Αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Frontex για την άμεση επιστροφή 1.450 προσώπων, των οποίων έχουν απορριφθεί τα αιτήματα παροχής ασύλου, κατέθεσε το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, επικαλούμενο την Κοινή Δήλωση Ε.Ε.-Τουρκίας. Ωστόσο να σημειωθεί ότι πλέον η έκδοση των αποφάσεων παροχής ασύλου σε πρώτο βαθμό γίνονται με διαδικασίες εξπρές, μη εξασφαλίζοντας επαρκή νομική βοήθεια και κατά συνέπεια δίκαιη απόφαση.
Στην ανακοίνωση του υπουργείου Μετανάστευσης αναφέρεται ότι η Ελλάδα ζητά να επιστρέψουν στην Τουρκία 955 αλλοδαποί που μπήκαν στη χώρα μας από την Τουρκία και βρίσκονται στη Λέσβο, 180 που βρίσκονται στη Χίο, 128 που βρίσκονται στη Σάμο και 187 στην Κω, επισημαίνοντας ότι τα αιτήματά τους για άσυλο έχουν απορριφθεί τελεσίδικα και ως εκ τούτου είναι επιστρεπτέοι, βάσει της Κοινής Δήλωσης ΕΕ- Τουρκίας.
Το πρώτο δίμηνο του 2020 καταγράφηκαν συνολικά 139 επιστροφές προς την Τουρκία, με τη διαδικασία να έχει σταματήσει από τις 15 Μαρτίου 2020, καθώς η Τουρκία επικαλέστηκε τις δυσκολίες που επέφερε το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού. Πλέον, το υπουργείο Μετανάστευσης ισχυρίζεται ότι «οι ταχείες διαδικασίες ελέγχων για κορονοϊό στην Ελλάδα και η σημαντική επιτάχυνση της διαδικασίας ασύλου, έχουν δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για την επανέναρξη της διαδικασίας επιστροφών με ασφάλεια όσων αλλοδαπών δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας και εισήλθαν στην Ελλάδα από την Τουρκία».
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, επισημαίνει στη δήλωσή του ότι η Ελλάδα αναμένει από την Τουρκία «να ενισχύσει τις προσπάθειες στα πλαίσια της Κοινής Δήλωσης: πρώτον, στην αποτροπή διέλευσης βαρκών που ξεκινούν από τα παράλιά της με προορισμό τη χώρα μας. Δεύτερον, στην αποδοχή επιστροφών στη βάση της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας, αλλά και των διμερών συμφωνιών επανεισδοχής».
Και αναφερόμενος στην ευρωπαϊκή πολιτική για το προσφυγικό/μεταναστευτικό, σημειώνει ότι «το ζητούμενο για την Ευρώπη είναι να κατοχυρώσει στο νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου έναν κοινό μηχανισμό, καθώς και το απαραίτητο νομικό οπλοστάσιο για επιστροφές. Και να οχυρώσει, με αυτόν τον τρόπο, τις χώρες πρώτης υποδοχής απέναντι σε ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές, αλλά και τη δράση κυκλωμάτων λαθροδιακινητών».
Την ίδια ώρα, με αφορμή το αίτημα του ελληνικού υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου προς την Κομισιόν και τη Frontex, η οργάνωση-ομπρέλα για τα ανθρώπινα δικαιώματα HIAS Greece εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία σημειώνει ότι η ταχεία διαδικασία που ακολουθείται για την εξέταση των αιτημάτων ασύλου δεν εξασφαλίζει σωστή και δίκαιη απόφαση.
Επίσης οι αιτούντες άσυλο δεν έχουν επαρκή νομική βοήθεια και η διαδικασία της προσφυγής σε δεύτερο βαθμό είναι νομικά περίπλοκη, ουσιαστικά αποτρέποντας τους πρόσφυγες από να διεκδικήσουν την παραμονή τους στη χώρα.
«Καθίσταται σαφές ότι χωρίς νομική συνδρομή είναι αδύνατον οι αιτούντες/ούσες άσυλο να παρουσιάσουν εγγράφως και μάλιστα στην ελληνική γλώσσα, τους νομικούς και πραγματικούς λόγους για τους οποίους προσφεύγουν κατά της απορριπτικής τους απόφασης», σημειώνει μεταξύ άλλων, τονίζοντας επίσης:
«Η έλλειψη δωρεάν νομικής συνδρομής αποβαίνει εις βάρος του δίκαιου και αποτελεσματικού χαρακτήρα που θα έπρεπε να διακρίνει τη διαδικασία ασύλου στο σύνολό της, ιδίως αν ληφθούν υπόψη οι εξαιρετικά σύντομες προθεσμίες που προβλέπονται για διαδικασία των συνόρων και τα σημαντικά κενά στη πρόσβαση σε νομική συνδρομή ήδη από το πρώτο βαθμό της διαδικασίας ασύλου».
Η ανακοίνωση της HIAS Greece
Μυτιλήνη, 11 Ιανουαρίου 2021
Από σήμερα, 11 Ιανουαρίου, για πρώτη φορά ύστερα από 4 μήνες, το Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου (ΠΓΑ) Λέσβου, αρχίζει να επιδίδει ξανά πρωτοβάθμιες απορριπτικές αποφάσεις ασύλου σε αιτούντες/ούσες άσυλο στη Λέσβο, καθώς και να δέχεται προσφυγές κατά των αποφάσεων αυτών. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή επανεκκινεί χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η παροχή της προβλεπόμενης δωρεάν νομικής συνδρομής σε β’ βαθμό από το Μητρώο Δικηγόρων της Υπηρεσία Ασύλου.
Υπενθυμίζεται ρητά και εμφατικά πως η παροχή δωρεάν νομικής συνδρομής από το Μητρώο Δικηγόρων αποτελεί υποχρέωση του Ελληνικού κράτους και είναι απαραίτητη προκειμένου οι αιτούντες/ούσες να ασκήσουν τα νόμιμα δικαιώματά τους και να ανταποκριθούν στις προβλεπόμενες στο νόμο υποχρεώσεις τους [1] . Άλλωστε, βάσει νόμου, η προσφυγή θα πρέπει να διαλαμβάνει μεταξύ των άλλων απαραίτητων στοιχείων, τους συγκεκριμένους λόγους στους οποίους αυτή στηρίζεται, διαφορετικά θα απορρίπτεται ως απαράδεκτη [2]. Καθίσταται σαφές ότι χωρίς νομική συνδρομή είναι αδύνατον οι αιτούντες/ούσες άσυλο να παρουσιάσουν εγγράφως και μάλιστα στην ελληνική γλώσσα, τους νομικούς και πραγματικούς λόγους για τους οποίους προσφεύγουν κατά της απορριπτικής τους απόφασης.
Ειδικότερα, εξαιτίας της πανδημίας και της καταστροφής της Μόριας στις 9/9/2020, το ΠΓΑ Λέσβου είχε αναστείλει άτυπα – χωρίς ωστόσο να έχει εκδοθεί σχετική νομοθετική πράξη και κατά παραβίαση της αρχής της ασφάλειας του Δικαίου- την προθεσμία υποβολής προσφυγών για τις επιδοθείσες μέχρι και τις 08/09/2020 απορριπτικές αποφάσεις α΄ βαθμού. Παράλληλα, είχε αναβάλει επί σειρά μηνών την επίδοση απορριπτικών αποφάσεων για το σύνολο των αιτούντων/ουσών άσυλο στη Λέσβο, καθώς ήταν αδύνατη η αυτοπρόσωπη κατάθεση προσφυγών [3], εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας 10 ημερών από την επίδοση της απόφασης, όπως προβλέπεται στη διαδικασία των συνόρων.
Τέσσερις μήνες μετά, και χωρίς να έχει υπάρξει καμία ενημέρωση προς τους/τις αιτούντες/ούσες άσυλο το ΠΓΑ Λέσβου ξεκινάει να επιδίδει απορριπτικές αποφάσεις α’ βαθμού και επανακκινεί την προθεσμία υποβολής προσφυγών κατά των επιδοθεισών μέχρι και τις 08.09.2020 απορριπτικών αποφάσεων.
Ωστόσο, σύμφωνα με την ενημέρωση του ΠΓΑ Λέσβου, δεν φαίνεται ότι θα είναι διαθέσιμη η δωρεάν νομική συνδρομή από το Μητρώο Δικηγόρων της Υπηρεσίας, γεγονός που τεκμαίρεται και από την αδυναμία λειτουργίας του Τμήματος Συντονισμού της Νομικής Συνδρομής λόγω του καινούργιου οργανογράμματος του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι αιτούντες/ούσες άσυλο που θα παραλάβουν από σήμερα την απορριπτική τους απόφαση, αλλά και όσοι/ες δεν μπόρεσαν να προσφύγουν λόγω της καταστροφής του Κ.Υ.Τ. Μόριας, θα αδυνατούν να προσφύγουν κατά της απόφασης αυτής νόμιμα και παραδεκτά, καθώς δεν έχει διασφαλιστεί το δικαίωμά τους σε δωρεάν νομική συνδρομή στο β’ βαθμό, κατά ευθεία παράβαση της εκ του νόμου υποχρέωσης παροχής αυτής από τη διοίκηση στη δευτεροβάθμια διαδικασία [4].
Αξίζει να σημειωθεί πως η έλλειψη νομικής συνδρομής προκαλεί εύλογες απορίες, καθώς βάσει της από 25/09/2020 απόφασης – προκήρυξης για τη «Συμπλήρωση του Μητρώου Δικηγόρων για παροχή νομικής συνδρομής σε αιτούντες διεθνή προστασία» [5] έχουν ήδη εγκριθεί 82 δικηγόροι για όλη την χώρα, εκ των οποίων 12 δικηγόροι μητρώου στη Λέσβο[6].
Η έλλειψη δωρεάν νομικής συνδρομής αποβαίνει εις βάρος του δίκαιου και αποτελεσματικού χαρακτήρα που θα έπρεπε να διακρίνει τη διαδικασία ασύλου στο σύνολό της, ιδίως αν ληφθούν υπόψη οι εξαιρετικά σύντομες προθεσμίες που προβλέπονται για διαδικασία των συνόρων και τα σημαντικά κενά στη πρόσβαση σε νομική συνδρομή ήδη από το πρώτο βαθμό της διαδικασίας ασύλου.
Καλούμε τις αρμόδιες αρχές να σεβαστούν τη νομιμότητα και να απόσχουν από ενέργειες που καταστρατηγούν τα δικαιώματα των αιτούντων/ουσών άσυλο. Αυτές οι ενέργειες δεν συνάδουν με το νομικό μας κεκτημένο, παραβιάζουν το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο και δύνανται να προκαλέσουν σοβαρή και ανεπανόρθωτη βλάβη σε αιτούντες/ουσες άσυλο, οδηγώντας στην παραβίαση της αρχής της μη επαναπροώθησης .
Καλούμε το Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου να αναστείλει την επίδοση πρωτοβάθμιων απορριπτικών αποφάσεων και την κατάθεση προσφυγής, μέχρι να διασφαλιστεί από το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου η πρόσβαση σε δωρεάν νομική συνδρομή από το Μητρώο Δικηγόρων της Υπηρεσίας Ασύλου.
Οι υπογράφουσες οργανώσεις
Διοτίμα – Κέντρο Γυναικείων Μελετών και Ερευνών
European Lawyers in Lesvos
Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
FENIX Humanitarian Legal Aid
HIAS Ελλάδος
Legal Centre Lesvos
ΜΕΤΑδραση – Δράση για την Μετανάστευση και την Ανάπτυξη
PRAKSIS
Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA)
Σημειώσεις
[1] Άρθρο 71 παρ. 3 του ν. 4636/2019 (Α’169) στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας σε δεύτερο βαθμό (άρθρα 92 έως 97 του Ν. 4636/2019).
[2] Άρθρο 93 του ν. 4636/2019
[3] Άρθρο 78 παρ. 3 του ν. 4636/2019.
[4] Άρθρο 71 παρ. 3 του ν. 4636/2019
[5] «Αναρτήθηκαν οι προκηρύξεις για δικηγόρους για το Μητρώο Βοηθών Εισηγητών σε Λέσβο, Χίο, Σάμο και σε όλη την Ελλάδα για το Μητρώο Δικηγόρων», 25/09/2020, https://migration.gov.gr/prokiryxeis-mitroo-dikigoron/
[6] Βάσει του από 08/01/2021 Πίνακα Επιλεγέντων https://migration.gov.gr/pinakes-epilegenton…/... Σύμφωνα και με τα οριζόμενα στο άρθρο 1 της οικ. 3686/19-2-2020 (ΦΕΚ, 1009/24-3-2020) Kοινής Yπουργικής Aπόφασης «Παροχή νομικής συνδρομής σε αιτούντες διεθνή προστασία».
Πηγή: efsyn.gr