της Νικολέττας Γεροντάκη
Με αφορμή το πρόσφατο coming out του Πέιτζ, υπήρξαν πολλές προβληματικές αναδημοσιεύσεις από τον αντιρατσιστικό χώρο. Ταυτόχρονα, υπήρξαν σχόλια γεμάτα άγνοια κατά κύριο λόγο, ωστόσο δεν έλειψε και η συνειδητή τρανσφοβία. Ελπίζω να συμφωνήσουμε ότι οφείλουμε να παλεύουμε δίπλα στα τρανς άτομα που διαρκώς καταστρατηγούνται τα δικαιώματα τους. Έτσι, ως 4ο ετής του τμήματος Κοινωνικής Εργασίας Αθηνών, δασκάλα στο Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών και κυρίως ώς άτομο που ανήκει στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα (λεσβία και όχι τρανς άτομο), θα προσπαθήσω να εξηγήσω κάποια βασικά γιατί η εκπαίδευση όλων μας είναι σημαντική. Αυτό ισχύει αν τουλάχιστον αν θέλουμε να θεωρούμε ότι είμαστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας.
- Κανείς δεν «άλλαξε φύλο» ή έχει «νέο όνομα», επειδή απλά έκανε coming out. Το coming out είναι η γνωστοποίηση του ότι ο ηθοποιός είναι τρανς, στη συγκεκριμένη περίπτωση δήλωσε πώς χρησιμοποιεί αρσενικές και ουδέτερες αντωνυμίες. Είναι τρανσφοβικό να αναφέρεστε στον τρόπο που είχε «συστηθεί» παλιότερα, εφόσον αυτοπροσδιορίζεται ως τρανς. Οι αναδημοσιεύσεις για αυτό, οφείλουν να γίνονται με βάση τις αντωνυμίες που επιθυμεί το άτομο. Παρόλο που είναι διάσημος, η αναφορά απλώς στο επίθετο & η φωτογραφία του στα άρθρα, μας κατατοπίζουν αναφορικά με το ποιος είναι. Δεν χρησιμεύει λοιπόν κάπου η αναφορά σε ονόματα/αντωνυμίες που δεν ισχύουν.
- Ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η ταυτότητα φύλου, είναι 2 διαφορετικά πράγματα. Το 1ο αναφέρεται στο φύλο που μας ελκύει (ρομαντικά/σεξουαλικά).Το 2ο αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε το κοινωνικό φύλο μας. Νιώθουμε δηλαδή μια ταύτιση με το φύλο που μας αποδόθηκε κατά τη γέννηση; Αν δεν ταυτιζόμαστε, τότε είμαστε τρανς άτομα. Το αντίθετο του τρανς είναι το cis.
- Είναι τρανσφοβικό να θεωρείτε ότι κάποιο άτομο «δεν είναι αρκετά τρανς» επειδή δεν έχει κάνει κάποια διαδικασία. (πχ. επεμβάσεις, αλλαγές εγγράφων, ορμονοθεραπεία). Σημασία έχει το πώς βιώνει το (κοινωνικό) φύλο του το κάθε άτομο, άλλωστε δεν επιθυμούν όλα τα τρανς άτομα να ολοκληρώσουν όλες ή κάποιες διαδικασίες. (Ή και καμιά). Επίσης, δεν είναι πολύ ευγενικό να ρωτάτε για τα γεννητικά τους όργανα, ή το «κανονικό» τους όνομα. Το μόνο όνομα τους είναι αυτό που επιθυμούν.
- Τα τρανς άτομα είναι υπαρκτά και κανένα δεν θα πάρει την άδεια κάποιου/ας για το πώς θα νιώθει/εκφράζεται/αυτοπροσδίοριζεται. Η επιστημονική κοινότητα (βλ.ΠΟΥ: Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, DSM:Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών) πλέον δεν θεωρεί διαταραχή τη τρανς κατάσταση. Ωστόσο και πριν από αυτό, οφείλουμε να παλεύουμε δίπλα στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα για τα δικαιώματα της. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν κακοποιηθεί αρκετά από επιστήμονες (βλ. Θεραπείες μεταστροφής), ας μη κακοποιούνται και από το αντιρατσιστικό κίνημα.
- Υπάρχει το στερεότυπο ότι αν κάποιο άτομο είναι trans, ελκύεται από το αντίθετο φύλο. Αυτό δεν ισχύει λόγω του 1. Υπάρχουν δηλαδή trans γυναίκες που είναι πχ λεσβίες. Άρα ΌΧΙ δεν είναι trans για να μπορούν να ναι στρέιτ, αυτό δεν θα έβγαζε νόημα, καθώς τα τρανς άτομα δέχονται τρομερές διακρίσεις σε πολλούς τομείς, βλ. εργασία, υγεία κλπ.
- Τα τρανς άτομα δεν ξυπνάνε μια μέρα και λένε α θα γίνω τρανς. Δεν είναι μόδα. Η αύξηση τους οφείλεται στο ότι η κοινωνία προχωράει. Σαν χελώνα, αλλά προχωράει. Το να αποθαρρύνετε έναν άνθρωπο όταν θα σας γνωστοποιήσει κάτι τέτοιο, χρησιμοποιώντας όρους όπως «είναι μια φάση κλπ», δεν είναι κάτι το υποστηρικτικό. Ακόμα και αν κάποιο άτομο ψάχνεται, είναι απολύτως οκ. Δε χρειάζεται να το δυσκολέψουμε κιάλλο. Επιπρόσθετα, ναι, οι ειδικοί ψυχικής υγείας μπορούν να βοηθήσουν αν χρειαστεί σε ζητήματα αποδοχής εαυτού, σε δυσκολίες πχ λόγω διακρίσεων που υφίσταται ένα τρανς άτομο και πάει λέγοντας, δεν πρέπει όμως να παρεμβαίνουν με προσεγγίσεις κακοποιητικές, όπως: παθολογικοποίηση, θεραπείες μεταστροφής, αμφισβήτηση/επίκριση κλπ. Οι επαγγελματίες που παρέχουν ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες, οφείλουν να ενημερώνονται και να ακούν τα βιώματα των τρανς ανθρώπων πρώτα.
- Υπάρχουν όροι που θεωρούνται άκρως ρατσιστικοί, όπως το «τραβέλι, τραβεστί, τρανσέξουαλ». Κάποια άτομα χρησιμοποιούν τον τελευταίο όρο για αυτά, όμως γενικά η πλειοψηφία της τρανς κοινότητας τον έχει απορρίψει. Σημαντικό είναι γενικά βέβαια να αφήνουμε τους ανθρώπους να μας λένε πώς θέλουν να αναφερόμαστε. Ο πιο γνωστός όρος «αλλαγή φύλου» επίσης είναι στιγματιστικός & προσβλητικός καθώς ήδη ανήκουν στο φύλο που αισθάνονται ταύτιση, ο όρος έχει πλέον αρνητική χροιά. Πιο καλοί όροι: φυλομετάβαση, επαναπροσδιορισμός φύλου. (Έχω ακούσει ενστάσεις κ για αυτά από κάποια τρανς άτομα, αλλά δεν έχω διαβάσει κάποια επίσημη θέση από τη πλειοψηφία).
- Τα τρανς άτομα δεν είναι μόνο οι τρανς γυναίκες/τρανς άνδρες. Υπάρχουν non-binary άνθρωποι, όπου εκεί υπάρχει ένα μεγάλο φάσμα κοινωνικών φύλων. Ειδικά σε κοινωνικές επιστήμες ή σε κάποιους πολιτισμούς μπορούμε να δούμε εκτενέστατες αναλύσεις. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν δεν θέλετε να ψάξετε τόσο, σίγουρα δεν θα πάθετε κάτι αν δε κοροϊδέψετε ένα άτομο για κάτι που δεν καταλαβαίνετε.
- Οι drag queens/drag kings δεν είναι τρανς άτομα απλά επειδή κάνουν drag shows. Το ντράγκ είναι μορφή τέχνης και μεταμμφίεση. Τα shows έχουν διάφορες θεματικές, αλλά γενικά ένας βασικός στόχος είναι η αμφισβήτηση της «κανονικότητας», των ρόλων που θεωρεί η κοινωνία ότι πρέπει να έχουν οι γυναίκες και οι άνδρες. Τα τρανς άτομα δεν μεταμφιέζονται, είναι ο εαυτός τους και αυτό δεν είναι θέμα τέχνης, αλλά ζήτημα αυτοπροσδιορισμού.
Κάποια links ενδεικτικά που αξίζει να ανατρέξετε: 1) https://bit.ly/2JXECfw: Άρθρο σε social policy για αποπαθολογικοποίηση τρανς ατόμων από ΠΟΥ.
2) https://orlandolgbt.gr/ : Orlando LGBT+ Ψυχική υγεία χωρίς στίγμα.
3) http://www.transgender-association.gr/ : Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών.
4) https://www.colouryouth.gr/terms/ : Σχετικά με τις ορολογίες, εδώ μπορείτε να δείτε αρκετές που επεξηγούνται από τη Colour Youth.
5) https://rainbowschool.gr/ : Πολύχρωμο σχολείο.
