Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η οργάνωση Refugee Support Aegean (RSA) κατέγραψε περιπτώσεις αρκετών ευάλωτων οικογενειών (42 άτομα, συμπεριλαμβανομένων 22 παιδιών) από το Αφγανιστάν που έλαβαν διεθνή προστασία στη Λέσβο και στη συνέχεια ενημερώθηκαν ότι έπρεπε να εγκαταλείψουν το hotspot της Μόριας και τελικά κατέληξαν άστεγες στην πλατεία Βικτωρίας, στην Αθήνα. Μεταξύ αυτών ήταν τρία νεογέννητα μωρά, γυναίκες σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, θύματα βασανιστηρίων, ένα παιδί με αυτισμό, ένα παιδί με σπάνια γενετική διαταραχή και ένα παιδί που πάσχει από καρκίνο. Οι ιστορίες τους, που περιλαμβάνουν κακοποίηση, αστυνομική βία, τις μεταφορές σε και κακές συνθήκες διαβίωσης σε εγκαταστάσεις υποδοχής και κράτησης, απεικονίζουν με έντονο τρόπο τις σοβαρές συνέπειες της απόφασης της Ελλάδας να εκδιώξει πρόσφυγες από το σύστημα υποδοχής χωρίς κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο το οποίο να τους επιτρέπει να ασκούν τα δικαιώματά τους ως αναγνωριμένοι/ες πρόσφυγες/ισσες.
Εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού, η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε την έξωση περισσότερων από 11.000 αναγνωρισμένων προσφύγων από τους χώρους υποδοχής στους οποίους διέμεναν κατά τη διάρκεια των διαδικασιών ασύλου. Οι εξώσεις θα ξεκινούσαν από την 1η Ιουνίου 2020 βάσει της πρόσφατης νομοθεσίας που προβλέπει την υποχρέωση των αναγνωρισμένων προσφύγων να εγκαταλείπουν τη διαμονή τους σε καταυλισμούς, διαμερίσματα και ξενοδοχεία εντός ενός μηνός από την θετική απάντηση στην αίτηση ασύλου.
Αποχώρηση αναγνωρισμένων προσφύγων και μη δικαιούχων ασύλου από το ελληνικό σύστημα υποδοχής
Αποχώρηση αναγνωρισμένων προσφύγων και μη δικαιούχων ασύλου από το ελληνικό σύστημα υποδοχής
Ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Νότης Μηταράκης, συγκάλεσε ευρεία σύσκεψη, κατά την οποία συζητήθηκαν λεπτομέρειες για την έναρξη των αποχωρήσεων αναγνωρισμένων προσφύγων και μη δικαιούχων ασύλου, από το ελληνικό σύστημα υποδοχής.
Ειδικότερα, ο κ. Μηταράκης τόνισε ότι το σύνολο των αναγνωρισμένων προσφύγων που αποχωρούν από το πρόγραμμα στέγασης, έχουν λάβει έγκαιρα γνώση της εν λόγω απόφασης. Στη συνέχεια, ανέφερε ότι “βάσει του Ν. 4636/19, ο οποίος ψηφίστηκε τον Νοέμβριο, ως αφετηρία για την αποχώρηση αναγνωρισμένων προσφύγων είχε οριστεί ο Απρίλιος. Ωστόσο, δόθηκε παράταση μέχρι τα τέλη Μάϊου, λόγω της πανδημίας του Covid-19, κάνοντας πράξη τα αιτήματα των φορέων. Πλέον, δεν υπάρχει χρόνος για επιπλέον καθυστερήσεις. Οι υπηρεσίες του Υπουργείου μας ήταν και είναι στη διάθεση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, για να επιλυθούν όποια διαδικαστικά προβλήματα ανακύψουν”.
Στην εποικοδομητική συζήτηση που ακολούθησε, τονίστηκε η ανάγκη εφαρμογής της νομοθεσίας, και αναζητήθηκαν τρόποι ώστε η μετάβαση να γίνει ομαλά. Γι’ αυτό, αποφασίστηκαν κοινά σημεία δράσης, όπως η αναθεώρηση του προγράμματος ΗΛΙΟΣ και η καλύτερη διασύνδεση των προσφύγων με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΠΕΚΑ και του ΟΑΕΔ.
Στη σύσκεψη συμμετείχαν οι Γενικοί και Ειδικοί Γραμματείς του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης στην Ελλάδα και Περιφερειακός Συντονιστής Έκτακτης Βοήθειας Gianluca Rocco, ο Αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα, Philippe Leclerc, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Υπουργείου Εσωτερικών και του Δήμου Αθηναίων, οι Διοικητές του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) και του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ).
Επισημαίνεται ότι την 1η Ιουνίου 2020 θα ξεκινήσει η σταδιακή αποχώρηση 11.237 ατόμων από τα διαμερίσματα του προγράμματος «ESTIA», τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, τις δομές φιλοξενίας της ενδοχώρας και τις θέσεις υποδοχής σε ξενοδοχεία του προγράμματος «Filoxenia».
Τέλος, από την 01-09-2020 οι προπληρωμένες κάρτες που δίδονται στους αιτούντες άσυλο, θα μπορούν να χρησιμοποιούνται από τους δικαιούχους αποκλειστικά και μόνο για την αγορά αγαθών και προϊόντων και όχι για ανάληψη μετρητών.
Στο επισυναπτόμενο έγγραφο υπάρχει αναλυτικό ενημερωτικό σημείωμα για το πρόγραμμα «ESTIA» όπως και το χρονικό των αποχωρήσεων των αναγνωρισμένων προσφύγων από το σύστημα Υποδοχής.
Ενημερωτικό Σημείωμα
Με τροπολογία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, η οποία ενσωματώθηκε στον Ν. 4674/2020 (άρθρο 111) που δημοσιεύθηκε στις 11-03-2020, ορίστηκαν οι προθεσμίες για την έξοδο από προγράμματα φιλοξενίας και τον τερματισμό παροχών σε είδος και σε μορφή χρηματικού βοηθήματος για αναγνωρισμένους πρόσφυγες, καθώς και για όσους έχουν λάβει τελεσίδικες απορριπτικές αποφάσεις στο αίτημα ασύλου τους.
Το πρόγραμμα “ESTIA” αφορά αιτούντες άσυλο και όχι αναγνωρισμένους πρόσφυγες. Η αποχώρηση των αναγνωρισμένων ή αυτών που δεν δικαιούνται άσυλο κρίνεται αναγκαία, ώστε να επωφεληθούν οι πραγματικοί δικαιούχοι του προγράμματος. Με αυτό το τρόπο εξασφαλίζονται χιλιάδες θέσεις διαμονής σε υφιστάμενους χώρους της ηπειρωτικής Ελλάδας για αιτούντες άσυλο, ώστε να καταστεί εφικτή η άμεση αποσυμφόρηση των νησιών.
Το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου χωρίς κανέναν αιφνιδιασμό προχωρά στην εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων. Η αποχώρηση τους από τις δομές θα εκκινήσει την 1η Ιουνίου 2020 και θα πραγματοποιείται συστηματικά, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Η διαδικασία πραγματοποιείται υπό την εποπτεία της Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης, ενώ ως αρμόδια αρχή έχει οριστεί η Διεύθυνση Προστασίας Αιτούντων Άσυλο.
Συνολικά, από την 01-06-2020, αναμένεται ότι θα αποχωρήσουν σταδιακά από τα διαμερίσματα του προγράμματος «ESTIA» 4.000 άτομα, 1.200 αυτόνομα διαμένοντες, ενώ από τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, τις δομές φιλοξενίας της ενδοχώρας, καθώς και από θέσεις υποδοχής σε ξενοδοχεία του προγράμματος «Filoxenia» επιπλέον 6.037 (σύνολο 11.237). Από την 01-09-2020 οι παροχές σε χρήμα και οι προπληρωμένες κάρτες θα χρησιμοποιούνται από τους δικαιούχους αποκλειστικά και μόνο για την αγορά αγαθών και προϊόντων και όχι για ανάληψη μετρητών.
Η ομαλή μετάβαση των δικαιούχων διεθνούς προστασίας από το εθνικό σύστημα υποδοχής στην κοινωνική ένταξη περιλαμβάνει τους εξής άξονες δράσεων και ενεργειών: α) Συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΑΕΔ για το σχεδιασμό νέων ή την προσαρμογή υπαρχόντων προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης, ώστε να διευκολύνεται η πρόσβαση των δικαιούχων διεθνή προστασία σε αυτά β) Συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΠΕΚΑ για την πρόσβαση σε κοινωνικά επιδόματα, γ) πρόσβαση όλων των αιτούντων διεθνή προστασία σε τραπεζικούς λογαριασμούς, μέσω των οποίων θα λαμβάνουν εφεξής το οικονομικό τους βοήθημα (ESTIA II cash assistance), δ) προσαρμογή του προγράμματος ΗΛΙΟΣ και εξέταση βραχυπρόθεσμων λύσεων, όπως εφάπαξ χρηματικό βοήθημα πριν την υπογραφή συμβολαίου ενοικίασης στέγης από τον ωφελούμενο (με σκοπό τη δυνατότητα πληρωμής της προκαταβολής του ενοικίου και την κάλυψη βασικών αναγκών του νοικοκυριού) και επικέντρωση σε ομάδες πληθυσμού των αναγνωρισμένων προσφύγων που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες ευαλωτότητες, όπως ηλικιωμένοι χωρίς υποστηρικτικό δίκτυο, άτομα με αναπηρίες, ψυχικά ασθενείς.
Βάσει των στοιχείων της Ύπατης Αρμοστείας για το πρόγραμμα στέγασης (accommodation scheme) του «ΕSΤΙΑ», φιλοξενούνται, αυτή τη στιγμή, σε διαμερίσματα 6.557 αναγνωρισμένοι πρόσφυγες. Το 94% αυτών έχουν ήδη ΑΜΚΑ, το 78% ΑΦΜ, το 36% έχει ήδη εγγραφεί στα μητρώα του ΟΑΕΔ, ενώ το 82% των παιδιών έχει εγγραφεί σε κάποιο σχολικό ίδρυμα. Επισημαίνεται ότι η παραμονή αναγνωρισμένων προσφύγων και μη δικαιούχων ασύλου σε θέσεις φιλοξενίας παρατάθηκε, λόγω των έκτακτων μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας από και προς τις δομές στο πλαίσιο της προστασίας τους από τον Covid-19/ κορωνοϊό. Οι πόροι για το πρόγραμμα ESTIA προκύπτουν από χρηματοδότηση μέσω του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρήματα τα οποία αφαιρούνται από το συνολικό ποσό που έχει διατεθεί στη χώρα μας για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης.
Επιπλέον, προβλέπονται εξαιρέσεις για ευάλωτες ομάδες. Αναλυτικότερα, η παράταση παροχών μπορεί να λάβει χώρα για: i) οικογένειες, μέλος των οποίων αντιμετωπίζει πολύ σοβαρούς λόγους υγείας, οι οποίοι καθιστούν απολύτως αναγκαία τη μη αλλαγή περιβάλλοντος λόγω κινδύνου ζωής και για χρονικό διάστημα δύο (2) μηνών, ii) για επωφελούμενες σε προχωρημένη ή επαπειλούμενη εγκυμοσύνη και σε κατάσταση λοχείας, καθώς και για τα μέλη της οικογένειάς τους για χρονικό διάστημα δύο (2) μηνών από τον τοκετό και iii) για ασυνόδευτα ανήλικα μετά την ενηλικίωση και τοποθέτηση τους σε θέσεις προσωρινής φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων, όπου συντρέχουν λόγοι ευαλωτότητας ή συνέχισης σπουδών και για χρονικό διάστημα τριών (3) μηνών.
Οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες έχουν πρόσβαση στο πρόγραμμα «ΗΛΙΟΣ» του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ) υπό τις κατευθύνσεις του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, για τη στήριξη της στέγασης, της απασχόλησης και της κοινωνικής ενσωμάτωσης τους. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από τους πόρους που έχουν διατεθεί στη χώρα μας από τη Γενική Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (Directorate General Migration and Home Affairs of the European Commission-DG HOME).
Επιπλέον, οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες αντιμετωπίζονται, βάσει των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας και της κείμενης νομοθεσίας, ισότιμα με το σύνολο των Ελλήνων πολιτών και υπόκεινται στις γενικές διατάξεις Κοινωνικής Αλληλεγγύης, τις οποίες διαχειρίζεται το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Συνεπώς, διασφαλίζεται η ομαλή μετάβαση τους στη νέα πραγματικότητα.
Χρονικό αποχωρήσεων αναγνωρισμένων προσφύγων από το σύστημα υποδοχής της Ελλάδας
- 15 Φεβρουαρίου 2019 Η πρώτη ημερομηνία αποχώρησης αναγνωρισμένων προσφύγων από το σύστημα υποδοχής τέθηκε για τις 31 Μαρτίου 2019 με έγγραφο του Υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής (894/15.02.2019)
- Η ομάδα στόχου ήταν όλοι αναγνωρισμένοι με απόφαση αναγνώρισης έως τις 31 Ιουλίου 2017 που διέμεναν ακόμη στο σύστημα υποδοχής (διαμερίσματα).
- Υπήρχαν τέσσερις κατηγορίες εξαιρέσεων1.
- Συνέπεια της μη έγκαιρης αποχώρησης ήταν η μη καταβολή του εφάπαξ οικονομικού βοηθήματος (τριών μηνών).
- Η έγκαιρη αποχώρηση σήμαινε και την εφάπαξ καταβολή του οικονομικού βοηθήματος τριών μηνών
- Η επιβεβαίωση της έγκαιρης ή μη αποχώρησης γινόταν μέσω της ταυτοποίησης της διαμονής από την διοίκηση της δομής και την αποστολή της πληροφορίας στην ΥΑ/ΟΗΕ.
- 29 Μαρτίου 2019 Η δεύτερη ημερομηνία αποχώρησης τέθηκε για τις 31 Μαΐου 2019 με έγγραφο του Υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής (1834/29.03.2019 και 1944/03.04.2019)
- Η ομάδα στόχου ήταν όλοι οι αναγνωρισμένοι με απόφαση αναγνώρισης από 1η Αυγούστου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017 που διέμεναν ακόμη στο σύστημα υποδοχής.
- Υπήρχαν πέντε κατηγορίες εξαίρεσης.
- Συνέπεια της μη έγκαιρης αποχώρησης ήταν η μη καταβολή του εφάπαξ οικονομικού βοηθήματος (τριών μηνών).
- Η έγκαιρη αποχώρηση σήμαινε και την εφάπαξ καταβολή του οικονομικού βοηθήματος τριών μηνών
- 12 Μαρτίου 2019 δημοσιεύεται η Υπουργική Απόφαση (ΥΑ) που ρυθμίζει το πρόγραμμα «ΕΣΤΙΑ 2019: Πρόγραμμα παροχής οικονομικής βοήθειας και στέγασης»
- Ισχύς της ΥΑ είναι από 01 Ιανουαρίου 2019 μέχρι 12 Δεκεμβρίου 2019.
- Προβλέπει πως μετά την πάροδο 6 μηνών από την επίδοση απόφασης της αναγνώρισης σταματούν οι υποστηρικτικές υπηρεσίες προς τους ωφελούμενους (στέγαση, οικονομική υποστήριξη).
- Προβλέπει πέντε κατηγορίες εξαίρεσης.
- Συνεπώς η συγκεκριμένη διάταξη τίθεται σε ισχύ έξι μήνες μετά την 1η Ιανουαρίου 2019, δηλαδή την 30η Ιουνίου 2019, με ομάδα στόχου αυτούς που έχουν επίδοση τον μήνα Ιανουάριο 2019 και συνεχίζεται αντίστοιχα για τους επόμενους μήνες (π.χ. αποχώρηση τέλη Ιουλίου επηρεάζει αυτούς με επίδοση απόφασης αναγνώρισης τον Φεβρουάριο 2019 και ούτω καθεξής).
Εναρμόνιση των ημερομηνιών διακοπής των υλικών συνθηκών υποδοχής (οικονομικό βοήθημα και στέγαση). Εφόσον υπήρχε ρύθμιση για την διακοπή της οικονομικής υποστήριξης (ΥΑ ESTIA), η ημερομηνία της οποίας ήταν βολικό να συμβαδίζει με την αποχώρηση από την θέση στέγασης:
- 21η Ιουνίου 2019 εκδόθηκε επιστολή του Υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής με την οποία ορίζει την τρίτη ημερομηνία αποχώρησης έως τις 31 Ιουλίου 2019 (3298/21.06.2019)
- Η ομάδα στόχου ήταν οι με επίδοση απόφασης αναγνώρισης Ιανουάριου 2019.
- Υπήρχαν τέσσερις κατηγορίες εξαίρεσης.
- Συνέπεια της μη έγκαιρης αποχώρησης ήταν μη καταβολή του εφάπαξ οικονομικού βοηθήματος (τριών μηνών) και η μη ένταξη στην επιδότηση ενοικοίου του προγράμματος HELIOS.
- Η έγκαιρη αποχώρηση σήμαινε και την καταβολή 3μηνης εφάπαξ οικονομικής βοήθειας και την ένταξη στο οικονομικό κομμάτι του προγράμματος HELIOS.
- 12 Αυγούστου 2019 Λόγω πολιτικών αλλαγών δεν έγινε η προηγούμενη αποχώρηση και με έγγραφο του ΓΓ Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου (32678/12.08.2019) ορίζεται καινούργια ημερομηνία αποχώρησης για την ίδια ομάδα στόχου την 30η Αυγούστου 2019.
- 28η Αυγούστου 2019 έκδοση εγγράφου του ΓΓ Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου (33819/28.08.2019). Ορισμός ημερομηνιών αποχώρησης για τους αναγνωρισμένους με προσφυγικό καθεστώς εντός του 2018.
- Ημερομηνία επίδοσης της απόφασης αναγνώρισης καθεστώτος 1/1/2018 έως τις 30/4/2019 καλούνται να αποχωρήσουν έως τις 31/10/2019.
- Ημερομηνία επίδοσης της απόφασης αναγνώρισης καθεστώτος 1/5/2018 έως τις 30/8/2019 καλούνται να αποχωρήσουν έως τις 30/11/2019.
- Ημερομηνία επίδοσης της απόφασης αναγνώρισης καθεστώτος 1/9/2018 έως τις 31/12/2019 καλούνται να αποχωρήσουν έως τις 31/01/2020.
- Υπήρχαν τέσσερις κατηγορίες εξαίρεσης.
- Συνέπεια της μη έγκαιρης αποχώρησης ήταν η μη ένταξη στο οικονομικό σκέλος του HELIOS.
- 28η Αυγούστου 2019 Έκδοση εγγράφου του ΓΓ Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου (33823/28.08.2019) με το οποίο ορίζει πως η αποχώριση από τις δομές υπό την ΥΠΥΤ θα γίνεται κατά τις ημερομηνίες και υπό τους όρους διακοπής του οικονομικού βοηθήματος του προγράμματος ΕΣΤΙΑ.
- 05 Σεπτεμβρίου 2019 έκδοση εγγράφου του ΓΓ Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου (34829/5.9.2019), ορίζει την αποχώρηση των αναγνωρισμένων με επίδοση Ιανουάριο, Φεβρουάριο
01 Νοεμβρίου 2019 δημοσίευση του Ν. 4636/2019 στο οποίον το αρ. 114 προβλέπει την αποχώρηση από τις Ανοιχτές Δομές Υποδοχής και Φιλοξενίας (άρθρο 41, 4636/2019 ορίζονται μόνο τα «κέντρα φιλοξενίας»: είναι κάθε χώρος που χρησιμοποιείται για την ομαδική φιλοξενία αιτούντων και ασυνόδευτων ανηλίκων).
Όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 111 του ν. 4674/2020 με ισχύ 11 Μαρτίου 2020:
- Αφορά όλες τις δομές φιλοξενίας (ξενοδοχεία, διαμερίσματα και δομές)
- Από την έκδοση της απόφασης αναγνώρισης διακόπτονται οι υλικές συνθήκες υποδοχής σε μορφή χρηματικού ποσού και σε είδος.
- Αποχώρηση από την θέση στέγασης εντός τριάντα ημερών (30) από την επίδοση της απόφασης.
- 02 Δεκεμβρίου 2019 έκδοση εγγράφου του ΓΓ Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου (53157/2.12.2019) με το οποίο παρατείνονται οι όροι αποχώρησης της ΥΑ για τον μήνα Ιανουάριο 2020.
- 17 Δεκεμβρίου 2019 αποστολή ενημερωτικού εγγράφου από ΥΠΥΤ για αποχώρηση βάσει του αρ. 114 (4636/2019) σε όλες τις δομές, ΚΥΤ και ξενοδοχεία
- 08 Ιανουαρίου 2020 έκδοση εγγράφου του ΓΓ Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου (1090/8.1.2020) με το οποίο παρατείνονται οι όροι αποχώρησης της ΥΑ για τον μήνα Φεβρουάριο 2020.
- 20 Ιανουαρίου 2020 επιστολή ΓΓ Μεταναστευτικής Πολιτικής Υποδοχής και Ασύλου (439/15.1.2020) με την οποία διαχωρίζει τα διαμερίσματα από το αρ. 114 και δίνει πληροφορίες για το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο ΕΣΤΙΑ ΙΙ.
- 11 Μαρτίου 2020 δημοσιεύεται ο ν. 4674/2020, με το άρθρο 111 του οποίου τροποποιείται το άρ. 114 του ν. 4636/2019 και ορίζεται ότι οι δικαιούχοι διεθνούς ή επικουρικής προστασίας υποχρεούνται να αποχωρήσουν από τις δομές φιλοξενίας, συμπεριλαμβανομένων ξενοδοχείων και διαμερισμάτων, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την επίδοση σε αυτούς της απόφασης αναγνώρισης.
- 7 Απριλίου 2020 δημοσίευση ΚΥΑ που ρυθμίζει το ESTIA II
Άρθρο 5: οι παροχές του προγράμματος τερματίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του αρ. 114 ν. 4636/2019 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
Άρθρο 9: τερματίζεται αυτοδίκαια η στέγαση και το οικονομικό βοήθημα για όσους ωφελούμενους λαμβάνουν αυτές τις υπηρεσίες από 6 μήνες και άνω μετά την επίδοση απόφασης. Εξαιρούνται γυναίκες σε προχωρημένη ή επαπειλούμενη εγκυμοσύνη και σε κατάσταση λοχείας ως τη συμπλήρωση 2 μηνών από τον τοκετο
Πηγή:http://mitarakis.gr/gov/migration/6153-dt-yma-apoxwrisi-prosfygwn-estia%3e
Οι πρόσφυγες ενημερώθηκαν ότι «έπρεπε να εγκαταλείψουν τους χώρους υποδοχής και να ενσωματωθούν αυτόνομα στην κοινωνία υποδοχής υπό συνθήκες ίσες με τους Έλληνες πολίτες». Η κίνηση, ωστόσο, έχει επιβληθεί χωρίς μέτρα για τον περιορισμό των μακροχρόνιων εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες προκειμένου να παραλάβουν έγγραφα απαραίτητα για πρόσβαση σε βασικά δικαιώματα στην Ελλάδα
Συγκεκριμένα, όσοι/ες επιθυμούν να νοικιάσουν κάποιο διαμέρισμα και να ανοίξουν τραπεζικό λογαριασμό χρειάζονται ΑΦΜ (αριθμό φορολογικού μητρώου). Για να τον αποκτήσουν, πρέπει να παρουσιάσουν στις φορολογικές αρχές βεβαιωμένη διεύθυνση διαμονής. Όμως οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας που δεν διαθέτουν βεβαιωμένη διεύθυνση διαμονής και/ή είναι άστεγοι, δεν μπορούν να πάρουν ΑΦΜ.
Το μοναδικό επίσημο πρόγραμμα ένταξης για τους δικαιούχους διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα, το HELIOS, προσφέρει υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της επιδότησης ενοικίου, προκειμένου να βοηθήσει στην κάλυψη των εξόδων στέγασης, υπό την προϋπόθεση ότι οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες έχουν ήδη συμβόλαιο ενοικίασης και τραπεζικό λογαριασμό. Και τα δύο εξαρτώνται από το AΦΜ και είναι δαπανηρά. Επιπλέον, η εξεύρεση καταλύματος παραμένει εξαιρετικά δύσκολη για τους περισσότερους/ες, λόγω των υψηλών ενοικίων, της έλλειψης διαθέσιμων διαμερισμάτων, της μη-γνώσης της ελληνικής γλώσσας και των διακρίσεων στην από πλευράς των ιδιοκτητών.
Η στάση των ελληνικών αρχών απέναντι στους αναγνωρισμένους πρόσφυγες δελιχνει να ενδιαφλερεται κυρίως ια την αποσυμφόρηση των hotspot στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες μπορούν και πρέπει να ζητήσουν βοήθεια μέσω του HELIOS, χωρίς να αναγνωρίζει τα εμπόδια και τις δυσκολίες του προγράμματος. Μια ανάλυση που πραγματοποιήθηκε από την RSA και την PRO ASYL τον Ιούνιο του 2020 έδειξε ότι λιγότερο από το 4% των ατόμων που έχουν λάβει καθεστώς στην Ελλάδα από τις αρχές του 2018 απέκτησαν πρόσβαση σε επιδοτήσεις ενοικίασης βάσει του προγράμματος HELIOS. Μέχρι το τέλος Ιουνίου 2020, συνολικά 2.484 αναγνωρισμένοι πρόσφυγες απέκτησαν πρόσβαση σε επιδοτήσεις ενοικίου μέσω του προγράμματος. Αυτός ο αριθμός είναι πολύ χαμηλότερος από τους 11.000 δικαιούχους που τους ζητήθηκε να εγκαταλείψουν τους χώρους διαμονής τους εκείνο τον μήνα, ενώ ολοένα περισσότεροι πρόσφυγες συνεχίζουν να λαμβάνουν καθεστώς διεθνούς προστασίας.
Οικογένειες που έδωσαν συνέντευξη στη RSA πριν από την άφιξή τους στην Αθήνα, περιέγραψαν πώς ήταν αναγκασμενες να μείνουν για μήνες σε σκηνές έξω και μέσα στο hotspot της Μόριας
εκτεθειμένες σε μια ζωή ανάμεσα σε σκουπίδια και λύματα, αλλά και σε υψηλά επίπεδα βίας. Οι περισσότεροι/ες είχαν δει ανθρώπους να πεθαίνουν ή να τραυματίζονται σοβαρά και ανέφεραν ότι είχαν αποκτήσει τραυματικά βιώματα συη Μόρια. Μας μίλησαν επίσης για τις ανεπαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής και τις δυσκολίες που αντιμετώπιγαν κατά την πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη.
Η συντριπτική πλειονότητα των οικογενειών που έδωσαν συνέντευξη είχαν φτάσει στη Λέσβο στις αρχές του 2020. Κατά τη διάρκεια του lockdown για τον COVID-19, η Υπηρεσία Ασύλου δέχθηκε πολλές αιτήσεις ασύλου και τον Μάιο του 2020, οι ανακοινώθηκαν θετικές αποφάσεις και έλαβαν την «μπλε σφραγίδα» στις κάρτες ασύλου τους, ότι δηλαδή εκδόθηκε η άδεια διαμονής τους. Ενημερώθηκαν επίσης από τις αρχές ότι θα έπρεπε να εγκαταλείψουν το camp μέσα σε έναν μήνα από την αναγνώρισή τους ως δικαιούχους/ες διεθνούς προστασίας. Όσο για τις έγκυες γυναίκες, θα έπρεπε να φύγουν με τις οικογένειές τους εντός δύο μηνών από τη γέννηση των παιδιών τους. Μας είπαν επίσης ότι οι αρχές στο camp αναρτούσαν σε δημόσιους χώρους ενημερωτικά σημειώματα που στη συνέχεια τα παρέδιδαν στα άτομα που λάμβαναν διεθνή προστασία. Αρκετοί δήλωσαν ότι τους δόθηκε ένα μικρό σημείωμα, που τους ζητούσε να επισκεφθούν το ταμείο του ΟΗΕ, όπου τους ενημέρωσαν ότι θα μειωνόταν το μηνιαίο τους επίδομα. Άλλοι ανέφεραν ότι εκπρόσωποι της αστυνομίας τους είχαν επίσης ανακοινώσει, κατά τις συνεχείς διαδηλώσεις που γίνονταν εκείνη την περίοδο από πρόσφυγες στη Μόρια, ότι έπρεπε να εγκαταλείψουν την κρατική στέγαση.
Όσοι/ες μας έδωσαν συνένετευξη, είπαν ότι στο camp τους συμβούλευσαν να εγγραφούν στο πρόγραμμα HELIOS και να ταξιδέψουν στην Αθήνα, όπου θα μπορούσαν να λάβουν ΑΦΜ και να ανοίξουν τραπεζικό λογαριασμό. Η πλειονότητα των οικογενειών εγγράφηκαν ηλεκτρονικά στο HELIOS πριν φύγουν από τη Λέσβο και ταξίδεψαν στην Αθήνα αναζητώντας ευκαιρίες ένταξης, δεδομένης της απουσίας εναλλακτικών λύσεων στο νησί.
Ακολουθώντας τις πληροφορίες για λήξη τους δικαιώματος για στέγαση, εκατοντάδες πρόσφυγες έφυγαν και φεύγουν ακόμα για την Αθήνα. Οι πληροφορίες που μας έδωσε ο διευθυντής του hotspot της Μόριας αναφέρουν ότι πάνω από 1.215 δικαιούχοι εγκατέλειψαν το hotspot κατά τη διάρκεια του Ιουνίου 2020. Όλες οι οικογένειες που έδωσαν συνέντευξη στην RSA κατέληξαν αρχικά άστεγες στην πλατεία Βικτωρίας.
«Γέννησα στη Μυτιλήνη (την κύρια πόλη της Λέσβου) και επέστρεψα στη σκηνή μας με το μωρό μου, που έκτοτε υποφέρει από συχνούς πυρετούς… μας πληροφόρησαν ότι τα χρηματικά μας επιδόματα μας θα κοπούν και ότι έπρεπε να φύγουμε από το camp της Μόριας και να πάμε Αθήνα. Τώρα είμαστε άστεγοι για περισσότερο από μία εβδομάδα.» (Hawa *, μητέρα τριών παιδιών, συμπεριλαμβανομένου ενός νεογέννητου).
Κατά την άφιξή τους στην Αθήνα, οι ερωτηθέντες εκτέθηκαν σε πολύ κακές συνθήκες στην πλατεία Βικτωρίας. Δύο από τα νεογέννητα έπρεπε να μεταφερθούν στο νοσοκομείο για θεραπεία κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην πλατεία με τις οικογένειές τους. Στις αρχές Ιουλίου 2020, όταν η RSA επισκέφθηκε την πλατεία, περίπου 200 δικαιούχοι διεθνούς προστασίας κοιμόταν στο έδαφος, πάνω σε γκρι κουβέρτες. Οι πρόσφυγες περνούσαν τις μέρες τους κάτω από τον ήλιο και προσπαθούσαν να μετακινούνται για να παραμένουν κάτω από τη σκιά και να προστατεύονται από την υψηλή θερμοκρασία. Οι κουβέρτες τους ήταν στρωμένες δίπλα σε μεγάλες πλαστικές σακούλες όπου ήταν συγκέντρωμένα τα υπόλοιπα υπάρχοντά τους.
«Η κατάσταση του παιδιού μου είναι πολύ σοβαρή. Δεν μπορεί να βρίσκεται σε θορυβώδη μέρη, υπό διαρκές στρες. Κάθε επιπλέον ένταση επιδεινώνει την ψυχολογία και την υγεία του. Από τότε που βρεθήκαμε στους δρόμους της Αθήνας, φαίνεται να υποφέρει από σοβαρούς πονοκεφάλους. Πιάνει το κεφάλι του συχνά, το πιέζει και το χτυπά. Το μεγαλύτερο πρόβλημά μας είναι ότι δεν έχουμε σπίτι, ούτε ασφαλές μέρος, ούτε προστασία… Είμαστε άρρωστοι και αρρωσταίνουμε περισσότερο. Έχουμε άγχος το οποίο συνεχώς αυξάνεται. Νιώθω έναν βαθύ φόβο μέσα μου…». (Abdul *, θύμα βασανιστηρίων και πατέρας ενός παιδιού που πάσχει από αυτισμό).
Η άφιξη εκατοντάδων προσφύγων από τα νησιά και η διαμονή τους στην πλατεία Βικτωρίας αντιμετωπίστηκε με δυσαρέσκεια και επαναλαμβανόμενες βίαιες εκδιώξεις όσων αναζητούσαν καταφύγιο εκεί. Στις 3 Ιουλίου 2020 ο Υπουργός Μετανάστευσης και Άσυλο έκανε μια δήλωση που αντανακλά τη στάση της κυβέρνησης: «Φέτος έφυγαν από τα νησιά μας 16.000 μετανάστες, δυστυχώς 110 άτομα είναι στην Πλατεία Βικτωρίας. Υπάρχει πρόγραμμα στήριξης για εύρεση κατοικίας και εργασίας, πρέπει να «πατήσουν στα πόδια τους», δεν μπορούμε να δίνουμε ισόβια προνόμια».
Σε μια προσπάθεια να μετριαστούν τα υφιστάμενα διοικητικά εμπόδια, το Υπουργείο Μετανάστευσης και Aσύλου εξέδωσε για μία και μόνο φορά πιστοποιητικά έλλειψης στέγης σε ορισμένους πρόσφυγες που έμεναν στην πλατεία Βικτωρίας κατά την περίοδο της έρευνας της RSA, με σκοπό να τους επιτρέψουν να αποκτήσουν ΑΦΜ. Ωστόσο, σε όλες τις περιπτώσεις που γνωρίζει η RSA, οι φορολογικές αρχές δεν αποδέχτηκαν τα πιστοποιητικά αυτά ως απόδειξη διαμονής. Στην οικογένεια Noori* τέσσερις διαφορετικές φορολογικές υπηρεσίες (ΔΟΥ) στην Αθήνα είπαν ότι δεν μπορούσαν να τους δώσουν ΑΦΜ βάσει του πιστοποιητικού που τους έδωσε το Υπουργείο, καθώς δεν διέθετε διεύθυνση και ανέφερε ότι ήταν άστεγοι.
Οι ζωές αυτών των απελπισμένων προσφύγων έγιναν πιο δύσκολες όταν στις 9 Ιουλίου 2020, το προσωπικό του Δήμου Αθηναίων ξήλωσε τα παγκάκια από την πλατεία. Σύμφωνα με άρθρα στον Τύπο, η απομάκρυνση πραγματοποιήθηκε μετά από αιτήματα των κατοίκων της περιοχής, για να μην συγκεντρώνεται κόσμος στην πλατεία. Από τότε, οι πρόσφυγες αναγκάζονται να κάθονται κατάχαμα στην πλατεία.
Οι βίαιες εκδίωξεις εκατοντάδων προσφύγων που είχαν βρει καταφύγιο στην πλατεία Βικτωρίας πραγματοποιούνται με ισχυρή αστυνομική συμμετοχή. Όσοι/ες μας έδωσαν συνέντευξη, ανέφεραν ότι υπέστησαν απειλές και εκφοβισμούς για να επιβιβαστούν στα αστυνομικά λεωφορεία που θα τα μετέφεραν προσωρινά σε διάφορα camp στην Αθήνα και στις γειτονικές περιοχές (Ελαιώνας, Σκαραμαγκάς και Σχστό), στη Θήβα, στο απομακρυσμένο camp στο Κλειδίου στις Σέρρες στη Βόρεια Ελλάδα, ακόμη και στο προαναχωρησιακό κέντρο κράτησης της Αμυγδαλέζας.
Σύμφωνα με μαρτυρίες προσφύγων που έδωσαν συνέντευξη στην RSA, μαρτυρίες που επιβεβαιώνονται από άρθρα των μέσων ενημέρωσης, μια συγκεκριμένη αστυνομική επιχείρηση που συνέβη κοντά στα μεσάνυχτα στις 4 Ιουλίου 2020, χαρακτηρίστηκε από έντονη αστυνομική βία εναντίον των προσφύγων που βρίσκονταν στην πλατεία και αλληλέγγυων που τους βοηθούσαν. Οι μαρτυρίες συνοδεύονται από βίντεο που κυκλοφόρησαν ευρέως, όπου κανείς μπορεί να ακούσει ανατριχιαστικές κραυγές γυναικών προσφύγων κατά τη διάρκεια της αστυνομικής επιχείρησης για να τη βίαιη μεταφορά τους στο προαναχωρησιακό κέντρο κράτησης της Αμυγδαλέζας. Εκείνη την ημέρα, 22 άτομα, αλληλεγγύοι και ορισμένοι πρόσφυγες, μεταφέρθηκαν σε τοπικό αστυνομικό τμήμα όπου τέσσερις συνελήφθησαν.
«Όταν επιτέθηκε η αστυνομία, φοβηθήκαμε και αναζητήσαμε καταφύγιο στο σπίτι ενός φίλου. Δεν μπορούσαμε να μείνουμε με το ανάπηρο αγόρι μας στη μέση της βίαιης επίθεσης. Άρχισαν να χτυπούν. Όταν έριξαν (δακρυγόνα) τρέξαμε. Η γυναίκα μου αγκάλιασε το παιδί μας. Τα παιδιά έκλαιγαν… Αλλά την επόμενη μέρα, έπρεπε να φύγουμε από το σπίτι… » (Noori*, πατέρας ενός παιδιού με σπάνια γενετική διαταραχή).
Τρεις γυναίκες πρόσφυγες, συμπεριλαμβανομένης μιας σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, και ένας άντρας πρόσφυγας περιέγραψαν πώς τους κακομεταχειρίστηκαν εκείνο το βράδυ. Η Amira* που ήταν στα τελευταία στάδια της εγκυμοσύνης της, ο Μωχάμετ* και το μικρό παιδί τους περιέγραψαν τον φόβο και τη βία που βίωσαν εκείνο το βράδυ. Είπαν ότι αστυνομικού κλώτσησαν και έσπρωξαν την Amira κλωτσήθηκε και σπρώχθηκε και έριξαν δακρυγόνα προς το μέρος της, που την οδήγησαν να κάνει εμετό. Μετά από αυτά τα γεγονότα, νιώθει συχνά μούδιασμα σε κάποιο από τα άκρα της, κάτι που οι γιατροί έχουν διαγνώσει ως ψυχολογικό σύμπτωμα. Ο Μωχάμετ μας είπε:
«Μέναμε επί μία εβδομάδα στη Βικτώρια, κοιμόμασταν σε μια βρώμικη κουβέρτα, μέσα στη ζέστη χωρίς τουαλέτα ή μπάνια… Τότε η αστυνομία μας επιτέθηκε… Φοβόμαστε ότι θα μας ανάγκαζαν να πάμε στη φυλακή [Αμυγδαλέζα] όπως είχε συμβεί προηγουμένως σε άλλους…»
Η Arezo* περιέγραψε πώς τραυματίστηκε στα χέρια της και στο κεφάλι της όταν αστυνομικοί τη χτύπησαν με ρόπαλα επειδή αρνήθηκε να μπει στο αστυνομικό λεωφορείο. Ο Bismillah*, πατέρας μιας οικογένειας με έναν 14χρονο γιο και θύμα βασανιστηρίων, περιέγραψε πώς γρονθοκοπήθηκε από την αστυνομία και έχασε τις αισθήσεις του ενώ προσπαθούσε να προστατεύσει έναν συμπατριώτη από τη σύλληψη, με αποτέλεσμα να πρέπει να νοσηλευτεί για μια νύχτα. Μας είπε: «Έφυγα από τη βία και βρέθηκα ξανά ως θύμα βίας στην Ελλάδα».
Μία από τις προσφύγισσες που μεταφέρθηκε στο αστυνομικό τμήμα και απελευθερώθηκε χωρίς κατηγορίες, μας περιέγραψε πώς χτυπήθηκε στην πλάτη και τα πόδια της και πως, λόγω της προσαγωγής της, εξαναγκάστηκε να αφήσει τα ανήλικα παιδιά της μόνα τους στην πλατεία.
Οι βίαιες επιχειρήσεις απομάκρυνσης στην πλατεία Βικτωρίας είχαν ως αποτέλεσμα εκατοντάδες αναγνωρισμένοι πρόσφυγες να γίνουν ανεπίσημοι κάτοικοι σε camp αιτούντων άσυλο κοντά στην Αθήνα. Τα περισσότερα από αυτά τα camp έχουν ήδη σημαντικό μη εγγεγραμμένο πληθυσμό, φτάνοντας τα 1.052 άτομα στη Μαλακάσα, τα 433 στον Ελαιώνα, τα 348 στο Σκαραμαγκά και τα 109 άτομα στη Θήβα.
Η RSA ενημερώθηκε ότι οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες που μετέφεραν από την πλατεία Βικτωρίας στον Ελαιώνα στις 15 Ιουνίου 2020 κοιμήθηκαν έξω από το camp για λίγες μέρες και στη συνέχεια τοποθετήθηκαν σε σκηνές μέσα στο camp. Οι πρόσφυγες που μας μίλησαν ανέφεραν ότι ενημερώθηκαν από τη διοίκηση του camp ότι η διαμονή τους εκεί ήταν προσωρινή και αποσκοπεί στην απόκτηση του πιστοποιητικού κατοικίας που απαιτείται για να προχωρήσουν στην εξεύρεση στέγης στο πλαίσιο του προγράμματος HELIOS. Η διοίκηση του camp εξέδωσε πιστοποιητικά κατοικίας που πιστοποιούν την παραμονή των δικαιούχων σε εγκαταστάσεις υποδοχής «για ανθρωπιστικούς λόγους». Αυτά τα πιστοποιητικά «χορηγήθηκαν ρητά για την έκδοση ΑΦΜ, το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού και την εγγραφή στο πρόγραμμα HELIOS». Σε ορισμένες περιπτώσεις, τέτοια πιστοποιητικά δόθηκαν ακόμη και σε άτομα που δεν είχαν καν μεταφερθεί στον Ελαιώνα.
«Αναγνωρίστηκα ως ευάλωτο πρόσωπο στη Μόρια. Έχω αναπηρία λόγω τραυματισμού στο χέρι μου. Όλοι μας κουβαλάμε ένα τεράστιο φορτίο στους ώμους μας. Μετά την απόφαση να μας δοθεί καθεστώς προστασίας στην Ελλάδα ανήκουμε εδώ, είμαστε όλοι άνθρωποι και όμως δεν έχουμε τροφή, τουαλέτα, σπίτι. Λάβαμε μόνο ένα έγγραφο που αναφέρει ότι φιλοξενούμαστε προσωρινά στον Ελαιώνα, κάτι που δεν ισχύει, προκειμένου να πάρουμε το ΑΦΜ και να ανοίξουμε τραπεζικό λογαριασμό. Μας είπαν να γραφτούμε στο HELIOS και να φέρουμε συμβόλαιο για σπίτι. Δεν ξέρω αν θα μας βοηθήσουν ποτέ… » (Bismillah*)
«Δεν μπορούμε να πάρουμε ΑΦΜ χωρίς διεύθυνση. Δεν μπορούμε να ανοίξουμε τραπεζικό λογαριασμό επειδή δεν έχουμε βεβαίωση. Πριν από λίγες νύχτες, η αστυνομία ήθελε να μας οδηγήσει στην Αμυγδαλέζα. Δεν μπορούσαμε να πάμε επειδή το μωρό μας είναι στο νοσοκομείο… το νοσοκομείο παίδων παρενέβη και λάβαμε ένα πιστοποιητικό που δηλώνει ότι ζούμε προσωρινά στο camp του Ελαιώνα. Αλλά αυτό είναι μόνο στα χαρτιά, για να μπορέσουμε να υποβάλουμε αίτηση για το HELIOS. Στην πραγματικότητα, είμαστε ακόμα άστεγοι, στο πάρκο. Μας δόθηκε καθεστώς προστασίας στην Ελλάδα, αλλά έχουμε απλά να επιλέξουμε ανάμεσα στο να ζούμε στους δρόμους ή στη φυλακή… » (Hawa*)
Πρόσφυγες που πήγαν μόνοι τους στον Ελαιώνα και κατασλήνωσαν έξω από το camp απομακρύνθηκαν βίαια. Σε πολλούς τους είπαν να επιστρέψουν μετά από κάποιες ημέρες για να πάρουν πιστοποιητικό διαμονής. Στις 22 Ιουνίου 2020, περίπου 30 από τα άτομα που είχαν αρχικά μεταφερθεί στον Ελαιώνα, μεταφέρθηκαν στο camp στο Κλειδί στη Βόρεια Ελλάδα. Κατά την άφιξή τους, οι πρόσφυγες αρνήθηκαν να κατεβούν από το λεωφορείο. Έπρεπε να πληρώσουν μόνοι τους τα εισιτήρια για να επιστρέψουν στην Αθήνα.
Στις 19 Ιουνίου 2020, μια ομάδα άνω των 100 ατόμων μεταφέρθηκε από την πλατεία Βικτωρίας στο προαναχωρησιακό κέντρο κράτησης της Αμυγδαλέζας. Οι οικογένειες που μας μίλησαν, είπαν ότι τους τοποθέτησαν σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης, σε βρώμικα, συχνά καμένα κοντέινερ, δεν είχαν πρόσβαση σε φαρμεκευτικά είδη και υγιεινή, και τους έδιναν φαγητό μόνο μία φορά την ημέρα. Δεν επιτρεπόταν να μπαίνουν ή να βγαίνουν ελεύθερα από το camp – τους ζητήθηκε να επιλέξουν μεταξύ του περιορισμού μετακίνησης και της αστεγίας. Ενημερώθηκαν επίσης ότι δεν μπορούσαν να λάβουν οποιαδήποτε μορφή υποστήριξης για την εγγραφή τους στο HELIOS, καθώς το προαναχωρησιακό κέντρο είναι υπό την ευθύνη της αστυνομίας. Μερικοί ανέφεραν ακόμη και ότι έχασαν ραντεβού με την Εφορία που είχαν κανονίσει για να αποκτήσουν ΑΦΜ για την εγγραφή τους στο HELIOS. Μετά από λίγες μέρες απελπισίας, οι πρόσφυγες έφυγαν συλλογικά από την Αμυγδαλέζα για να επιστρέψουν στην πλατεία Βικτωρίας:
«Έβαλαν την οικογένειά μου να μείνει σε ένα καμένο κοντέινερ. Μόλις που μπορούσαμε να αναπνεύσουμε. Το μωρό μας είχε διάρροια και δεν υπήρχε γιατρός να το δει. Ζητήσαμε γιατρό, ζητήσαμε pampers, αλλά τίποτα. Μετά πήγα στην πύλη του στρατοπέδου που ήταν κλειδωμένη. Μόνο η αστυνομία είχε κλειδιά και μπορούσε να ανοίξει ή να κλειδώσει. Ζήτησα να βγω για να αγοράσω pampers και φάρμακα, αλλά είπαν ότι δεν μπορούσα να βγω και να επιστρέψω. Είπαν ότι αυτό το camp είναι υπό την ευθύνη της αστυνομίας. Υπήρχε φράχτης και στα άλλα τμήματα του camp, κοντά μας, υπήρχαν φυλακισμένοι… Είχαμε φαγητό μόνο μία φορά την ημέρα. Μερικοί από τους κρατούμενους μοιράστηκαν μαζί μας το φαγητό τους επειδή ήμασταν πεινασμένοι. Στο τέλος, η πλατεία Βικτώρια φαινόταν σίγουρα καλύτερη επιλογή. Μετά από τέσσερις μέρες στη φυλακή, βρεθήκαμε ξανά άστεγοι.» (Αμπντουλάχ*, πατέρας μιας οικογένειας πέντε παιδιών, συμπεριλαμβανομένου ενός νεογέννητου)
Στις αρχές του Ιουλίου του 2020, οι αρχές άρχισαν να πραγματοποιούν μεταφορές σε άλλες εγκαταστάσεις υποδοχής, όπως στο Σχιστό, στον Σκαραμαγκά και στη Θήβα. Στο Σχιστό, οι οικογένειες που μας μίλησαν, μας είπαν ότι τους έβαλαν κάτω από ένα μεταλλικό υπόστεγο στη μέση του camp. Περιέγραψαν πώς κοιμόντουσαν σε κουβέρτες στην άμμο καθώς δεν τους έδψσαν σκηνές και έπαιρναν φαγητό μία φορά για όλη την ημέρα, χωρίς να είναι σε θέση να προστατεύουν τα τρόφιμα από τη ζέστη. Ενημερώθηκαν ότι η διοίκηση του camp δεν ήταν υπεύθυνη γι’ αυτούς, καθώς δεν ήταν μόνιμοι κάτοικοι.
Στον Σκαραμαγκά, οι αρχές τοποθέτησαν τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες σε δύο μεταλλικά κτίρια αποθήκες, ένα εκ των οποίων δεν διαθέτει κλιματισμό. Αυτοί που πήραν μας μίλησαν ανέφεραν πώς κοιμήθηκαν στο πάτωμα ανάμεσα σε βρωμιές και σκουλήκια. Αυτές οι καταστάσεις ήταν αφόρητες για το παιδί της οικογένειας Rahimi, που πάσχει από μια σπάνια γενετική διαταραχή. Μας είπαν ότι ο διευθυντής του camp τους είπε ότι δεν μπορούσε να κάνει κάτι για την ασθένεια του παιδιού. Η οικογένεια έφυγε από το camp, φοβούμενοι την επιδείνωση της υγείας του παιδιού τους και κοιμήθηκε ξανά στους δρόμους. «Μετά από μια νύχτα εκεί ήμασταν ξανά άστεγοι. Πήγαμε σε ένα camp, αλλά εκεί ήταν χειρότερο από ό,τι στην πλατεία Βικτωρίας. Δεν ξέρουμε πού να πάμε τώρα. Χρειαζόμαστε ιατρική περίθαλψη για το παιδί μας », δήλωσε ο Noori*, ο πατέρας της οικογένειας.
Περισσότεροι από 100 άνθρωποι μεταφέρθηκαν στο camp της Θήβας, όπου τους τοποθέτησαν σε μικρές σκηνές μέσα σε ένα κτίριο.
Η RSA ενημερώθηκε ότι ορισμένοι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας που ανήκουν στην κατηγορία των εξαιρετικά ευάλωτων, τελικά τοποθετήθηκαν σε προκατασκευασμένους οικίσκους σε κάποια από τα ανοιχτά camp, αλλά μόνο ως μεταβατική λύση.
Ωστόσο, μετά τη μεταφορά στη Θήβα, δεν πραγματοποιήθηκαν περαιτέρω μεταφορές σε ανοιχτές εγκαταστάσεις υποδοχής για αρκετές εβδομάδες. Οι νεοαφιχθέντες δικαιούχοι αναγκάστηκαν να φύγουν από τη Λέσβο για να γίνουν άστεγοι στην πλατεία Βικτωρίας, εκτεθειμένοι στη ζέστη, την έλλειψη πρόσβασης σε υγειονομική υποδομή, βιώνοντας επαναλαμβανόμενες βίαιες εκδιώξεις από την αστυνομία, ενώ η εγγραφή τους στο πρόγραμμα HELIOS παραμένει πρακτικά αδύνατη. Μεταξύ αυτών είναι οι δικαιούχοι που ωθώθηκαν να εγκαταλείψουν τόσο το hotspot της Mόριας, όσο και τον καταυλισμό στο Καρά Τεπέ και τα διαμερίσματα του προγράμματος ESTIA στο νησί.
* Όλα τα ονόματα έχουν αλλαχτεί για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και της ασφάλειας των ανθρώπων που μας μίλησαν.
Πηγή: Facebook: Stop War On Migrants
