριμένο ποσοστό αιτούντων άσυλο στην Ευρώπη. Το πρόβλημα με το σκεπτικό αυτό: Τα έννομα συμφέροντα των αιτούντων άσυλο παραβλέπονται. Το καθεστώς δικαιοδοσίας θα πρέπει να εφαρμόζεται με αυστηρότητα. Οποιοσδήποτε φεύγει από το αρμόδιο κράτος θα πρέπει να αποστέλλεται πίσω σε αυτό μέσω μιας «διαδικασίας ενημέρωσης», το συντομότερο δυνατόν.
Η κατανομή θα επιβάλλεται με δραστικά μέσα: δεν θα υπάρχει νομική προστασία κατά μιας απόφασης κατανομής ενώ τα κοινωνικά επιδόματα θα καταβάλλονται μόνον στο κράτος στο οποίο έχει οριστεί να βρίσκεται το άτομο. Αν, στο κράτος που έχει θεωρηθεί αρμόδιο, το άτομο δεχτεί απειλές ή τύχει απάνθρωπης μεταχείρισης ή το κράτος έχει συστημικές ανεπάρκειες, το άτομο δεν έχει τη δυνατότητα να υποβάλλει μήνυση ώστε να μεταφερθεί σε άλλο κράτος.
Πηγή: https://www.dw.com
Μετάφραση: Τατιάνα Αναγνωστοπούλου
