Της Έλενας Παπαγεωργίου
Αγγλίδες μεσαίας και ανώτερης κοινωνικής τάξης που πάλεψαν και κατάφεραν το δικαίωμα ψήφου των γυναικών στην Αγγλία των αρχών του εικοστού αιώνα. Ο όρος σουφραζέτα (αυτή που υποστηρίζει το «suffrage», το δικαίωμα ψήφου) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά, με ειρωνική χροιά, στην εφημερίδα Daily Mail το 1906 για τις γυναίκες που ανήκαν στην οργάνωση Κοινωνική και Πολιτική Ένωση των Γυναικών (WSPU), με επικεφαλής την Έμελιν Πάνκχερστ. Aυτές προσπάθησαν με σύνθημά τους το «πράξεις όχι λόγια», με ριζοσπαστικές μεθόδους -σε αντίθεση με τις «suffragists», που προσπαθούσαν μέχρι εκείνη τη στιγμή να κερδίσουν το δικαίωμα ψήφου, ασκώντας πίεση σε πολιτικούς- να τραβήξουν την προσοχή της κοινωνίας, αφού οι «ακραίες» για την εποχή ενέργειές τους γίνονται πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες.
Η πρώτη μεγάλη συγκέντρωσή τους έγινε στο Λονδίνο τον Ιούνιο του 1908. Συμμετείχαν περίπου μισό εκατομμύριο άνθρωποι (!) και ήταν η μεγαλύτερη συγκέντρωση που είχε γίνει ποτέ στην Αγγλία μέχρι τότε. Τον Μάιο του 1912, περίπου 150 σουφραζέτες έριξαν πέτρες σε κεντρικά καταστήματα του Λονδίνου, ενώ το 1913 έκαναν βομβιστική επίθεση στα γραφεία του τότε πρωθυπουργού Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ. Το 1913 η πρώτη μάρτυρας του κινήματος, η Έμιλι Ντέιβισον, θυσιάστηκε στην προσπάθειά της να ανοίξει ένα πανό στις ιπποδρομίες, στις οποίες συμμετείχε ο βασιλιάς για να το δει πάρα πολύς κόσμος. Ακολούθησαν συλλήψεις εκατοντάδων γυναικών, οι οποίες ξεκίνησαν απεργία πείνας. Ενώ αρχικά εφαρμόστηκε εναντίον τους η υποχρεωτική σίτιση, αργότερα ψηφίστηκε νόμος που απελευθέρωνε όσες ήταν υπερβολικά αδύνατες, για να μην πεθάνουν και γίνουν σύμβολα αντίστασης.
Να σημειώσουμε ότι εκείνη την περίοδο στην Αγγλία γίνονταν μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις – υπάρχει καταγεγραμμένη μέχρι και απεργία μαθητών, οι οποίοι διεκδικούσαν «λιγότερες ώρες και όχι βέργα». Nαύτες και λιμενεργάτες, μεταφορείς (ονομαστή είναι η απεργία που παρέλυσε όλο το καλοκαίρι του 1911 το Λίβερπουλ), μυλωνάδες, εργάτες τσιμεντοβιομηχανίας και επεξεργασίας ξύλου, σιδηροδρομικοί (το 1911 έκαναν την πρώτη εθνική απεργία), εφημεριδοπώλες, αλλά και οι εργάτριες των εργοστασίων διεκδικούσαν καλύτερο μισθό, αξιοπρεπή ζωή, όχι πια ένα ξεροκόμματο.
Εξάλλου ούτε όλοι οι άντρες είχαν τότε δικαίωμα ψήφου. Μόνο όσοι είχαν περιουσία ή είχαν αποφοιτήσει από πανεπιστήμιο και έμεναν σταθερά στο ίδιο μέρος ή πλήρωναν ενοίκιο 10 λίρες είχαν δικαίωμα ψήφου. Οπότε χωρίς ταξικά χαρακτηριστικά ο αγώνας για την ψήφο δεν αρκούσε. Εξάλλου, η Έμελιν Πάνκχερστ αρνούνταν τη συμμετοχή στις απεργίες, αφού πίστευε ότι το ένα θέμα δεν έχει σχέση με το άλλο. Αυτός ήταν και ο λόγος που με το που ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος δήλωσε την προσήλωσή της στην πατρίδα, ενώ αντίθετα το ίδιο διάστημα η κόρη της Σύλβια δημιούργησε εργατική οργάνωση.
Τον Φλεβάρη του 1918 το 60% των αντρών άνω των 21 ετών -ανεξάρτητα από το αν κατείχε ιδιοκτησία ή όχι- και οι γυναίκες ηλικίας άνω των 30 ετών που κατοικούσαν στην εκλογική περιφέρεια ή κατείχαν ιδιοκτησία απέκτησαν δικαίωμα ψήφου. Αυτό άφηνε το 40%των αντρών -συμπεριλαμβανομένων των φτωχότερων- εκτός ψήφου. Επίσης δεν είχε καθιερωθεί το ένα άτομο – μία ψήφος. Κάποιοι άντρες της μεσαίας τάξης, απόφοιτοι πανεπιστημίων, είχαν δικαίωμα δύο ψήφων. Όμως ήταν μια αρχή, αφού 12,9 εκατ. άντρες -αντί για 5,2 εκατ. παλιότερα- και 8,4 εκατ. γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου.
Μόνο δέκα χρόνια αργότερα οι γυναίκες άνω των 21 ετών απέκτησαν δικαίωμα ψήφου χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η περιουσιακή τους κατάσταση.
Από τότε μέχρι σήμερα οι εργατικοί αγώνες όλων, των γυναικών συμπεριλαμβανομένων, έχουν επιτρέψει την κατάκτηση πολλών δικαιωμάτων. Φέτος, περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, με το κουβάρι που ξετυλίγει το ελληνικό #metoo έχουμε μια μεγάλη ευκαιρία να φωνάξουμε ενάντια στον σεξισμό και να παλέψουμε για ένα σύστημα και μια κοινωνία που δεν θα γεννά και αναπαράγει τα σεξιστικά στερεότυπα και τη βία.
