Αλέξανδρος Ζέρβας
Στο επίκεντρο αρνητικής δημοσιότητας παραμένει η χώρα μας με επίκεντρο την μεταχείριση προσφύγων και μεταναστών, αλλά και τις παράνομες επαναπροωθήσεις, στις οποίες επιδίδονται οι ελληνικές αρχές στο Αιγαίο.
Πρόκειται για ένα γεγονός, το οποίο παρότι οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι επίμονα αρνούνται, αποδεικνύεται μέσα από δεκάδες ντοκουμέντα αλλά και μαρτυρίες.
Φαίνεται πάντως πως, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Al Jazeera, η ελληνική κυβέρνηση έρχεται να βάλει πλέον στο στόχαστρο όλους όσους παρέχουν στοιχεία για τις πρακτικές στις οποίες επιδίδεται το Λιμενικό αλλά και η αστυνομία στα νερά του Αιγαίου.
Το δημοσίευμα επικαλείται μάλιστα αρκετά μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων, που γνωρίζουν πολύ καλά την υπόθεση και απειλούνται με μηνύσεις από τις αρχές τη χώρας.
«Εχθρός του ελληνικού κράτους»
Ένας από αυτούς είναι ο Νορβηγός επικεφαλής της ΜΚΟ Aegean Boat Report (ABR) , Τόμυ Όλσεν, ο οποίος αναφέρει πως η πλέον πρόσφατη περίπτωση επαναπροώθησης ήταν πριν από μόλις λίγες βδομάδες, τα ξημερώματα της 3ης Απριλίου, όταν το ελληνικό Λιμενικό έστειλε πίσω στα τουρκικά ύδατα 27 πρόσφυγες, ανάμεσά του και 11 παιδιά.
Όπως αποκαλύπτει πηγή των πληροφοριών του, είναι οι ίδιοι οι αιτούντες άσυλο, οι οποίοι στέλνουν στην οργάνωση «στίγμα» της τοποθεσίας που βρίσκονται αλλά και βίντεο σχετικά με τις πρακτικές που ακολουθούν οι αρχές.
Ο ίδιος σημειώνει πως δημιούργησε την Οργάνωση (η οποία από το 2018 αναγνωρίζεται επίσημα από το Νορβηγικό κράτος ως εξειδικευμένη για ζητήματα προσφύγων) με σκοπό την παροχή στοιχείων στις λιμενικές αρχές για τη διάσωση προσφύγων και μεταναστών. Κάτι τέτοιο προβλέπεται άλλωστε και από τη Συνθήκη της Γενεύης για τους Πρόσφυγες, την οποία έχει επικυρώσει και η Ελλάδα.
Όπως επισημαίνει όμως ο Όλσεν για τις προσπάθειές του, περιμένει σύντομα να κατηγορηθεί επισήμως από τις ελληνικές αρχές ως διακινητής προσφύγων αλλά και ως κατάσκοπος. Αυτό τουλάχιστον είχε διαρρεύσει στα τέλη του περασμένου Σεπτέμβρη, όταν και η ABR μπήκε στο στόχαστρο ερευνών μαζί με άλλες τρεις οργανώσεις.
«Με έχουν αποκαλέσει εχθρό του κράτους τόσο στη Βουλή όσο και στην τηλεόραση» αναφέρει χαρακτηριστικά.
«Με παρουσίασαν ως συνεργάτη της Τουρκίας, ως διακινητή, ως πλούσιο με σπίτια με τούρκικα λεφτά και φυσικά ως κατάσκοπο, που παρακολουθεί τις θέσεις του ελληνικού λιμενικού για να ενημερώνει τους λαθρεμπόρους» προσθέτει.
Την ίδια στιγμή το εξωφρενικό είναι ότι και οι πρόσφυγες φαίνεται να τον θεωρούν ως προδότη, καθώς δίνει στοιχεία για τις θέσεις του στις ελληνικές αρχές, οι οποιες του οδηγούν τελικά πίσω στην Τουρκία.
«Ενημερώνω τις ελληνικές αρχές ελπίζοντας να τους οδηγήσουν στην Ελλάδα. Στην πραγματικότητα εγώ ακολουθώ πιστά τους νόμους, ενημερώνοντας τις σωστές αρχές κάθε φορά, όμως το πρόβλημα είναι πως αυτές οι αρχές τους παρακάμπτουν όποτε τις βολεύει» αναφέρει.
Υπό έρευνα μέσω διαρροών
Ανάλογη είναι η εμπειρία που μεταφέρει μιλώντας στο Al Jazeera και ο καπετάνιος του διασωστικού πλοίου Mare Liberum, Φίλι Χαν. Το πλοίο δέχτηκε εισβολή από τα ΜΑΤ στη Μυτιλήνη τον περασμένο Σεπτέμβριο, με την αστυνομία να κατάσχει κινητά τηλέφωνα. Δυο μέρες αργότερα το πλήρωμα του πλοίου τέθηκε υπό αστυνομική έρευνα.
«Όλα διέρρευσαν ξαφνικά στον τύπο» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Χαν, προσθέτοντας παράλληλα πως ο εισαγγελέας την ίδια στιγμή αρνήθηκε να δώσει το παραμικρό στοιχείο στον δικηγόρο τους.
Από τη μεριά του, ο ίδιος ο δικηγόρος του Χαν, Χάρης Πετσικός, δηλώνει βέβαιος πως η ποινική δίωξη βρίσκεται προ των πυλών, παρά το γεγονός ότι «δεν υπάρχει καμιά επίσημη κατηγορία μέχρι στιγμής» όπως λέει.
«Μιλάμε για εντελώς ανορθόδοξες πρακτικές. Τα ονόματα των μελών του πληρώματος διέρρευσαν στα ΜΜΕ από την αστυνομία, καταστρατηγείται πλήρως το τεκμήριο αθωότητας» προσθέτει.
Την ίδια στιγμή, ο Χαν ο οποίος βρίσκεται με Mare Liberum στην ανατολική Μεσόγειο από το 2018, τονίζει πως η συνηθισμένη διαδικασία προέβλεπε το να βρίσκονται σε σημεία διέλευσης των προσφυγικών ροών.
«Εμείς απλά παρατηρούσαμε και ενημερώναμε τις αρχές κάθε φορά που μια βάρκα με πρόσφυγες βρισκόταν στο οπτικό μας πεδίο» λέει και συνεχίζει υπογραμμίζοντας ότι «μέχρι πέρσι τόσο το ελληνικό όσο και το τουρκικό λιμενικό διέσωζαν πρόσφυγες στον χώρο αρμοδιότητάς τους και τους οδηγούσαν στις ακτές».
Το σημείο καμπής και η «standard διαδικασία»
Σύμφωνα με τον ίδιο, η μεγάλη αλλαγή ήρθε τον Μάρτιο του 2020, όταν ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προέτρεψε δημοσίως τους αιτούντες άσυλο να εισέλθουν μαζικά στην ΕΕ μέσω των ελληνικών συνόρων, παρά την εν ισχύ συμφωνία για του προσφυγικό.
«Από τότε η Τουρκία χρησιμοποίησε του ανθρώπους στο πεδίο των προσφυγικών ορών σαν μπάλα σε πισίνα water polo, ή για να γίνω πιο σαφής, γίνονταν μπαλάκι μεταξυ των δύο λιμενικών για να καταλήγουν αβοήθητοι επί ώρες στη μέση της θάλασσας» εξηγεί ο ίδιος.
«Τότε ήταν που ξεκίνησαν οι πραγματικές επαναπροωθήσεις» σημειώνει, προσθέτοντας ότι «αρχικά το (ελληνικό) λιμενικό προσπάθησε να εμποδίσει βίαια την έλευση των βαρκών, αλλά αυτό δεν έπιασε. Στη συνέχεια άλλαξαν διαδικασία, παίρνοντας τους πρόσφυγες στα πλοία και τοποθετώντας τους στη συνέχεια σε μια είδους σωσίβια λέμβο» συνεχίζει.
Η παραπάνω διαδικασία έχει καταγραφεί λεπτομερώς από το Νομικό Κέντρο Λέσβου, μια οργάνωση που βοηθάει τους αιτούντες άσυλο να βρούν άκρη στο νομικό λαβύρινθο των γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στις εν λόγω περιγραφές, ένα ελληνικό σκάφος ακτοφυλακής πλησιάζει αρχικά το σκάφος προσφύγων.
Στη συνέχεια, άνδρες φορώντας μαύρα ρούχα, οι οποίοι έχουν σχηματίσει ξεχωριστή ομάδα από το πλήρωμα της ακτοφυλακής, επιβιβάζονται στο σκάφος και απενεργοποιούν τον κινητήρα κόβοντας τη γραμμή καυσίμου και αφαιρώντας το ρεζερβουάρ καυσίμου.
Τελικά, το σκάφος είτε ρυμουλκείται και πετιέται πίσω στα τουρκικά νερά, είτε οι επιβάτες του μεταφέρονται στο πλοίο ακτοφυλακής και στη συνέχεια μπαίνουν σε μια σωσίβια σχεδία για να παραληφθούν από την τουρκική ακτοφυλακή.
Όπως καταγγέλλει σε αναφορά του το Κέντρο, σε πάρα πολλές περιπτώσεις αιτούντες άσυλο έχουν γίνει αντικείμενο βίας, τρομοκράτησης αλλά και υπεξαίρεσης κινητών από τις αρχές πριν απελαθούν.
Μάλιστα, όπως δηλώνει έχει κερδίσει πολλές υποθέσεις ασύλου που αφορούσαν αιτούντες, οι οποίοι στην πρώτη τους απόπειρα να εισέλθουν στην Ελλάδα επαναπροωθήθηκαν πίσω στην Τουρκία.
«Αυτό καταδεικνύει πως ακόμη και άνθρωποι σε ευπαθείς κατηγορίες έχουν πέσει θύματα επαναπροώθησης» σημειώνει η Νάτασα Νταϊλιάνη, που εργάζεται ως δικηγόρος στο Κέντρο.
«Είναι πολύ δύσκολο να αποδείξεις ποιος ή ποιοι ήταν σε συγκεκριμένο μέρος μια συγκεκριμένη ώρα. Γι αυτό το λόγο τονίζουμε την συχνότητα, αλλά και την επανάληψή του φαινομένου» αναφέρει.
Η υποκρισία της ΕΕ
Από την άλλη, σύμφωνα με το δημοσίευμα, πέραν της στάσης της ελληνικής κυβέρνησης, δεν είναι λίγοι εκείνοι που επικρίνουν και την υποκριτική στάση της ΕΕ πάνω στο ζήτημα.
Ενδεικτική ήταν η στάση της Επιτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον, η οποία κατά την πρόσφατη συνάντησή της με τον Έλληνα υπουργό Μετανάστευσης, Νότη Μηταράκη, απέφυγε να ασκήσει την παραμικρή αναφορά, παρά το γεγονός πως οι καταγγελίες είναι σε γνώση της.
«Οι επαναπροωθήσεις ήταν ιστορική στάση της Ευρώπης. Εάν αυτή τη στιγμή αναλαμβάνουν έναν τέτοιο ρόλο ορισμένα κράτη-μέλη, είτε είναι η Βουλγαρία είτε η Ελλάδα ή οποιοδήποτε άλλο κράτος-μέλος που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, επι της ουσίας κάνουν αυτό που ζητά η Ευρώπη να γίνει αντ’ αυτής» σημειώνει γιατρός και Γενικός Διευθυντής της INTERSOS Hellas, Απόστολος Βεΐζης, και συνεχίζει: «Το ομοσπονδιακό σύστημα διακυβέρνησης της Ευρώπης παρέχει μία πιστευτή δυνατότητα άρνησης της ευθύνης στις Βρυξέλλες και στα κράτη-μέλη που βρίσκονται σε κεντρική τοποθεσία.
Η επαναπροώθηση των ανθρώπων είναι κάτι που γίνεται αποδεκτό σε κεντρικό επίπεδο. Είναι μία υποκρισία που μερικές φορές συνδυάζεται με (την ιδέα) ότι τα κράτη-μέλη είναι ανεξάρτητα κράτη. Έτσι, τους παρέχουμε εργαλεία, με την Frontex, με χρήματα, αλλά από εκεί και πέρα το πώς τα χρησιμοποιούν είναι δικό τους εσωτερικό ζήτημα. Κάτι που συναντάται ως αντίληψη και στην κοινωνία».
«Η αντίσταση της κοινωνίας γίνεται ολοένα και μικρότερη. Η οικονομική κρίση, η ίδια η πανδημία του COVID και η αστάθεια που αντιμετωπίζουν πολλές χώρες για οικονομικούς λόγους δεν δίνουν σε αυτούς τους ανθρώπους την ευκαιρία να μιλήσουν για άλλα πράγματα» καταλήγει.
Πηγή: tvxs.gr
