Μια ζωή για το σπαράγγι

Μια ζωή για το σπαράγγι

Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση σιγούρεψε την συγκομιδή του σπαραγγιού με εργατικό δυναμικό από την Ανατολική Ευρώπη. Όμως ένας Ρουμάνος εργάτης πέθανε, αφότου προσβλήθηκε από κορωνοϊό.

Μια επίσκεψη στην επιχείρηση.

Ο Nicolae Bahan συνέβαλε στην αποφυγή του σαπίσματος των γερμανικών σπαραγγιών. Για αυτόν τον σκοπό μεταφέρθηκε αεροπορικώς στη Βάδη-Βυρτεμβέργη. Δυστυχώς όμως δεν επέζησε από αυτήν την δουλειά. Το πρωί της 11ης Απριλίου απεβίωσε στο κατάλυμά του, ένα κοντέινερ κοντά στην πόλη Bad Krozingen. Ο 57χρονος προσβλήθηκε από COVID-19, όπως απέδειξε η εξέταση.

Εκπρόσωπος του αρμόδιου περιφερειακού γραφείου δήλωσε ότι, παρ’ όλο που [ο 57χρονος] πέθανε έχοντας τον ιό, παραμένει άγνωστο εάν [ο ιός] ήταν όντως η αιτία του θανάτου. Η υπουργός Γεωργίας, Julia Klöckner (CDU), γνώριζε περισσότερα. «Πέθανε από καρδιακή προσβολή», ανακοίνωσε στο τοκ σόου «Markus Lanz», πέντε ημέρες μετά τον θάνατο. Αυτό ακούστηκε σαν το «όλα εντάξει», σαν να ήθελε η υπουργός να σχετικοποιήσει τον κίνδυνο για τους εργάτες, ώστε να μην τεθούν σε κίνδυνο οι προμήθειες των λαχανικών.

Και όμως, στα στριμωγμένα, αποπνικτικά, και συχνά ρημαγμένα κοντέινερ, στα οποία ζουν πολλοί Ρουμάνοι εργάτες, ο κίνδυνος λοίμωξης αποτελεί πλέον επαγγελματικό κίνδυνο: βάσει του περιφερειακού γραφείου, 4 άτομα από την επιχείρηση στο Bad Krozinger έχουν βγει θετικοί στον ιό, μέχρι τώρα. Ο θερισμός συνεχίζεται.

Αξίζει άραγε τον κόπο η διάσωση των σπαραγγιών; Αυτή η ερώτηση μάλλον δεν τέθηκε συχνά από τον Nicolae Bahan. Δεν είχε πολλές επιλογές για να κερδίσει χρήματα. Πριν εννέα χρόνια, λέει ο διευθυντής της επιχείρησης, ήρθε η σύζυγος του Bahan για πρώτη φορά στη σοδειά. Δύο χρόνια αργότερα έφερε και τον άντρα της. Λειτουργούσαν θαυμάσια ως ομάδα, όντας συνηθισμένοι στην γεωργική εργασία.

Ο τόπος καταγωγής τους είναι η Solca. Βρίσκεται στη βορειοανατολική Ρουμανία, όπου το τρεχούμενο νερό στα σπίτια δεν είναι αυτονόητο αγαθό. Σε αυτό το μέρος, στο κέντρο του όμορφου ρουμανικού τοπίου Bukovina, συνεχίζεται η ροή των τουριστών. Η κεντρική οδός της Solca περιβάλλεται από άχαρα κτήρια διοίκησης και οικοδομικά τετράγωνα από την εποχή Τσαουσέσκου, ερειπωμένα αγροκτήματα και νέα, κακόγουστα σπίτια.

Η πιο επηρεασμένη περιοχή της Ρουμανίας

Ο τόπος τις τελευταίες τρεις δεκαετίες αιμορραγεί, εξηγεί ο δήμαρχος Cornel Tehaniuc στο τηλέφωνο: το εργοστάσιο ξυλείας, το υφαντουργείο, το ζυθοποιείο, το σανατόριο με τα ιαματικά λουτρά – όλα έχουν κλείσει. Από 5000 κατοίκους έχουν μείνει μόνο 2000· και σαν τους Bahan, πολλοί αναζητούν την τύχη τους ως εργάτες στο εξωτερικό. Στα ρουμανικά αυτούς τους αποκαλούν «εποχικούς». Πολλοί από αυτούς είναι πλέον ανήσυχοι λόγω της παρούσας κρίσης, λέει ο δήμαρχος, και σκέφτηκαν να μείνουν στο σπίτι λόγω του κινδύνου λοίμωξης. «Όμως», είπε μετά από παύση με βραχνή φωνή, «κανείς μπορεί να πεθάνει και λόγω της πείνας».

Πρόσεχαν τους εργάτες τους από νωρίς στην εταιρεία του Bad Krozinger. Ο Nicolae Bahan έφτασε στις 20 Μαρτίου με ένα ειδικά ναυλωμένο αεροσκάφος. Το δεύτερο αεροσκάφος προσγειώθηκε στις αρχές Απριλίου στην πόλη Baden-Baden. Το ότι η επαρχία Suceava, από την οποία έρχονται όλοι οι εργάτες συγκομιδής, είναι η πιο επηρεασμένη επαρχία της Ρουμανίας από τον κορωνοϊό, και το ότι η πόλη Suceava ήταν ήδη υπό καραντίνα εκείνη τη στιγμή εξ’ αιτίας του μεγάλου αριθμού κρουσμάτων, δεν υπήρξε εμπόδιο.

Ο ιός πιθανόν να τον συνόδεψε μαζί στο ταξίδι του: αυτό σημαίνει ότι ο Bahan είχε προσβληθεί από τον ιό στην Γερμανία. Ωστόσο, επικοινωνία είχε σχεδόν αποκλειστικά με Ρουμάνους.

Δεν είναι εύκολο να μιλήσει κανείς με τους υπεύθυνους της εταιρείας: Ο επικεφαλής του συλλόγου σπαραγγιών έρχεται, προγραμματίζει συνάντηση, και μετά την ακυρώνει. Τελικά η συνάντηση γίνεται κάτω από ένα πλαστικό κάλυμμα για φράουλες απέναντι από τον διευθυντή της εταιρείας, τον οποίο σύστησαν ως γαμπρό του επικεφαλής, αλλά ο ίδιος δεν θέλει να το παραδεχτεί. Είναι ζεστά, ο περιοχή του Ρήνου στην άκρη του Μέλανα Δρυμού, νότια του Freiburg, είναι μία από τις πιο ζεστές περιοχές της χώρας.

Ακόμα, παραβρίσκεται και εκπρόσωπος του σωματείου εκεί. Εκπροσωπεί 600 παραγωγούς φράουλας και σπαραγγιού της νοτίου Γερμανίας. Οι επιχειρήσεις τώρα θα κορυφώνονταν, γιατί οι καρποί είναι πλέον ώριμοι, όμως οι εργάτες απουσιάζουν – όπως και στο Bad Krozinger: τουλάχιστον 320 έχουν φτάσει εκεί. Η ζημία 30 τοις εκατό θα έχει βαριά επίπτωση στη βιομηχανία, διακυβεύονται τα προς το ζην, όπως λέει ο εκπρόσωπος του σωματείου.

Ακόμα και μία εταιρεία όπως εκείνη στο Bad Krozinger πρέπει να διαχειριστεί αυτήν την κατάσταση: εκεί οι άνθρωποι μεγάλωσαν με την αμπελουργία, υπάρχουν ακόμα βραβεία μπροστά από το αγρόκτημα, τα οποία είναι, ωστόσο, μερικών ετών. Στο μεταξύ τα σπαράγγια και οι φράουλες αποτελούσαν ένα μεγάλο κομμάτι του κύκλου εργασιών. Όταν οι πρώτοι εργάτες ήρθαν πριν από περισσότερα από δέκα χρόνια με τους κανονισμούς της ελευθερίας κίνησης και εγκατάστασης της ΕΕ, θα μπορούσαν να είχαν μείνει στα ελεύθερα παιδικά δωμάτια των αγροκτημάτων, λέει ο διευθυντής.

Υποχρεωτική καραντίνα μετά την άφιξη

Στη συνέχεια παρατάθηκαν τα οικιακά κοντέινερ, έξω από το χωριό, στους χώρους της εταιρείας ανάμεσα στα χωράφια. Το έδαφος στο Bad Krozinger περιβάλλεται από φράχτες, μουσαμάδες και ψηλές οξιές, οι είσοδοι φυλάσσονται. Πίσω από μια αποθήκη και μερικές νταλίκες, τα κοντέινερ, όπου ζουν οι άνθρωποι, είναι παραταγμένα σε σειρές, σακούλες σκουπιδιών είναι στοιβαγμένες ανάμεσα σε μπουγάδες.

Ο διευθυντής μιλάει από τους κανονισμούς ασφαλείας του υπουργείου Εσωτερικών. Μιλά για την απαραίτητη καραντίνα μετά την άφιξη και για την εργασία σε μικρές ομάδες. Ακόμα και στα μισό-κατεστραμμένα λεωφορεία που φέρνουν τους εργάτες στα χωράφια υπάρχουν διαχωριστικές πλαστικές μεμβράνες μεταξύ των καθισμάτων.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, έξι με επτά άτομα φιλοξενούνταν στα μεγαλύτερα δωμάτια, και ακόμα και οκτώ επιτρέπονταν σύμφωνα με τον κανονισμό στους χώρους εργασίας, ανέφερε ο εκπρόσωπος του σωματείου. Εν τω μεταξύ η εταιρεία φυσικά το διόρθωσε αυτό και έστησε περισσότερα κοντέινερ. Ο διευθυντής δεν θέλει να δείξει τους χώρους διαμονής των Ρουμάνων. Και οι φωτογραφίες των ετοιμόρροπων κουκετών και λιγδωμένων κουζινών με γκάζι που κυκλοφορούν σε ρουμανικές εφημερίδες και στο διαδίκτυο για τις «κατοικίες» τους; Κάποιος έχει δει κάτι κάπου. Δεν αναγνώριζε ότι «οι φωτογραφίες προέρχονται από δικούς μας τόπους διαμονής».

Η Ionela Rusu και ο σύζυγός της, Gheorghe, γνωρίζουν την επιχείρηση από πολλά χρόνια σχετικής εμπειρίας και αυτή δεν είναι καλή. Η Ionela δεν ονομάζεται έτσι στην πραγματικότητα, και φοβάται να χρησιμοποιήσει το πραγματικό της όνομα. Μέσω μιας συνομιλίας στο Messenger διηγείται πώς περνά η ίδια και ο άντρας της στο Bad Krozinger. Το SPIEGEL γνωρίζει την πραγματική ταυτότητα του ανδρόγυνου.

Οι Rusu, σήμερα και οι δύο πενήντα χρονών, προέρχονται από μια μεγάλη, απομακρυσμένη κοινότητα στη βόρεια Ρουμανία. Ο Gheorghe δούλευε για πολύ καιρό ως οδηγός αυτοκινήτων, η γυναίκα του ήταν στο σπίτι με τα δύο τους παιδιά και πρόσεχε το σπίτι και το αγρόκτημα.

Μετά την ένταξη της Ρουμανίας στην ΕΕ το 2007, το ζευγάρι ήρθε στο Bad Krozinger για πρώτη φορά για την συγκομιδή των σπαραγγιών. Οι συνθήκες ήταν δύσκολες. «Είχαμε πολλή δουλεία και κερδίζαμε λίγα χρήματα», λέει η Ionela Rusu. Μερικές φορές ήταν μέχρι τα γόνατα μέσα στη λάσπη στα χωράφια. Το 2013, την τελευταία χρονιά που δούλεψαν στο Bad Krozinger, πήραν για την συγκομιδή των σπαραγγιών γύρω στα 4 ευρώ την ώρα.

Τα χρήματα τα χρειάστηκαν πιο πολύ από όλα για την εκπαίδευση των παιδιών τους, λέει η Ionela. Για να βγάλουν αρκετά, μερικές φορές δούλευαν δύο βάρδιες την ημέρα. Τα καταλύματα ήταν παραμελημένα. «Ήμασταν πέντε με επτά άτομα ανά δωμάτιο, τα ντουλάπια στο δικό μας δωμάτιο ήταν σκουριασμένα, τα κρεβάτια από σίδερο, όπως σε φυλακή, στα κοινά μπάνια οι ντουζιέρες ήταν χωρισμένες μόνο με μια πλαστική κουρτίνα και στην κουζίνα δεν υπήρχε ούτε ένας νιπτήρας», λέει η Ionela.

Τους έπαιρναν τις ταυτότητές τους κατά την άφιξη, λέει η Ionela, οι συμβάσεις εργασίας ήταν μεν υπογεγραμμένες, αλλά δεν έλαβαν ποτέ αντίγραφο. Και δελτία πληρωμής; «Ας γελάσω», απάντησε η Ionela στην ερώτηση. Στο μεταξύ το ανδρόγυνο εργάζεται σε μια άλλη αγροτική επιχείρηση στην νότια Γερμανία.

Ο διευθυντής της επιχείρησης δεν θέλει να σχολιάσει τις περισσότερες κατηγορίες που τον βαραίνουν. Λέγεται ότι η εταιρεία πληρώνει το κατώτατο ωρομίσθιο των 9,35 ευρώ και ακόμα και πριμ. Ένας κανονικός υπάλληλος θα έπαιρνε 2000 ευρώ το μήνα – και συνήθως θα ήταν και ασφαλισμένος. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα ποσοστά που πρέπει να πληρωθούν στα γραφεία ανεύρεσης εργασίας στη Ρουμανία, και οι εργάτες πληρώνουν μόνοι τους τα μεταφορικά. Πολλοί από την περιοχή της Suceava ήρθαν όπως και οι Bahan, μέσω του γραφείου «Panap Jobs», το οποίο διατηρεί ένα ολόκληρο δίκτυο γραφείων πρόσληψης. Η έδρα της εταιρείας βρίσκεται στη Solca, τον τόπο καταγωγής των Bahan. Τα γραφεία κατηγορούνται τώρα για αμέλεια, ότι έχουν στείλει επίσης άτομα από περιοχές υπό καραντίνα στο εξωτερικό. Το «Panap Jobs» δεν ήθελε να κάνει σχόλιο στο SPIEGEL.

Πολλά γραφεία πρόσληψης, μεταξύ τους το Panap Jobs, διαφημίζουν ότι οι εργάτες τους έχουν ασφάλεια ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης – στην τωρινή κρίση, ένα ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο. Κατά την άποψη των συνδικαλιστών της Ρουμανίας και της Γερμανίας συχνά δεν ισχύει αυτό. Ο Sevghin Mayr, από το συμβουλευτικό κέντρο «Τίμια Κινητικότητα» (Faire Mobilität) της Γερμανικής Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας του Μονάχου, είπε στο SPIEGEL ότι η πλειοψηφία των Ρουμάνων «εποχικών» εργατών στη Γερμανία, σύμφωνα με πηγές, δεν είχε τέτοια ασφάλεια.

Παρεμπιπτόντως το φαγητό και η διαμονή δεν είναι δωρεάν: περίπου οκτώ ευρώ την ημέρα καταβάλλονται για τα κοντέινερ· το μεσημεριανό κοστίζει τέσσερα ευρώ. «Βάζουμε πάντα στους εργαζόμενους όσες πατάτες θέλουν», είπε ο διευθυντής της εταιρείας στο Bad Krozinger.

Ο διευθυντής της εταιρείας θέλει τώρα να στηρίξει την χήρα του Nicolae Bahan στα διαδικαστικά. Και οικονομικά; Για αυτό, χρησιμοποιεί κανείς την ασφάλεια ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, που παρέχεται στους εργάτες. Αυτό θα γινόταν εξάλλου σε περίπτωση θανάτου.

Mετάφραση: Έλενα Καρρά

Πηγή: https://www.spiegel.de