Οι political stencil είναι μία ομάδα ανθρώπων που χρησιμοποιεί σαν καμβά τους τοίχους της πόλης. Αυτοχαρακτηρίζονται «αισιόδοξα ρεαλιστές» και, δημιουργώντας έργα στον δημόσιο χώρο, συνδυάζουν τη διασκέδαση και την πολιτική δράση. Μας μίλησαν για την αμεσότητα τέτοιων δράσεων, το «γλωσσολογικό αντάρτικο» και το νέο βιβλίο τους
● Κάνατε πρόσφατα ένα μεγάλο graffiti στα Εξάρχεια για τον δολοφονηθέντα Ζακ Κωστόπουλο. Τι σας ώθησε στην απόφαση αυτή και γιατί επιλέξατε τη συγκεκριμένη περιοχή;
Δεν επιλέξαμε τα Εξάρχεια για κάποιον συγκεκριμένο λόγο, ήταν απλώς θέμα διαθεσιμότητας και συγκυρίας. Μας αρέσουν όλες οι περιοχές του λεκανοπεδίου και όχι μόνο, όπως εξάλλου φαίνεται και σε άλλες μας δουλειές. Προτεραιότητά μας είναι το θέμα μας και όχι κάποια περιοχή.
Θέλαμε το ζήτημα του Ζακ/Ζackie να παραμείνει στην επικαιρότητα και να μην ξεχαστεί, αφού η υπόθεση παραμένει ανοιχτή και υπό διερεύνηση.
Κομμάτι της δουλειάς και του αξιακού κώδικα που διέπει τα μέλη της ομάδας μας είναι να δίνουμε κουράγιο και δύναμη στους ανθρώπους που επιμένουν να τρέχουν την υπόθεση, παρ᾽ όλο τον πόνο και την οδύνη που έχουν να διαχειριστούν. Το έχουμε κάνει ξανά σε άλλες περιστάσεις και θα το ξανακάνουμε.
● Τι αντιπροσωπεύει για εσάς η τέχνη στους τοίχους της πόλης και τι προσδοκίες έχετε από τον εκάστοτε περαστικό που βλέπει τα έργα σας;
Δεν έχουμε προσδοκίες τέτοιου τύπου· εάν είχαμε θα εκθέταμε σε επίσημους χώρους με επιμελητές και τεχνοκριτικούς. Η κοινωνική μας απήχηση δεν είναι μετρήσιμη.
Εκφράζουμε καλλιτεχνικά την πολιτική μας άποψη σε δημόσιους χώρους. Τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Ομως όταν κάνουμε κάποιον να χαμογελά, είμαστε ευχαριστημένοι.
● Με αφορμή και το περιστατικό στη Θεσσαλονίκη, όπου κάποιοι έβαψαν αμαξοστοιχίες του μετρό, τι άποψη έχετε για τις καλλιτεχνικές παρεμβάσεις στον δημόσιο και τον ιδιωτικό χώρο;
Οσον αφορά το σύννομο ή το παράνομο οποιασδήποτε καλλιτεχνικής παρέμβασης, αποφαίνονται οι κείμενες διατάξεις του ποινικού κώδικα και η γνώμη μας δεν έχει καμία σημασία. Η εικαστική αποτίμηση κάποιου έργου εναπόκειται στους θεατές του και η γνώμη μας δεν έχει καμία σημασία επίσης.
Γνώμη μας είναι ότι ο όρος βανδαλισμός δεν αποτελεί αξιολογική κρίση ενός έργου, περιγράφει μόνο την τέλεση αξιόποινης πράξης.
● Υπάρχουν και κάτοικοι των Εξαρχείων που εκφράζουν δυσαρέσκεια σχετικά με τα graffiti που ενδεχομένως θα κάνει κάποιος στη μάντρα του σπιτιού τους ή στο μαγαζί τους. Εσείς πώς το βλέπετε αυτό;
Εκαστος εφ’ ω ετάχθη. Ποτέ και καμία δράση στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν έχαιρε ολοκληρωτικής αποδοχής. Πάντα υπήρχε δράση και αντίδραση, η ακινησία είναι το αφύσικο. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε την εμμονή με τα Εξάρχεια και ό,τι έχει να κάνει με αυτά, εκτός και αν υπάρχουν άρρητα σχέδια που εξυπηρετούνται με τη συνεχή ενασχόληση με τη συγκεκριμένη περιοχή.
Τοιχογραφίες υπάρχουν παντού. Συνιστούμε μια εξαιρετική κάτω από τη γέφυρα, παραλλήλως των γραμμών του τρένου, στον σταθμό του νέου Ηρακλείου.
● Στην Αθήνα παρατηρείται το φαινόμενο του λεγόμενου «αστικού εξευγενισμού» ή αλλιώς gentrification. Διαφημίσεις ξεφυτρώνουν παντού, τα ενοίκια ανεβαίνουν κατακόρυφα, το airbnb γίνεται ολοένα και πιο γνωστό και ξένοι επενδυτές εισδύουν ακόμα και σε περιοχές όπως τα Εξάρχεια. Πώς μπορούμε να επανοικειοποιηθούμε τον δημόσιο χώρο;
Ασπαζόμενοι πρακτικές και πολιτικές που τον προασπίζουν ασφαλώς. Πώς αλλιώς; Αλλά να μη γινόμαστε υποκριτές κατακρίνοντας από τη μία την κατ’ ουσίαν έξωση των φτωχών και λαϊκών στρωμάτων και από την άλλη να στηρίζουμε την πολιτική διείσδυσης και την εκχώρηση ενός δημόσιου αγαθού, του δημόσιου αστικού χώρου, σε ομάδες κερδοσκοπικών συμφερόντων. Τελικά, καλούμαστε να απαντήσουμε εάν θέλουμε αυτό το είδος ανάπτυξης ή όχι. Τόσο απλά.
● Στην ατζέντα της Νέας Δημοκρατίας είναι ψηλά το δόγμα του νόμου και της τάξης. Τι θα σήμαινε αυτό για τις λαϊκές γειτονιές της Αθήνας, όπου δραστηριοποιείστε και εσείς;
Μάλλον θα μεταφερθούμε στην Εκάλη και τη Νέα Ερυθραία.
● Εχουν υπάρξει στο παρελθόν ορισμένες πρωτοβουλίες anti-tagging. Τι έχετε να πείτε σε όσους ενδεχομένως θεωρούν μορφές πολιτικής και καλλιτεχνικής έκφρασης, όπως τα έργα σας, βανδαλισμό;
Δεν κάνουμε tags εμείς. Καλή συνέχεια στο έργο τους.
● Μεγάλο μέρος της σύγχρονης τέχνης είναι πλέον εμπορευματοποιημένο και εκτίθεται σε γκαλερί. Είδαμε πρόσφατα τον Banksy να κάνει παρέμβαση στην Μπιενάλε της Βενετίας με ένα έμμεσο σχόλιο για τη βιομηχανία της τέχνης. Εσείς γιατί επιλέγετε τους τοίχους της πόλης σαν καμβά σας;
Κι εμείς σε γκαλερί εκθέτουμε – και μάλιστα από τις μεγαλύτερες. Οι τοίχοι της πόλης είναι ο καμβάς μας. Δεν μπορούμε να μετρήσουμε την επισκεψιμότητα σε ό,τι κάνουμε, μετρήσιμος είναι μόνο ο κοινωνικός αντίκτυπος της δουλειάς μας.
Ενα έργο στον δρόμο απευθύνεται σε όλους, όχι μόνο σε αυτούς που μπορούν να πληρώσουν για να το δουν ή θα μπουν σε διαδικασία να το αναζητήσουν.
Ενα σχέδιο σε τοίχο θα σε βρει το πρωί που πας στη δουλειά σου, το απόγευμα που παίρνεις τα παιδιά από τα Αγγλικά και το βράδυ στο ποτό σου. Αυτός είναι και ο λόγος που επιλέξαμε οι καμβάδες μας να είναι από μπετόν. Για να μπορούμε να κάνουμε τέχνη –και κοινωνικό σχολιασμό– για όλους, τόσο για τους ψυκτικούς από το Περιστέρι όσο και για τους άριστους του Χάρβαρντ. Την αμεσότητα που θα βρεις στον καμβά της πόλης δεν θα τη βρεις αλλού.
● Τι σας ωθεί να εκφραστείτε δημόσια; Είναι ανάγκη ή παρορμητισμός αυτή η επιλογή;
Η κοινωνική ανάγκη μάς κάνει παρορμητικούς και έτσι ο παρορμητισμός μας καθίσταται αναγκαιότητα. Απέναντι στην άνωθεν επιβαλλόμενη άποψη κατά την οποία η κοινωνία είναι σύνολο ατομικοτήτων, εμείς προτάσσουμε την ομαδικότητά μας στους δρόμους και στα αστικά περιβάλλοντα. Επιπλέον, δεν το κρύβουμε, για εμάς είναι διασκέδαση και πολιτική δράση ταυτόχρονα. Δεν παίρνουμε και πολύ σοβαρά τους εαυτούς μας, γελάμε και αυτοσαρκαζόμαστε με αυτά που φτιάχνουμε, δεν μπορούμε να κάνουμε κι αλλιώς.
● Μπορεί ένα graffito, όπως αυτό που είχε καλύψει το Πολυτεχνείο, να δώσει παραπάνω ζωντάνια στην τσιμεντένια ζούγκλα ή αποτελεί απλώς βεβήλωση;
Η λέξη βεβήλωση δεν αποτελεί εικαστική αξιολόγηση. Χαρακτηρίζει απλώς το αποτέλεσμα της δράσης κάποιων πάνω στο συγκεκριμένο κτίριο με βάση την κείμενη νομοθεσία. Ας ξεχωρίσουμε επιτέλους την εικαστική αποτίμηση κάποιου έργου από τον τόπο και τον τρόπο με τον οποίο έγινε. Και για να μη θεωρηθεί πως υπεκφεύγουμε, εξ όσων γνωρίζουμε από τα ΜΜΕ, το graffito στο Πολυτεχνείο έγινε παρανόμως.
● Σε κομμάτια σας γράφετε χαρακτηριστικά «σάπια καράβια τα όνειρά μας» και «μελλ-on/off». Μέσα σε όλη αυτή την οικονομική και κοινωνική κρίση, που την αποτυπώνετε δημόσια και εσείς, τι σας δίνει ελπίδα για το μέλλον;
Ενα οργανικό στοιχείο της δουλειάς μας στον δρόμο είναι το γλωσσολογικό αντάρτικο. Στρεβλώνουμε, στραμπουλάμε και τσαλακώνουμε τις λέξεις, τις εκφράσεις και τους ιδιωματισμούς, προκειμένου να σπάσουμε πλάκα και να παράξουμε πολιτική μέσω ευφάνταστων λεξιλογικών νεολογισμών. Αφού οι πολιτικοί και κοινωνικοί συσχετισμοί είναι τέτοιοι που η τάξη των επικυρίαρχων δεν νιώθει ότι τα συμφέροντά της κινδυνεύουν από τη βάση, τι μερίδιο αντίστασης μας απομένει; Να τους ξεφτιλίζουμε όπου και όποτε μπορούμε στους τοίχους των πόλεων.
Το «σάπια καράβια τα όνειρά μας» είναι μια σύγχρονη εκδοχή του ομώνυμου ελληνικού τραγουδιού του Γιάννη Σπανού. Η Ελλάδα τού τότε με την Ελλάδα τού σήμερα, η Ελλάδα της ανθρωπιστικής κρίσης, των μνημονίων και των μαζικών διαδηλώσεων, η Ελλάδα της φτώχειας και των μεταναστευτικών ροών. Τα λευκά καράβια σαν όνειρα της αλλοτινής Ελλάδας, τα σάπια καράβια (των προσφύγων) ως εφιάλτης της τωρινής.
Το μόνο που μας δίνει ελπίδα για το μέλλον είναι η κίνηση που θα προκύψει εντός των κοινωνιών σε παγκόσμια κλίμακα, προκειμένου να διεκδικήσουν μια καλύτερη ζωή με λιγότερη εργασία, σε ένα βιώσιμο περιβάλλον. Είμαστε αισιόδοξα ρεαλιστές, κάποιοι μας λένε απαισιόδοξους. Είμαστε ό,τι μπορούμε.
● Με τι ασχολείστε αυτή την περίοδο. Σκοπεύετε να εκδώσετε ένα βιβλίο, σωστά;
Αυτό το διάστημα πλέουμε σε αχαρτογράφητα νερά. Η πολιτική και κοινωνική συγκυρία μάς παρασέρνει και αφήνουμε πίσω το στίγμα μας. Πάντα έτσι ήταν… Αυτό εξάλλου θα αποτυπώνεται και στο βιβλίο το οποίο θα περιέχει τη δουλειά από παλιά και νέα μέλη τα τελευταία περίπου 6 χρόνια.
Το βιβλίο αυτό είναι ευχαριστία σε όσες/όσους μας βοήθησαν κι ένα στοίχημα για το πόσα μπορούμε ακόμα (και μπορούμε πολλά). Επίσης το βιβλίο αποτελεί και το μόνο έσοδο για να συνεχίσουμε αυτό που κάνουμε. Αλλά κυρίως, θα μας κάνει να θυμηθούμε το παρελθόν, να δούμε από πού ερχόμαστε, μέχρι πού μπορούμε να φτάσουμε και να μετρήσουμε ξανά τις δυνάμεις μας.
Πηγή:https://www.efsyn.gr
