“Η αποσιώπηση όμως ενός τόσο σημαντικού προβλήματος και η ανοχή της ατιμωρησίας των ενόχων μετέτρεψαν το δωσιλογισμό σε ανοιχτή πληγή της μεταπολεμικής κοινωνίας. Γιατί μπορεί οι αρχές να έχασαν το ενδιαφέρον τους και να διέψευσαν τις ελπίδες των πολιτών, ο όρος «δωσιλογισμός» όμως δεν ξεχάστηκε…Συχνά πολιτικοί αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν την πολιτική τους σταδιοδρομία εξαιτίας της κατοχικής τους δράσης, ενώ άλλοι, ίσως και οι περισσότεροι, κατάφεραν να συνεχίσουν και μάλιστα να αναρριχηθούν σε υψηλά αξιώματα φροντίζοντας να αποκρύψουν το παρελθόν τους.”
Ελένη Χαϊδιά, “Δωσίλογοι:Από την Κατοχή στην Απελευθέρωση” ( Μετά τον Πόλεμο, επιμέλεια: Mark Mazower )
Ήδη η διαδικασία και οι αποφάσεις των δικών των δωσιλόγων, που ξεκίνησαν μετά την Απελευθέρωση, είχαν δείξει πως η λαϊκή απαίτηση για κάθαρση και απονομή δικαιοσύνης για τα εγκλήματα των συνεργατών των ναζί, για άλλη μία φορά θα κατέληγε “άδοξα”. Η αιτιολόγηση δίνεται αρκετά περιγραφικά από τον ιστορικο Δημήτρη Κουσουρή σε παλαιότερη συνέντευξή του: «πολλοί δωσίλογοι προσέφεραν κατόπιν τις υπηρεσίες τους στο νέο καθεστώς που στήθηκε υπό την αιγίδα των συμμάχων για την καταπολέμηση του Κομμουνισμού. Επίσης διέθεταν σοβαρή οικονομική επιφάνεια και διασυνδέσεις με τον κρατικό μηχανισμό. Και έτσι σε ένα μεγάλο βαθμό κατάφεραν να διαφύγουν της τιμωρίας».
Πολλοί εξ’αυτών εντάχθηκαν στο μετεμφυλιακό καθεστώς, είτε ως στελέχη(πρώην ταγματασφαλίτες ή χίτες) του Εθνικού Στρατού και των παραστρατιωτικών ομαδων και συνέχισαν τον πόλεμο ενάντια στις δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος είτε στις μετεμφυλιακές κυβερνήσεις της Δεξιάς. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δ.Κουσουρής στην ίδια συνέντευξη, «Ο δωσιλογισμός στην ελληνική κοινωνία αποτέλεσε όπως και αλλού ένα ταμπού αλλά πολύ ισχυρότερο. Στην Ελλάδα, σε αντίθεση με τις άλλες χώρες, οι δωσίλογοι μέσω του Εμφυλίου Πολέμου όχι μόνο επανεντάχθηκαν αρκετά γρήγορα στην κοινωνία και σε επίσημες θέσεις αλλά κάποιοι από αυτούς έγιναν σε λιγότερο από 15 χρόνια μέλη της Ακαδημίας Αθηνών. Τα παιδιά τους, όπως για παράδειγμα ο γιος του Ιωάννη Ράλλη, Πρωθυπουργός της τρίτης κυβέρνησης της Κατοχής, Γεώργιος Ράλλης έκανε καριέρα στη δεξιά παράταξη και έγινε Πρωθυπουργός την δεκαετία του 1980. Θέλω να πω, ότι δεν είχαν ιδιαίτερες δυσκολίες στην επανένταξή τους…με έναν τρόπο αποτέλεσαν έναν πυρήνα ενός πολιτικού προσωπικού αλλά και μιας οικονομικής και πνευματικής ελίτ, οι οποίοι πήραν στα χέρια τους το μεταπολεμικό κράτος. Με αυτή την έννοια δεν μπορεί να πει κανείς ότι είχαν ιδιαίτερες δυσκολίες». Για τον ακαδημαϊκό αναφέρεται στο Νίκος Λούβαρη(καθηγητής της ερμηνείας της Καινής Διαθήκης στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, υπουργός Παιδείας 1943-44) που καταδικάστηκε σε πενταετή κάθειρξη και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων. Είχε προφυλακιστεί στις 12.12.1944. Το 1951 κατάφερε να αμνηστευθεί, για να γίνει ακαδημαϊκός το 1959.
Ας δούμε μερικές ακόμα περιπτώσεις που αναδεικνύουν την άποψη του Δ.Κουσουρή :
Ο “φον” Γιοσμάς λόγω της δωσιλογικής δράσης του, το Νοέμβριο του 1945 καταδικάστηκε από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων ερήμην σε θάνατο ως συνεργάτης των Γερμανών. Το 1947 επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ο Γιοσμάς συνελήφθη όντας ήδη καταδικασμένος σε θάνατο, ενώ καταδικάστηκε και σε έναν επιπλέον χρόνο κάθειρξη και σε ισόβια στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων, για συνεργασία με τη γερμανική Μυστική Αστυνομία Στρατού. Το 1949 κατέθεσε αίτηση αναθεώρησης της απόφασης με την οποία του είχε επιβληθεί η θανατική ποινή, η οποία απορρίφθηκε. Με διάταγμα της 7ης Απριλίου 1950 ο βασιλιάς Πάυλος του απένειμε χάρη, μετατρέποντας τη θανατική ποινή σε πρόσκαιρα δεσμά 20 ετών. Στα μέσα Νοεμβρίου 1950 το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων αποφάσισε τη συγχώνευση των έως τότε ποινών που του είχαν επιβληθεί και τελικά ο Γιοσμάς αφέθηκε ελεύθερος από τις φυλακές Επταπυργίου Θεσσαλονίκης στις 8 Ιουνίου 1952, έχοντας μείνει στη φυλακή για συνολικά πέντε χρόνια. Έτσι το 1953, επί κυβέρνησης Παπάγου, διορίστηκε από τη Νομαρχία Θεσσαλονίκης πρόεδρος της σχολικής εφορείας του 24ου Δημοτικού Σχολείου Τούμπας όπου υπηρέτησε για 8 χρόνια, μέχρι το 1961. Στις 22 Μαΐου 1963 δολοφονήθηκε ο βουλευτής Γρ.Λαμπράκης από τους Γκοτζαμανη και Εμμανουηλίδη. Ο Γιοσμάς κατηγορήθηκε για ηθική αυτουργία εκ προθέσεως στη δολοφονία του Λαμπράκη και επικίνδυνη σωματική βλάβη εις βάρος του Τσαρουχά. Ο Γιοσμάς προφυλακίστηκε στις 16 Ιουλίου 1963. Δικηγόρος του ήταν ο υπουργός Προεδρίας της Ε.Ρ.Ε Δημήτριος Μακρής(και βουλευτής μεταπολιτευτικά με τη Νέα Δημοκρατία 1974-1977). Τελικά δεν καταδικάστηκε για ηθική αυτουργία αλλά για διατάραξη της κοινής ειρήνης με ποινή ενός έτους που είχε ήδη καλυφθεί από το διάστημα της προφυλάκισής του. Ο γιος του, Αλέξανδρος Γιοσμάς, υπήρξε υποψήφιος βουλευτής Ροδόπης με το ψηφοδέλτιο του ΛΑΟΣ το 2007, ενώ μέχρι πρόσφατα δήλωνε υποστηρικτής της Χρυσής Αυγής. Σε συνέντευξη στην Deutsche Welle δήλωνε υπερήφανος για το έργο του πατέρα του τον οποίο θεωρεί μεγάλο πατριώτη γιατί εξόντωνε τους κομμουνιστές. Στην ερώτηση της δημοσιογράφου Μαρία Ρηγούτσου πώς είναι δυνατόν να μην λυπάται για τον πόνο που προξένησε ο πατέρας του με τα περιβόητα Τάγματα Θανάτου, όπως τα αποκαλεί ο ίδιος ο Αλέξανδρος Γιοσμάς, δεν διστάζει να πει: “Ευτυχώς που πολέμησε ο Γιοσμάς τα κομμούνια, διαφορετικά θα ήμασταν στο Σύμφωνο Βαρσοβίας από το 1944.”
Οι δωσίλογοι, μετά τον πόλεμο, είχαν ενταχθεί με τη δύναμη του χρήματος στην νεοελληνική πραγματικότητα, είχαν πρόσβαση στα κόμματα, επηρέαζαν τη δικαιοσύνη και πίεζαν να μην ψηφιστεί νόμος που θα τους έπαιρνε πίσω την περιουσία που απέκτησαν παράνομα σε βάρος των τίμιων Ελλήνων. Είχαν καταφέρει, μάλιστα, να φέρουν στη βουλή, μέσω ενός ακροδεξιού σχηματισμού, το Κόμμα των Εθνικοφρουρών και την υποστήριξη του Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας, πρόταση νόμου για νομιμοποίηση όλων των αγορών επί κατοχής, με αντάλλαγμα έναν ειδικό φόρο ακινήτων. Ο δικηγόρος Αντώνης Αθηνογένης πήρε την πρωτοβουλία το 1946 ιδρύοντας τον «Πανελλήνιο Σύλλογο Πωλησάντων Ακινήτων επί Κατοχής», για να διεκδικηθούν πίσω τα χαμένα σπίτια.Η μάχη ήταν σκληρή, αλλά ο Αθηνογένης νίκησε στα σημεία. Το 1949 κατάφερε να φέρει άλλο νόμο στη βουλή, που προέβλεπε την επιστροφή των 250.000 σπιτιών, αλλά χωρίς τιμωρία των ενόχων. Οι μαυραγορίτες έμειναν ανέγγιχτοι και στο απυρόβλητο. Μάλιστα, προσέφυγαν στον Άρειο Πάγο και κατάφεραν να μπλοκάρουν την άμεση επιστροφή των ακινήτων που κατείχαν. Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε τότε ότι ο νόμος περί ακύρωσης αγοραπωλησιών επί κατοχής ήταν αντισυνταγματικός. Από την απόφαση αυτή εξαιρέθηκαν ευτυχώς μόνο οι μικροϊδιοκτήτες.
Ο Αλέξανδρος Βερνίκος, δικηγόρος, εφοπλιστής, βουλευτής και υπουργός. Μετά την απελευθέρωση συνελήφθη κατηγορούμενος για δοσιλογισμό. Στα μεταπολεμικά χρόνια ασχολήθηκε με την πολιτική. Το 1952 εκλέχτηκε βουλευτής με την ΕΠΕΚ, ωστόσο ακυρώθηκε η εκλογή του. Το 1964 έγινε βουλευτής με την Ένωση Κέντρου. Το 1965 έγινε υπουργός εμπορίου στην κυβέρνηση των αποστατών. Σύμφωνα με τον ιστορικό Δημοσθένη Κούκουνα, ο Βερνίκος ήταν οικονομικός δοσίλογος. Γιος του Αλέξανδρου Βερνίκου είναι ο εφοπλιστής και μέλος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Βερνίκος, ο οποίος έγινε υφυπουργός ναυτιλίας τον Ιούνιο του 2012, στην κυβέρνηση Σαμαρά.
Αντιστράτηγος Αθανάσιος Επιτήδειος, με υπηρεσιακή διαδρομή, από τα Τάγματα Ασφαλείας στην Εύβοια στην ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων επί χούντας. Ο γιος του Γεώργιος Επιτήδειος είναι στρατιωτικός και πολιτικός. Εξελέγη ευρωβουλευτής το 2014 με τη νεοναζιστική Χρυσή Αυγή και αποχώρησε το 2019.
Αντιστρατηγος Βασίλειος Ντερτιλής, διοικητής των ταγματασφαλιτών της Αθήνας . Πατέρας του χουντικού Νικόλαου Ντερτιλή.
Διονύσιος Παπαδόγκωνας (1888-1944) βασιλόφρων συνταγματάρχης, γεννημένος στο Πεταλίδι Μεσσηνίας. Ήταν διοικητής των Ταγμάτων Ασφαλείας Πελοποννήσου. Σκοτώθηκε στα Δεκεμβριανά του 1944. Γιος του είναι ο πολιτικός Αλέξανδρος Παπαδόγκωνας, που διετέλεσε υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας το 1974-1977 και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας.
Ιωάννης Ράλλης (1878 – 1946) κατοχικός Πρωθυπουργός την περίοδο Απριλίου 1943 – Οκτωβρίου 1944, διορισμένος από τους Γερμανούς . Ίδρυσε τα Τάγματα Ασφαλείας. Το 1945 καταδικάστηκε από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων σε ισόβια. Συνήγορος υπεράσπισής του ήταν ο γιος του Γεώργιος Ράλλης (μετέπειτα υπουργός της Ε.Ρ.Ε., της Ν.Δ. και πρωθυπουργός 1980-1981) και ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, πατέρας του μετέπειτα νεοδημοκράτη πολιτικού Ιωάννη Βαρβιτσιώτη. Πέθανε στις 26 Οκτωβρίου 1946 στη φυλακή.
Άγγελος Έβερτ . Το Σεπτέμβρη του 1941 ανέλαβε αστυνομικός διευθυντής Αθηνών, της δωσιλογικής κυβέρνησης Τσολάκογλου. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής βοήθησε αρκετούς εβραίους εκδίδοντάς τους πλαστά πιστοποιητικά βάφτισης. Γι’αυτό και τιμήθηκε από το ίδρυμα Γιαντ Βασσέμ για τη συμβολή του στη διάσωση των Εβραίων της Αθήνας. Στα Δεκεμβριανά ως επικεφαλής της Αστυνομίας Πόλεων, υπό την πρωθυπουργία του Γεωργίου Παπανδρέου, δίνει την εντολή να πυροβολήσουν “στο ψαχνό” τους άοπλους διαδηλωτές. Δεκάδες νεκροί και τραυματίες. Πατέρας του Μιλτιάδη Έβερτ, μέλους της νεολαίας της Ε.Ρ.Ε.(ΕΚΟΦιτες,τραμπουκοι της εποχής) ,βουλευτή και τέως προέδρου της Ν.Δ. Παππούς της Αλεξίας Έβερτ, πρώην αντιδημάρχου Κοινωνικής Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων.
Θα κλείσουμε με την υπόθεση Μέρτεν. Ο Ναζί Μαξ Μέρτεν , ο επονομαζόμενος “χασάπης της Θεσσαλονίκης”, υπεύθυνος για την εξολόθρευση 56.000 Εβραίων, συνελήφθη το 1957 στην Αθήνα . Ο Μέρτεν καταδικάστηκε σε φυλάκιση 25 ετών, αλλά η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή με το νόμο 4016/1959, τροποποίησε το ν.δ. 3933/1959 με αποτέλεσμα να «αναστέλλεται αυτοδικαίως πάσα δίωξις Γερμανών υπηκόων φερομένων ως εγκληματιών πολέμου, καθώς και η εκτέλεσις πάσης ποινής ή το υπόλοιπον ταύτης. Αντίγραφα των δικογραφιών αποστέλλονται εις τας γερμανικάς αρχάς». Με βάση τη διάταξη αυτή, ο Μαξ Μέρτεν αποφυλακίστηκε το Νοέμβριο του 1959 και απελάθηκε στη Γερμανία, για να εκτίσει εκεί την ποινή του. Όμως, τα γερμανικά δικαστήρια τον απάλλαξαν και αφέθηκε ελεύθερος. Ο Μαξ Μέρτεν προκάλεσε τεράστιο σάλο λίγο αργότερα, το 1960, όταν έκανε δηλώσεις στο Spiegel και στην εφημερίδα “Ηχώ του Αμβούργου”, σύμφωνα με τις οποίες, μεταξύ των συνεργατών του στην Κατοχή, περιλαμβάνονται: Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, Ο Υπουργός Εσωτερικών Δημήτριος -Τάκος Μακρής(που τον συναντήσαμε και πιο πάνω ως δικηγόρου του δωσίλογου “φον” Γιοσμά) , Η γυναίκα του Μακρή, Δοξούλα και ο υφυπουργός Αμύνης Γ. Θεμελής. Ανέφερε για τον Καραμανλή και το Δημήτριο (Τάκο) Μακρή, ότι ήσαν έμμισθοι πληροφοριοδότες των αρχών κατοχής και πήραν αμοιβή από τις κατασχεμένες εβραϊκές περιουσίες για τις πληροφορίες που έδωσαν. Ότι η Δοξούλα Μακρή, που ήταν γραμματέας του στην Κατοχή, ήταν επίσης πληροφοριοδότης του και μάλιστα του είχε χαρίσει τα Χριστούγεννα του 1942 ενυπόγραφο λεύκωμα με αναμνηστικές φωτογραφίες και αφιέρωση. Ότι ο Γ. Θεμελής ήταν επί κατοχής νομάρχης Πέλλης (το παραδέχθηκε και ο ίδιος), με αρμοδιότητα να συγκεντρώνει ομήρους. Επίσης γράφτηκε στον γερμανικό τύπο χωρίς να διαψευσθεί, ότι ο Μέρτεν διέθετε φωτογραφίες. Ο Καραμανλής αρνήθηκε να μηνύσει το Μέρτεν, παρά μόνο ο Θεμελής με τον Μακρή έκαναν μήνυση. Όχι όμως στη Γερμανία, όπως έπρεπε και το αξίωνε σθεναρά η αντιπολίτευση, αλλά στα ελληνικά δικαστήρια, ενώ ήταν βέβαιο ότι με τον πανίσχυρο τότε Καραμανλή στην εξουσία ο Μέρτεν δε θα ξαναρχόταν και η έκβαση της δίκης ήταν αναμενόμενη, δηλαδή θα καταδικαζόταν, όπως και συνέβη φυσικά. Ένα αποχαρακτηρισμένο — από το 2006 — απόρρητο έγγραφο της CIA, με ημερομηνια 16 Σεπτεμβρίου 1962, εμπλέκει τους δύο πρώην πρωθυπουργούς Κωνσταντίνο Καραμανλή και Κωνσταντίνο Τσαλδάρη με τους Ναζί, παρουσιάζοντάς τους ως πράκτορές των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων και συνεργάτες του Μαξ Μέρτεν. Πρόκειται για έγγραφο — μαρτυρία διπλωματικού υπαλλήλου σύμφωνα με το οποίο ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αλλά και ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης εμφανίζονται σε λίστα των πρακτόρων των ναζί κατά την περίοδο της κατοχής. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο έγγραφο της CIA, όσοι αναγράφονται στη λίστα φέρονται να είχαν συνεργαστεί και με τον Μαξ Μέρτεν, τον σφαγέα της Θεσσαλονίκης, στην εξόντωση των Εβραίων της πόλης. Σύμφωνα με το έγγραφο, ο τότε σύμβουλος της πρεσβείας Ιωάννης Μοσχόπουλος, αποκάλυψε πως κατά τη δίκη στο Ισραήλ του Ναζί και υπεύθυνου για τις δολοφονίες εκατομμυρίων Εβραίων, Άντολφ Άιχμαν, παρουσιάστηκε έγγραφο, μεταξύ των στοιχείων, με ένα πίνακα των Ναζί στον οποίον αναγράφονταν οι συνεργάτες — πράκτορές τους στην Ελλάδα. Σε αυτόν τον πίνακα ήταν και τα ονόματα του Κωνσταντίνου Καραμανλή και Κωνσταντίνου Τσαλδάρη. Και οι δύο παρουσιάζονται ως πράκτορες και συνεργάτες του Μαξ Μέρτεν.
Στην περιγραφή του αποχαρακτηρισμένου εγγράφου αναφέρεται: «Άκρως απόρρητον. Το όνομα του πρωθυπουργού κ. Κωνσταντίνου Καραμανλή, περιλαμβάνεται πράγματι εις τον πίνακα των πρακτόρων των γερμανικών αρχών κατοχής, ως συνεργάτης του Μέρτεν εις την εξόντωσιν των Εβραίων»…
Πηγή:darkcircle20.blogspot.com
