Το να Είσαι ΛΟΑΤΚΙ+ Άτομο Λειτουργεί Αποτρεπτικά για Πολλούς Εργοδότες

Άντυ Κουκλάδα

«Το πάθος σου για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα υπερβαίνει το πάθος σου για το brand μας».

«Λίγα είναι τα παραδείγματα επιχειρήσεων που δίνουν δουλειά σε τρανς άτομα», λέει στο VICE η τρανς Βανέσα Βενέτη, η οποία έχει περάσει από χίλια κύματα για να καταφέρει να ισοπεδώσει εμπόδια και στερεότυπα. «Η δική μου εμπειρία μού έχει δείξει πως σε όσες επιχειρήσεις εργαζόμουν στο παρελθόν, θεωρούσαν ότι μου έκαναν χάρη για να με προσλάβουν, παρόλο που είχα περάσει από τρεις συνεντεύξεις. Η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη για τα τρανς άτομα που δεν έχουν αλλάξει τα έγγραφά τους, καθώς ο νόμος που αφορά την αλλαγή ταυτότητας είναι χρονοβόρος και κοστοβόρος, αφού απαιτούνται τουλάχιστον 1.000 ευρώ».

Η Βανέσα έχει εργαστεί σε πολυεθνικές, στον τομέα των πωλήσεων αλλά και στην εστίαση ως μπαρίστα. Το βιογραφικό της είναι πλούσιο και όπως εξηγεί, θα έβρισκε πολύ πιο εύκολα δουλειά εάν δεν ήταν τρανς. Το transition που έκανε, λειτούργησε αποτρεπτικά για πολλούς εργοδότες. Ήταν μία διαδικασία ψυχοφθόρα, καθώς δεν είχε καμία στήριξη από την οικογένειά της. Κι όλα αυτά, επειδή ήθελε το σώμα της να συνάδει με την ταυτότητα φύλου της. Δυστυχώς, έχει μάθει με τον πιο σκληρό τρόπο πως η διαφορετικότητα, πολλές φορές, συνοδεύεται από απόρριψη και ματαίωση. Διότι, όταν ένα τρανς άτομο πάει να ζητήσει δουλειά, δεν του λένε ποτέ στα ίσια πως δεν το προσλαμβάνουν εξαιτίας αυτού. Είτε βρίσκουν άλλες δικαιολογίες, είτε δεν απαντούν καν. Και υπάρχουν άτομα που απολύονται μετά τη φυλομετάβασή τους.

Όπως περιγράφει, συχνά οι τρανς αναγκάζονται να αποκρύψουν την ταυτότητά τους στο πλαίσιο της δουλειάς, για να μην έρθουν αντιμέτωποι με μισθολογικές διακρίσεις και με απαξιωτικές ή ομοφοβικές συμπεριφορές. Και η ίδια εξάλλου, παραδέχεται πως έχει δεχτεί σεξουαλικές παρενοχλήσεις. «Το στερεότυπο που συνοδεύει ένα τρανς άτομο είναι πως πάντα είναι διαθέσιμο. Ξεκαθαρίζουμε πως δεν είμαστε διαθέσιμοι».

Είχε κάποιες προτάσεις για τεχνίτρια νυχιών, αλλά επειδή η εμπειρία της σε παλιότερες δουλειές ήταν τραυματική και η συμπεριφορά των εργοδοτών και των πελατών υποτιμητική, το απέφευγε. Μέχρι που βρήκε ένα ασφαλές περιβάλλον και ξεκίνησε τη δουλειά. Τα τελευταία τρία χρόνια εργάζεται στο Be Queer στο Γκάζι και τον τελευταίο ενάμιση μήνα στο Another nail studio στο Κουκάκι. Εκεί, τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα δεν αποκλείονται. Αντιμετωπίζονται ισότιμα, όπως κάθε πολίτης. Και οι όποιες διακρίσεις δεν είναι αποδεκτές από τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων και από τους ίδιους τους πελάτες, όπως εξηγεί.

Σε μία κοινωνία που αντιμάχεται και φοβάται οτιδήποτε προάγει τη διαφορετικότητα, τα τρανς άτομα λειτουργούν σε ένα πλαίσιο ευαλωτότητας. Βρισκόμαστε ακόμα πολύ μακριά από την πλήρη ισότητα και ισονομία. «Πρέπει να κάνουμε βήματα προς την κατεύθυνση της συμπερίληψης. Να ενημερώσουμε τον κόσμο, να καταλάβει ότι η ορατότητα είναι το κλειδί», επισημαίνει η Βανέσα. «Είμαστε αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας, έχουμε τις ίδιες ανάγκες και τις ίδιες αγωνίες».

Η ίδια βλέπει πως η νέα γενιά είναι πιο μπροστά από τις προηγούμενες σε ό,τι αφορά την αποδοχή των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Και είναι κάτι που την κάνει αισιόδοξη. Το δικό της μέλλον είναι άγνωστο. Διότι, όπως μας λέει, «η ζωή μου έχει δείξει πως όσο και αν προσπαθώ να την πάω κάπου, πάντα με πάει εκείνη. Παίρνω αυτό που μου δίνει και πορεύομαι αναλόγως».

«Τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα σαφέστατα αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας κατά τη διαδικασία εύρεσης εργασίας», λέει στο VICE ο Νικόλας Μαλανδράκης. «Καμία εταιρεία δεν θα σου πει στα μούτρα πως δεν σε προσλαμβάνει γιατί είσαι ΛΟΑΤΚΙ, αλλά γνωρίζουμε πολύ καλά ότι το κάνουν με έμμεσο τρόπο. Μπορεί να ισχυριστούν ότι βρήκαν ένα άτομο που είχε περισσότερα skills. Και μπαίνουμε σε μία διαδικασία να ρίχνουμε ευθύνες στον εαυτό μας. Πολλές φορές βλέπω στο Linkedin να παίρνουν τη δουλειά άτομα με λιγότερα skills και μικρότερη προϋπηρεσία από μένα».

Όπως περιγράφει ο ίδιος, πριν από τρία χρόνια, είχε περάσει από συνέντευξη για μία πολυεθνική, πρώτα στο τμήμα Human Resources του εξωτερικού και στη συνέχεια, στο αντίστοιχο τμήμα της θέσης που άνοιξε στην Ελλάδα. Όταν έδωσε την πρώτη συνέντευξη, το HR του εξωτερικού ήταν ενθουσιασμένο, αλλά στην Ελλάδα δεν τον δέχτηκαν. Πριν από ενάμιση χρόνο, άνοιξε ξανά θέση στην ίδια εταιρεία. Πέρασε πάλι από την ίδια διαδικασία. Όταν ήρθε η ώρα για τη συνέντευξή του από το τμήμα της εταιρείας στην Ελλάδα, η κοπέλα, βλέποντας το βιογραφικό του για το ΛΟΑΤΚΙ+ υπόβαθρο που έχει, ψιθύρισε τη λέξη «ΛΟΑΤΚΙ+» σαν να επρόκειτο για κάτι αρνητικό, για κάτι που θα έπρεπε να ντρέπεται.

«Με ρωτούσε πράγματα εντελώς άσχετα με τη θέση. Μετά από δύο εβδομάδες, με απέρριψαν. Μου είπαν σαν αιτιολογία ότι εκτιμούσαν το πάθος μου για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και ότι πίστευαν πως πρέπει να ακολουθήσω αυτό το πάθος. Μάλιστα, ισχυρίστηκαν πως δεν έδειξα το ίδιο πάθος για το brand τους, πράγμα που δεν μπορούσε να προκύψει από κάπου, καθώς στη συνέντευξη απαντούσα τεχνικές ερωτήσεις βάσει της προηγούμενης εμπειρίας μου», λέει ο Νικόλας. «Τους είπα πως αυτό που κάνουν είναι διάκριση. Και ότι δεν με κρίνουν βάσει των skills μου, αλλά βάση του πάθους μου και των άλλων ενασχολήσεών μου και τους ρώτησα αν έκριναν και τα υπόλοιπα υποψήφια άτομα βάση τους «πάθους» τους με την προηγούμενή τους εργασία. Αυτό το mail, το έκανα share στο άτομο από το οποίο πέρασα από συνέντευξη στο εξωτερικό, που εκείνη την περίοδο είχε πάρει προαγωγή. Τελικά, με πήραν τηλέφωνο πανικόβλητοι από την εταιρεία στην Ελλάδα, να μου ζητήσουν συγγνώμη και -προσπαθώντας να απολογηθούν- είπαν πως η κοπέλα που μου πήρε συνέντευξη δεν το εννοούσε έτσι και στη συνέχεια με κάλεσαν να κάνω training στην εταιρεία ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον παρόμοια περιστατικά διακρίσεων. Δεν το κυνήγησα περαιτέρω. Αν και πρέπει να επισημάνω πως πρόκειται για μία πολύ γνωστή εταιρεία, η οποία έχει κάνει και καμπάνιες για τη ΛΟΑΤΚΙ Κοινότητα».

Στη δική του πορεία, έχει υπάρξει σε σεξιστικά περιβάλλοντα και έχει δει σεξουαλικές παρενοχλήσεις. Ωστόσο, τα περιστατικά αυτά δεν τον φοβίζουν, ούτε τον πτοούν. Λειτουργούν σαν wake up call. Κατάλαβε πως δεν ευθύνεται εκείνος, ευθύνονται όσοι δεν επιλέγουν ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα για λόγους που σχετίζονται αποκλειστικά με την ταυτότητα φύλου τους. Μία από τις πιο συχνές ανησυχίες που του εκφράζουν, είναι πως δεν θέλουν στη δουλειά άτομο που θα τους κάνει διορθώσεις για το τί είναι politically correct και τί όχι. Έτσι και ο ίδιος έχει αναγκαστεί να αποκρύψει την ταυτότητά του, να σβήσει από το βιογραφικό του δουλειές που σχετίζονται με την κοινότητα, ώστε να μην σχολιαστεί αρνητικά. Οι διακρίσεις μπορεί να μην είναι κάθε φορά έντονες, είναι ωστόσο πολυεπίπεδες. «Πολλοί θα πουν “δεν είμαι ομοφοβικός, αλλά… ή δεν είμαι ρατσιστής, αλλά…” και αμέσως αντιλαμβάνεσαι την διάκριση που υποβόσκει», εξηγεί ο Νικόλας.

Τα τελευταία χρόνια βρίσκει πολλά εμπόδια στο διάβα του στην αναζήτηση εργασίας, ενώ ακόμα και οι προσπάθειές του να αλλάξει δουλειά, προσκρούουν στα βράχια. Αυτή τη στιγμή, εργάζεται στο τμήμα μάρκετινγκ σε μία εταιρεία ιδιωτικού τομέα. Όπως λέει, για να αναστραφεί αυτή η κατάσταση και να σταματήσουν οι αποκλεισμοί, πρέπει να υπάρχει σωστή ενημέρωση του κόσμου. Όμως, ακόμη και σήμερα, είμαστε στο μηδέν. Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε το περιστατικό που συνέβη πριν από λίγο καιρό, όπου μεγάλη αλυσίδα fast food – που ήταν και χορηγός του Athens Pride-, ρωτούσε ομοφοβικά και σεξιστικά πράγματα σε έναν συνεντευξιαζόμενο, στοχοποιώντας την έκφραση φύλου του και κάνοντας διάκριση στον σεξουαλικό του προσανατολισμό.

Για να χτιστεί αυτή η κουλτούρα συμπερίληψης των ΛΟΑΤΚΙ+ ανθρώπων στην εργασία, θα πρέπει, σύμφωνα με τον Νικόλα, να γίνονται σεμινάρια και το diversity να μην είναι μόνο ένα επικοινωνιακό εργαλείο για τις καμπάνιες, αλλά να καθιερωθεί ουσιαστικά, σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας. «Ζούμε σε δύσκολες εποχές, ο εκφασισμός της κοινωνίας είναι έντονος και αυτό με φοβίζει. Κινούμαστε σε μία κρίσιμη καμπή και είναι άγνωστο εάν η νέα γενιά θα πορευτεί στο σωστό δρόμο ως προς την καταπολέμηση των διακρίσεων», λέει ο ίδιος.

Οι διακρίσεις των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων ξεκινούν ήδη από τη διαδικασία της πρόσληψης, αλλά εντείνονται και γίνονται βαθύτερες σε καθημερινή βάση στο εργασιακό τους περιβάλλον. Πολλοί εργοδότες δεν θα συμπεριλάβουν άτομα που ανήκουν σε κάποιες μεινότητες και κοινωνικές ομάδες που υφίστανται αποκλεισμούς. Αυτές οι διακρίσεις αποτυπώνονται και με αριθμούς. Ο Νίκος Δρυδάκης, λέκτορας των Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin της Αγγλίας, ο οποίος έχει ασχοληθεί με τον εργασιακό αποκλεισμό των ΛΟΑΤΚΙ, έκανε ένα πείραμα.

Από τον Δεκέμβρη του 2006 μέχρι το Σεπτέμβριο του 2007, έστειλε τα βιογραφικά δύο υποτιθέμενων εργαζομένων σε 1.714 επιχειρήσεις στην Αθήνα που προσέφεραν εργασία, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα, που περιλάμβανε δουλειές γραφείου, βιομηχανίες, υπηρεσίες σε καφετέριες και εστιατόρια, πωλήσεις σε καταστήματα.

Οι υποτιθέμενοι εργαζόμενοι είχαν παρόμοια χαρακτηριστικά. Ήταν και οι δύο 29 ετών, απόφοιτοι Λυκείου, ανύπαντροι, χωρίς στρατιωτικές υποχρεώσεις, με εννέα χρόνια προϋπηρεσία σε σχετική θέση. Μοναδική διαφορά στα βιογραφικά τους, ήταν πως ο ένας έγραφε ότι είχε εργαστεί εθελοντικά σε μία ομοφυλοφιλική οργάνωση.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ομοφυλόφιλοι άνδρες, έχουν 26% λιγότερες πιθανότητες να κληθούν σε συνέντευξη από ό,τι οι ετεροφυλόφιλοι και δέχονται σημαντικές διακρίσεις και στους τέσσερις κλάδους. Ειδικότερα, στις δουλειές γραφείου, οι ομοφυλόφιλοι έχουν 30% λιγότερες πιθανότητες να κληθούν για συνέντευξη, στις πωλήσεις 28%, στη βιομηχανία 24% και στα εστιατόρια και τις καφετέριες 21%.

Επιπλέον, σε νέα πειράματα τα έτη 2013-2014 και 2018-2019, ο Νίκος Δρυδάκης διαπίστωσε πως οι ομοφυλόφιλοι άνδρες αντιμετώπισαν πιο προκατειλημμένη μεταχείριση σε σύγκριση με το 2006-2007. Η αυξανόμενη ακροδεξιά ρητορική, η προσπάθεια της κοινότητας να αναδείξει τις διεκδικήσεις της και οι προκαταλήψεις που σχετίζονται με την οικονομική ύφεση στην Ελλάδα, μπορεί -σύμφωνα με την έρευνα- να συμβάλλουν στην αύξηση των προκαταλήψεων κατά των ομοφυλόφιλων ανδρών.

Από την πλευρά τους, τα αόρατα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα είναι αποφασισμένα να παλέψουν για την ορατότητα και την ισότιμη αντιμετώπισή τους στο εργασιακό περιβάλλον. Να ενταχθούν και να ενσωματωθούν αμερόληπτα, με βάση την προϋπηρεσία και τα προσόντα τους, όχι με βάση την ταυτότητα φύλου τους. Για να επιτευχθεί αυτό, η κοινωνία πρέπει να κάνει πολλά βήματα μπροστά, να εξαλείψει τα στερεότυπα που την πνίγουν και τα συντηρητικά της κατάλοιπα, ώστε να δώσει χώρο σε αυτούς τους ανθρώπους να εξελιχθούν και να απεμπλακούν από τα στεγανά στα οποία τους έχουν εγκλωβίσει.

Πηγή: vice.com