Τάσος Σαραντής
Πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Λιντς σε 148 χώρες δείχνει ότι οι πολιτικές των κυβερνήσεων εξακολουθούν να οδηγούν στην οικολογική κατάρρευση, προσφέροντας ταυτοχρόνως ανεπαρκή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πληθυσμών.
Για τα τελευταία 30 χρόνια τουλάχιστον, καμία χώρα δεν έχει καλύψει τις βασικές ανάγκες των κατοίκων της χωρίς να υπερκαταναλώνει φυσικούς πόρους και καμία δεν βρίσκεται σε καλό δρόμο για να σταματήσει να το κάνει τα επόμενα 30 χρόνια.
Οι χώρες τείνουν να υπερβαίνουν τα μερίδια των πλανητικών ορίων που τους αντιστοιχούν πιο γρήγορα από ό,τι επιτυγχάνουν τα ελάχιστα κοινωνικά όρια, διαιωνίζοντας την ανθρώπινη στέρηση και επιδεινώνοντας την οικολογική κατάρρευση, σύμφωνα με νέα έρευνα του Πανεπιστημίου του Λιντς.
Η μελέτη είναι η πρώτη που παρακολουθεί την πρόοδο των χωρών όσον αφορά τόσο την ικανοποίηση των βασικών αναγκών όσο και την τήρηση των περιβαλλοντικών ορίων, από το 1992, σε 148 χώρες με πληθυσμό τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου ανθρώπων, με προβλέψεις για το 2050 με βάση τις πρόσφατες τάσεις.
Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι, χωρίς επείγουσες αλλαγές, οι εθνικές οικονομίες θα συνεχίσουν να οδηγούν στην οικολογική κατάρρευση, ενώ θα προσφέρουν αργές και ανεπαρκείς βελτιώσεις στο βιοτικό επίπεδο.
Πλούσιες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς, υπερβαίνουν κατά πολύ τα πλανητικά όρια που συνδέονται με την κλιματική και την οικολογική κατάρρευση, αλλά επιτυγχάνουν ελάχιστα κοινωνικά οφέλη. Πιο φτωχές χώρες, όπως το Μπαγκλαντές, το Μαλάουι και η Σρι, Λάνκα ζουν εντός πλανητικών ορίων, αλλά εξακολουθούν να υστερούν στην κάλυψη πολλών βασικών ανθρώπινων αναγκών.
Το ίδιο η Νιγηρία και η Ινδία, που τείνουν να εξακολουθούν να βρίσκονται εντός των περισσότερων πλανητικών ορίων, αλλά αντιμετωπίζουν επείγουσα ανάγκη για να επιταχυνθούν οι βελτιώσεις στις κοινωνικές επιδόσεις για την κάλυψη βασικών αναγκών. Χώρες μεσαίου εισοδήματος, όπως η Κίνα και το Περού, αντιμετωπίζουν την πρόκληση της ανάγκης να συνεχίσουν να βελτιώνουν τις κοινωνικές επιδόσεις, ενώ ταυτόχρονα να περιορίζουν τη χρήση των πόρων, ώστε να βρίσκονται εντός βιοφυσικών ορίων.
Η Κόστα Ρίκα ξεχωρίζει για τη σταθερή μετατροπή των πόρων σε κοινωνικά επιτεύγματα, πιο αποτελεσματικά από οποιαδήποτε άλλη χώρα, αλλά ακολουθεί επίσης τη γενική τάση αύξησης της οικολογικής υπέρβασης, με την πάροδο του χρόνου.
Οικολογική κατάρρευση
«Ολοι χρειάζονται ένα επαρκές επίπεδο πόρων για να είναι υγιείς και να συμμετέχουν στην κοινωνία τους με αξιοπρέπεια, αλλά πρέπει επίσης να διασφαλίσουμε ότι η παγκόσμια χρήση των πόρων δεν είναι τόσο υψηλή, ώστε να προκαλέσουμε κλιματική και οικολογική κατάρρευση», λέει ο δρ Αντριου Φάνινγκ, συγγραφέας της μελέτης.
«Εξετάσαμε τις τροχιές των χωρών από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και διαπιστώσαμε ότι οι περισσότερες είναι πιο κοντά στην παροχή βασικών αναγκών για τους κατοίκους τους απ’ ό,τι πριν από 30 χρόνια -αυτά είναι καλά νέα-, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις, ειδικά για συλλογικούς στόχους, όπως η ισότητα και η ποιότητα της δημοκρατίας.
«Τα κακά νέα είναι ότι ο αριθμός των χωρών που υπερκαταναλώνουν πόρους αυξάνεται, ειδικά για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και τη χρήση υλικών. Ανησυχητικά, διαπιστώσαμε ότι οι χώρες τείνουν να υπερβαίνουν τα δίκαια μερίδια των πλανητικών ορίων πιο γρήγορα από ό,τι επιτυγχάνουν τα ελάχιστα κοινωνικά όρια».
Οι ερευνητές παρακολούθησαν τις επιδόσεις των χωρών σε 11 κοινωνικούς δείκτες που ευθυγραμμίζονται σε γενικές γραμμές με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, οι οποίοι συλλογικά αποτελούν ένα κοινωνικό θεμέλιο. Οι δείκτες περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, το προσδόκιμο ζωής, την πρόσβαση στην ενέργεια και τη δημοκρατική ποιότητα.
Ταυτόχρονα, η μελέτη συνυπολόγισε και 6 περιβαλλοντικούς δείκτες μεταξύ των εθνών, ανάλογα με το μερίδιό τους στον παγκόσμιο πληθυσμό, και στη συνέχεια συνέκρινε αυτά τα όρια με την κατανάλωση εθνικών πόρων. Τα όρια περιλαμβάνουν περιβαλλοντικές προτεραιότητες, όπως η κλιματική αλλαγή, η υπερβολική χρήση λιπασμάτων και οι αλλαγές των χερσαίων συστημάτων.
Η χαρτογράφηση έδειξε ότι καμία χώρα δεν έχει επιτύχει ένα ελάχιστο κοινωνικό θεμέλιο χωρίς να υπερβεί τα πλανητικά όρια τις τελευταίες δεκαετίες, ούτε είναι σε καλό δρόμο να το κάνει στο μέλλον.
«Τα αποτελέσματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που έχουν επιβληθεί στον παγκόσμιο Νότο τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες απέτυχαν να αποδώσουν σημαντικό αποτέλεσμα. Η υπάρχουσα προσέγγιση κινητοποιεί τους πόρους του Νότου για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των ξένων επενδυτών, όταν αυτό που χρειάζεται είναι να επικεντρωθεί στην άμεση κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών», λέει ο Τζέισον Χίκελ, συν-συγγραφέας της μελέτης.
«Οι χώρες στον παγκόσμιο Νότο θα πρέπει να έχουν την ελευθερία να οικοδομήσουν κυρίαρχη χρηματοοικονομική ικανότητα, ταυτόχρονα χρησιμοποιούν την κοινωνική πολιτική και τις δημόσιες υπηρεσίες για την παροχή καθολικής υγειονομικής περίθαλψης, εκπαίδευσης, στέγασης, καλής διαβίωσης και επισιτιστικής ασφάλειας. Το υπάρχον οικονομικό σύστημά μας χρησιμοποιεί πόρους και εργατικό δυναμικό του Νότου για να στηρίξει την κατανάλωση των ελίτ και να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των ξένων επενδυτών, αντί για την κάλυψη βασικών αναγκών. Αυτό πρέπει επειγόντως να αλλάξει», υποστηρίζει.
Πηγή: efsyn.gr
