Δύο από τους πιο σημαντικούς και γνωστούς ηγέτες των ιθαγενών της Βραζιλίας υπέβαλαν διεθνή νομική αξίωση εναντίον του προέδρου της χώρας, ισχυριζόμενοι ότι οι πολιτικές του ακροδεξιού Ζαΐρ Μπολσονάρο έναντι των αυτόχθονων φυλών και του τροπικού δάσους του Αμαζονίου αποτελούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Ο αρχηγός Raoni Metuktire, ηγέτης του λαού των Kayapo, και ο αρχηγός Almir Narayamoga Surui, ηγέτης της φυλής Paiter Surui, κατέθεσαν την Παρασκευή αγωγή στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) στη Χάγη της Ολλανδίας.
Στο περιεχόμενο της προσφυγής τους, καταδεικνύονται τα αυξανόμενα επίπεδα αποψίλωσης στον Αμαζόνιο, η αύξηση των δολοφονιών των Βραζιλιάνων ιθαγενών ηγετών και οι προσπάθειες της κυβέρνησης του Μπολσονάρο να αποδυναμώσει το πλαίσιο προστασίας των τροπικών δασών και των εδαφών των γηγενών, πολιτικές που όπως λένε οι αυτόχθονες ηγέτες, αποσκοπούν στην «εκμετάλλευση των φυσικών πόρων του Αμαζονίου και υπονομεύουν τα δικαιώματα των πληθυσμών των ιθαγενών για την προώθηση της βιομηχανίας».
Τα ποσοστά αποψίλωσης στον Αμαζόνιο της Βραζιλίας είχαν ήδη αυξηθεί όταν ο Μπολσονάρο ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Ιανουάριο του 2019, αλλά κατά τη θητεία του έχουν φτάσει στα ύψη, καταγράφοντας ρεκόρ πυρκαγιών στην περιοχή τα τελευταία δύο χρόνια, σε σημείο που έχουν στρέψει τη διεθνή προσοχή στις προσπάθειες του Μπολσονάρο να απομειώσει την προστασία του περιβάλλοντος και να αποδυναμώσει τους περιβαλλοντικούς ρυθμιστικούς οργανισμών της Βραζιλίας. Περισσότερα από 2,7 εκατομμύρια στρέμματα του Αμαζονίου αποψιλώθηκαν το 2020, σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης της Βραζιλίας, έκταση που αποτελεί τη μεγαλύτερη σε 12 χρόνια.
Ο επί χρόνια ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον, ο αρχηγός Raoni, έχει αναδειχθεί σε ηγέτη της αντίστασης των ιθαγενών στον Μπολσονάρο, τον οποίο έχουν προειδοποιήσει ότι απειλούνται με γενοκτονία. Ο Raoni, ο οποίος στα 89 του χρόνια βρέθηκε θετικός στον COVID-19 τον Αύγουστο (μήνες αφότου οι ιθαγενείς ηγέτες κατήγγειλαν ότι η καθυστερημένη αντίδραση της κυβέρνησης Μπολσονάρο στην πανδημία τους άφησε ιδιαίτερα ευάλωτους), δήλωσε πέρυσι ότι ο ακροδεξιός πρώην στρατιωτικός ήταν ο χειρότερος πρόεδρος από τους 24 που έχουν υπηρετήσει κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Η αγωγή δεν εγγυάται έρευνα για το Μπολσονάρο, αλλά ζητά από τους εισαγγελείς του δικαστηρίου να ξεκινήσουν έρευνα για τους ισχυρισμούς του. Ενδέχεται να χρειαστούν εβδομάδες πριν το δικαστήριο αποφασίσει εάν μπορεί να στοιχειοθετηθεί μια τέτοια έρευνα.
Εάν το ΔΠΔ συμφωνήσει, η καταγγελία εναντίον του Μπολσονάρο θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο πέρα από τη Βραζιλία: Οι δικηγόροι που ανέλαβαν την υπόθεση, λένε ότι θα μπορούσε να οδηγήσει στην ένταξη της εκτεταμένης περιβαλλοντικής καταστροφής – ή της καταστροφής του οικοσυστήματος – στον κατάλογο των εγκλημάτων που το ΔΠΔ αναγνωρίζει ως κολάσιμα βάσει του διεθνούς δικαίου.
Ο Γουίλιαμ Μπουρντόν, ο Γάλλος δικηγόρος που κατέθεσε την αγωγή για λογαριασμό του Αρχηγού Raoni, επεσήμανε ότι επί χρόνια παγκοσμίου φήμης νομικοί υποστηρίζουν ότι η καταστροφή του περιβάλλοντος πρέπει να θεωρείται έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, ένα επιχείρημα που έχει ενταθεί, όσο ο παγκόσμιος αγώνας ενάντια στην κλιματική αλλαγή γίνεται ακόμη πιο επείγων. (Ο ιδρυτικός χάρτης του ΔΠΔ περιελάμβανε αρχικά την καταστροφή του οικοσυστήματος ως έγκλημα, αλλά αργότερα καταργήθηκε.)
«Η οικολογική καταστροφή σε αυτό το επίπεδο έντασης πρέπει να θεωρηθεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», δήλωσε ο Μπουρντόν στη HuffPost.
Ακόμα και αν το ΔΠΔ δεν αποδεχτεί αυτό το επιχείρημα, η καταγγελία ισχυρίζεται ότι οι ενέργειες του Μπολσονάρο απέναντι στις φυλές των ιθαγενών της Βραζιλίας και οι νόμοι που προορίζονται για την προστασία τους συνιστούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Κατά τη διάρκεια της προεδρικής του εκστρατείας, ο Μπολσονάρο συνηγόρησε για την απογύμνωση των προστατευόμενων γηγενών εδαφών, για τα οποία εγγυάται το Σύνταγμα της χώρας, για να προσφέρει τα αποθέματα του Αμαζονίου και των φυλών του σε αγροτικές επιχειρήσεις, ορυχεία και άλλα βιομηχανικά συμφέροντα. Ως πρόεδρος, ακολούθησε αυτήν την υπόσχεση, αφαιρώντας την εποπτεία των εδαφών των γηγενών από τον Οργανισμό Αυτόχθονων Αυτοχθόνων της Βραζιλίας, τη FUNAI, και την έθεσε στο Υπουργείο Γεωργίας.
Οι αυτόχθονες ηγέτες υποστηρίζουν ότι αυτή η χαλάρωση της προστασίας τους, οδήγησε σε δραματική αύξηση τις επιδρομές στα εδάφη τους και τις επιθέσεις εναντίον των λαών τους. Η δολοφονία των αυτόχθονων ηγετών αυξήθηκε το 2019 στο υψηλότερο επίπεδο σε περισσότερο από μια δεκαετία, αναφέρεται ακόμη στην αγωγή. Την ίδια χρονιά, οι εισβολές σε περιοχές ιθαγενών αυξήθηκαν κατά 135%, σύμφωνα με το Ιεραποστολικό Συμβούλιο Ιθαγενών της Βραζιλίας. Ο Οργανισμός Περιβαλλοντικής Προστασίας της Βραζιλίας, εν τω μεταξύ, εξέδωσε το 2019 τα λιγότερα πρόστιμα σε δύο δεκαετίες, ακόμη και όταν η αποψίλωση των δασών αυξήθηκε.
Η αγωγή υποστηρίζει επίσης ότι οι πυρκαγιές και η άρνηση του Μπολσονάρο να οριοθετήσει νέα εδάφη για τους γηγενείς, τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν την πατρογονική τους γη και κατηγορεί τον πρόεδρο της Βραζιλίας ότι εξεδίωξε περιβαλλοντικούς ακτιβιστές και ΜΚΟ, επιστήμονες και αυτόχθονες λαούς.
Ο Μπολσονάρο βρίσκεται σε διαρκή σύγκρουση με τους ηγέτες των αυτοχθόνων καθ ‘όλη τη διάρκεια της προεδρίας του. Το 2019, ακτιβιστές ταξίδεψαν στη Νέα Υόρκη για να διαμαρτυρηθούν για τις πολιτικές του στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, η οποία έλαβε χώρα εν μέσω ρεκόρ πυρκαγιών στα τροπικά δάση του Αμαζονίου. Οι αυτόχθονες ηγέτες αγωνίστηκαν επίσης να μπλοκάρουν τις πολιτικές του Μπολσονάρο και ορισμένους από τους διορισμούς που επέβαλε σε βασικές υπηρεσίες που επιβλέπουν τις φυλετικές υποθέσεις.
Πέρυσι, καθώς η πανδημία COVID-19 άρχισε να σφυροκοπάει τη χώρα, οι φυλές προσπάθησαν να σταματήσουν το διορισμό ενός πρώην χριστιανού ιεραπόστολου στην ηγεσία του οργανισμού που ασχολείται με τις απομονωμένες και χωρίς επαφή φυλές του Αμαζονίου, στο πλαίσιο μιας συνεχιζόμενης μάχης να αποτρέψουν τη διασύνδεση των ιεραποστόλων με τους απομονωμένους λαούς που έχουν ελάχιστη ή καθόλου επικοινωνία με τον έξω κόσμο.
Ο Μπολσονάρο συνέχισε επίσης ακάθεκτος τις προσπάθειές του για να υπονομεύσει την προστασία του περιβάλλοντος και των αυτοχθόνων σε όλη την πανδημία COVID-19, με αποκορύφωμα στα τέλη Απριλίου, ο υπουργός Περιβάλλοντος της Βραζιλίας Ρικάρντο Σάλες να προτείνει στη δεξιά κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει την πανδημία ως κάλυψη για «να απλοποιήσει τη νομοθεσία σε μεγαλύτερη κλίμακα για να συνεχιστεί το πάρτι της καταστροφής του Αμαζονίου.
Ο αριθμός των πυρκαγιών αυξήθηκε ξανά το 2020, αλλά η πρόταση προϋπολογισμού της κυβέρνησης για το 2021 μειώνει τη χρηματοδότηση για την προστασία του περιβάλλοντος και την πρόληψη των πυρκαγιών κατά 27%, σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή στο Observatório do Clima, με έδρα το Σάο Πάολο, έναν συνασπισμό οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών της Βραζιλίας. Ο προϋπολογισμός της κυβέρνησης επιδιώκει να ορίσει τη χρηματοδότηση για το υπουργείο Περιβάλλοντος της Βραζιλίας στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο δεκαετιών, ανέφερε η έκθεση.
«Η έκθεση δείχνει ότι, τα τελευταία δύο χρόνια, η ατζέντα για το περιβάλλον και το κλίμα στη Βραζιλία υπέστη αδιανόητη οπισθοδρόμηση σε τρομακτική κλίμακα», δήλωσε ο Marcio Astrini, εκτελεστικός διευθυντής του Observatório do Clima, σε μια ανακοίνωση που συνόδευε την έκθεση. «Ο Μπολσονάρο υιοθέτησε την καταστροφή του περιβάλλοντος ως πολιτική… είναι άμεσα υπεύθυνος για την αύξηση των πυρκαγιών, την αποψίλωση των δασών και τις εθνικές εκπομπές αερίων».
«Η κατάσταση είναι δραματική», τόνισε ο Astrini, «επειδή η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, που είναι η μόνη οντότητα που θα μπορούσε να βρει λύσεις για αυτό το πρόβλημα, είναι τώρα η κύρια πηγή προβλημάτων».
Πηγή: efsyn.gr
