Συμπερίληψη τρανς προσώπων στη νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση για τα έκτακτα μέτρα ελέγχου

Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (Σ.Υ.Δ.) μη κυβερνητική οργάνωση εθελοντικού χαρακτήρα για την προαγωγή των δικαιωμάτων και ελευθεριών των τρανς, φυλοδιαφορετικών και γενικότερα των LGBTI προσώπων καθώς και προσώπων που εργάζονται στο σεξ, με το παρόν δηλώνει την ικανοποίησή του για την έκδοση της νέας Κοινής Υπουργικής Απόφασης, σχετική με την ταυτοποίηση των τρανς προσώπων, λόγω των έκτακτων μέτρων ελέγχου για την προστασίας τη δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού.

Στις 27 Ιανουαρίου 2022, πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη εργασίας με θέμα «Ταυτοποίηση των διεμφυλικών / τρανς προσώπων λόγω των έκτακτων μέτρων ελέγχου για την COVID-19», στην οποία συμμετείχαν:

Ο Υπουργός Επικρατείας κ. Γεώργιος Γεραπετρίτης και ο Τομεάρχης Δικαιοσύνης ΣΥΡΙΖΑ -ΠΣ, Βουλευτής Δράμας κ. Θεόφιλος Ξανθόπουλος, ενώ το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ) εκπροσώπησαν ο Γεν. Γραμματέας Κίμων Μελικέρτης και η Άννα Απέργη-Κωνσταντινίδη Διευθύντρια του ΣΥΔ.

Κατά τη διάσκεψη, οι εκπρόσωποι του ΣΥΔ έθεσαν αρχικά όλα τα ζητήματα που παρουσιάστηκαν εν μέσω της πανδημίας του COVID-19, με επίκεντρο τις προκλήσεις που προέκυψαν σχετικά με τις ταυτοποιήσεις των δημοσίων εγγράφων των τρανς προσώπων λόγω των έκτακτων μέτρων ελέγχου.

Συγκεκριμένα, λόγω του ότι οι διενέργειες ελέγχων ταυτοποίησης, δεν πραγματοποιούνται μόνο από τις αστυνομικές αρχές, αλλά και από ιδιώτες πολίτες προς άλλους πολίτες, οι εκπρόσωποι του ΣΥΔ επέστησαν την προσοχή προς τον Υπουργό Επικρατείας κ. Γεραπετρίτη, και στον Τομεάρχη Δικαιοσύνης ΣΥΡΙΖΑ -ΠΣ κ. Ξανθόπουλο, έτσι ώστε οι έλεγχοι αυτοί να γίνονται αφενός μεν δίχως να δημιουργούνται προβλήματα στα τρανς πρόσωπα, αφετέρου να πραγματοποιούνται με τη μέγιστη προσοχή και ευαισθησία στα προσωπικά τους δεδομένα και με σεβασμό στην προσωπικότητα τους, ιδιαίτερα για τα τρανς πρόσωπα που τα νομιμοποιητικά τους έγγραφα δεν έχουν υποβληθεί στη διαδικασία της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου.

Επίσης, κατατέθηκε αναλυτικό Υπόμνημα σχετικά με την αναγκαιότητα συμπερίληψης των τρανς προσώπων στη νέα ΚΥΑ για τα έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, ώστε τα τρανς πρόσωπα, να έχουν την επαρκή προστασία από την Πολιτεία.

Επ’ αυτού θα πρέπει να σημειώσουμε ότι:

Τον Απρίλιο του 2020, το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ), εξέδωσε Οδηγίες λόγω της πανδημίας του COVID-19 προς τα Κράτη-Μέλη για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. Συγκεκριμένα, η Γεν. Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης, Marija Pejcinovic Buric, εξέδωσε ένα εργαλείο για τις κυβερνήσεις σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανόμενης και της χώρας μας, σχετικά με το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου κατά την κρίση του COVID-19.

Το έγγραφο καλύπτει τέσσερις βασικούς τομείς όπου ανάμεσά σε αυτούς είναι και η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και η προστασία των ευάλωτων ομάδων από τις διακρίσεις. Συγκεκριμένα, στο Κεφ.3, παρ.4 αναφέρει:

[…]3.4. Απαγόρευση των διακρίσεων (άρθρο 14 της σύμβασης και άρθρο 1, πρωτόκολλο αριθ. 12, άρθρο Ε του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη) και πρότυπα σχετικά με τη διαφορετικότητα και την ένταξη», επισημαίνει «πως το γεγονός ότι δεν λαμβάνονται υπόψη οι ειδικές ανάγκες των ατόμων που ανήκουν σε μια μειονεκτική ομάδα μπορεί να οδηγήσει σε διακρίσεις. Η απαγόρευση των διακρίσεων μπορεί επομένως να συνεπάγεται υποχρεώσεις λήψης θετικών μέτρων για την επίτευξη ουσιαστικής ισότητας[…]

Επίσης, σύμφωνα με τα εργαλεία καθοδήγησης του Γραφείου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ για τα Κράτη-Μέλη και άλλους ενδιαφερόμενους για το COVID-19 και τα ανθρώπινα δικαιώματα των ΛΟΑΤΙ ανθρώπων, η Ύπατη Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Michelle Bachelet ανάμεσα στις συστάσεις αναφέρει ότι:

[…]Τα Κράτη πρέπει να αναγνωρίσουν ότι οι ΛΟΑΤΚΙ άνθρωποι είναι μεταξύ εκείνων που είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε αυτήν την κρίση και να λάβουν στοχοθετημένα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι λαμβάνονται υπόψη και ότι οι φωνές τους ακούγονται κατά την αντιμετώπιση της πανδημίας» όπου στη παράγραφο 6 για τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας «θα πρέπει να παρέχουν προστασία σε τρανς και μη δυαδικά άτομα ενώ οι αρχές επιβολής του νόμου πρέπει να καθοδηγούνται και να εκπαιδεύονται ώστε να μην κάνουν διακρίσεις εις βάρος αυτού του πληθυσμού[…]

Τέλος, σύμφωνα με τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της ελληνικής Πολιτείας και Εθνικός Θεσμός σε θέματα προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπως αυτές αναγράφονται στο Υπόμνημα [1], που κατέθεσε στην Επιτροπή για τη σύνταξη του Εθνικού Σχεδίου για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+:

[…] Επιπτώσεις της πανδημίας και των περιοριστικών μέτρων στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων
Η ΕΕΔΑ διατύπωσε τις ακόλουθες συστάσεις:

Λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των πολλαπλών μορφών διακρίσεων που υφίστανται τα ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσωπα και την καταπολέμηση του αντίκτυπου της πανδημίας στην απόλαυση των δικαιωμάτων τους, με την ενσωμάτωση των ιδιαίτερων αναγκών και προκλήσεων με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπα στις πολιτικές σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης των μέτρων για το περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού.
Λήψη μέτρων για την προστασία των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων από τη βία και τις διακρίσεις και τη δίωξη και τιμωρία των δραστών, με ταυτόχρονη διασφάλιση της συνεχούς λειτουργίας των συστημάτων υποστήριξής τους και πρόσβασης στη δικαιοσύνη.
Συμπερίληψη των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων στη διαδικασία σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας.{…]
Ο κύριος Υπουργός ανταποκρίθηκε θετικά σε όλα όσα του τέθηκαν κατά τη συνάντηση, με αποτέλεσμα να συμπεριληφθούν τα τρανς πρόσωπα στη νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση για τα έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του COVID-19.

Συγκεκριμένα, με την υπ’ αριθμ. ΔΙα/Γ.Π.οικ. 4761/2022 Κοινή Υπουργική Απόφαση, η οποία δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 290/Β/29-1-2022, «Έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 στο σύνολο της Επικράτειας, για το διάστημα από τη Δευτέρα, 31 Ιανουαρίου 2022 και ώρα 6:00 έως και τη Δευτέρα, 7 Φεβρουαρίου 2022 και ώρα 6:00», αποφασίζεται ότι η ταυτοποίηση των τρανς προσώπων κατά την διαδικασία ελέγχου από τις αρμόδιες αρχές ελέγχου και επιβολής κυρώσεων (όπως αυτές αναφέρονται στο Άρθρο 3 της ΚΥΑ), θα πρέπει να πραγματοποιείται, λαμβάνοντας υπόψη την αποδοχή της δήλωσης του τρανς ατόμων σχετικά με την ταυτότητα φύλου τους, δηλαδή την προφορική επιβεβαίωση των ατόμων ότι πρόκειται για το ίδια ακριβώς φυσικά πρόσωπα που ταυτοποιούνται με τα έγγραφα, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι τα στοιχεία τους δεν έχουν υποβληθεί στην διαδικασία της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου.

Ειδικότερα αναφέρεται ότι:

Άρθρο 9 (Ισχύς – Ειδικές και καταργούμενες διατάξεις), παρ. 7.

[…] Κατά την εφαρμογή της παρούσας, εφόσον τα έγγραφα ταυτοποίησης του ελεγχόμενου προσώπου φέρουν το φύλο και το όνομα που αποδόθηκε κατά τη γέννηση και δεν φέρουν τα στοιχεία που αποδίδουν την ταυτότητα φύλου βάσει της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4491/2017 (Α’ 152), οι αρμόδιες αρχές και τα όργανα ελέγχου οφείλουν να αποδεχθούν πλήρως την προφορική επιβεβαίωση του ατόμου ότι πρόκειται για το ίδιο φυσικό πρόσωπο που ταυτοποιείται με το έγγραφο, ανεξαρτήτως του εάν το ελεγχόμενο πρόσωπο έχει υποβληθεί στη διαδικασία της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου, σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 4491/2017 […]

Αξίζει να σημειώσουμε ότι, η νέα αυτή ΚΥΑ, έρχεται σε απόλυτη συμφωνία με τη Διαταγή της Ελληνικής Αστυνομίας «Ταυτοποίηση των τρανς/διεμφυλικών προσώπων σύμφωνα με τα έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού» (1244/ 21/2674724), σύμφωνα με την οποία η ταυτοποίηση των τρανς προσώπων κατά την διαδικασία ελέγχου από την Ελληνική Αστυνομία, θα πρέπει να πραγματοποιείται, λαμβάνοντας υπόψη την αποδοχή της δήλωσης των τρανς ατόμων σχετικά με την ταυτότητα φύλου τους, δηλαδή την προφορική επιβεβαίωση των ατόμων ότι πρόκειται για το ίδια ακριβώς φυσικά πρόσωπα που ταυτοποιούνται με τα έγγραφα, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι τα στοιχεία τους δεν έχουν υποβληθεί στην διαδικασία της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου.

Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, δηλώνει την ιδιαίτερη ικανοποίησή του γι’ αυτήν την θετική εξέλιξη που βρίσκεται σε απόλυτη συνάφεια με το Άρθρο 1, παρ. 1 του ν. 4491/2017 (νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου) που διασφαλίζει την αναγνώριση και τον σεβασμό με βάση την ταυτότητα φύλου κάθε προσώπου, ενώ παράλληλα τονίζει για άλλη μία φορά την αναγκαιότητα, της τροποποίησης της κείμενης νομοθεσίας για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, ώστε η διαδικασία να γίνει εξωδικαστική, γρήγορη και προσβάσιμη, σύμφωνη με τα στάνταρντς που έχει θέσει το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ).

Το ΣΥΔ, θα συνεχίσει να εργάζεται για τη πραγμάτωση της ίσης μεταχείρισης και για τον απόλυτο σεβασμό της προσωπικότητας και της ταυτότητας των τρανς, φυλοδιαφορετικών, ίντερσεξ και γενικότερα των ΛΟΑΤΚΙ προσώπων.