του Κωνσταντίνου Λάππα
Έχουν περάσει σχεδόν 50 χρόνια από το τέλος της δικτατορίας και τα ηγετικά στελέχη της Χρυσής Αυγής βρίσκονται στη φυλακή, καταδικασμένα πρωτόδικα για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης.
Κι όμως, από τις δημοσκοπήσεις προκύπτει ότι ένα ποσοστό των ψηφοφόρων κοντά στο 3% ετοιμάζεται στις 21 Μαΐου να ψηφίσει σχηματισμούς με σαφώς ακροδεξιό, ρατσιστικό λόγο, επιπλέον όσων απαντούν ότι θα ψηφίσουν την Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου. Είναι σαφές, ότι η ελληνική Δημοκρατία δεν έχει ξεμπερδέψει με την ακροδεξιά.
Στο πρώτο μέρος της αναδρομής μας στην παρουσία ακροδεξιών κομμάτων στις εκλογές της Μεταπολίτευσης, είδαμε πώς με όχημα τον εθνικισμό που γέννησε το ζήτημα της ονομασίας της τότε ΠΓΔΜ και την μεγάλη επιρροή του αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, η ακροδεξιά βγήκε από το περιθώριο των πρώτων μεταπολιτευτικών χρόνων και έπαιξε ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις της χώρας με το… κοστούμι του ΛΑ.Ο.Σ.
Όμως ταυτόχρονα με την εφαρμογή πολιτικών σκληρής λιτότητας, η άλλοτε μικρή νεοναζιστική οργάνωση Χρυσή Αυγή γιγαντώνεται εκλογικά, μπαίνει στη Βουλή και μένει εκεί επτά ολόκληρα χρόνια. Όντας «κοινοβουλευτικό κόμμα», σκοτώνει ανθρώπους και χτυπά πολλούς άλλους. Ακολούθησε η καταδίκη του 2020 και πρόσφατα το μπλοκάρισμα της καθόδου στις εκλογές του κόμματος Κασιδιάρη.
Για τον διευθυντή του «Σημείου για τη μελέτη και αντιμετώπιση της ακροδεξιάς», Κωστή Παπαϊωάννου, η επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση μπορεί να ιδωθεί και ως το πέρασμα στην εποχή μετά την Χρυσή Αυγή, που όμως έχει ακόμα πολύ σκληρά ακροδεξιά χαρακτηριστικά.
2008-2022: Από την ακροδεξιά της γραβάτας στην Χρυσή Αυγή
Είναι η τρίτη περίοδος της ακροδεξιάς στη Μεταπολίτευση, που μπορεί να έχει βασικό σημείο αναφοράς την Χρυσή Αυγή, όμως ξεκινά με έναν μίνι εκλογικό θρίαμβο του Γιώργου Καρατζαφέρη. Στις εκλογές του 2009, η Νέα Δημοκρατία καταρρέει και το ΛΑ.Ο.Σ αυξάνει εντυπωσιακά τα ποσοστά του. Από το 2,19% του 2004 και το 3,80% του 2007, φτάνει το 5,63%, εξασφαλίζοντας 15 έδρες στη Βουλή.
Σε εκείνες τις εκλογές, η Χρυσή Αυγή πείθει 19.624 ψηφοφόρους (0,29%). «Σημείο καμπής και πέρασμα στην τρίτη περίοδο θα έλεγα ότι υπήρξε ο Δεκέμβρης του 2008, όταν ένας χώρος βίαιου ακροδεξιού περιθωρίου προσδιόρισε ως αποστολή του την απάντηση στη βία του αριστερού και αντιεξουσιαστικού χώρου», υποστηρίζει ο Κωστής Παπαϊωάννου.
Ενώ η Χρυσή Αυγή είχε διακριτή παρουσία στον δρόμο ήδη από τα συλλαλητήρια για το Μακεδονικό, ήταν η έλευση των μνημονίων και της λιτότητας που έκρινε ως προνομιακή για εκείνη συγκυρία, προκειμένου να ανοίξει το βηματισμό της. Ο Μιχαλολιάκος κερδίζει έδρα στο δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας το 2010 και οι χρυσαυγίτες ξεχύνονται στους δρόμους τρομοκρατώντας μετανάστες και όποιον θεωρούν εχθρό τους.
Εκείνα τα χρόνια, ο Γιώργος Καρατζαφέρης έπαιξε φουλ… συστημικά, αφού το 2010 αποφασίζει να στηρίξει με την κοινοβουλευτική του δύναμη την πρώτη δανειακή σύμβαση που έφερε το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου και στη συνέχεια την μνημονιακή κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου. Η απόσυρση του από αυτή πριν την ψήφιση του δεύτερου μνημονίου – πλην των κ.κ. Βορίδη και Γεωργιάδη – δεν μπορεί να αποτρέψει την εκλογική του αποτυχία.
Στις διπλές εκλογές του 2012, εκτός από την κατάρρευση του άλλοτε κραταιού ΠΑΣΟΚ, συντελείται και τεκτονικός σεισμός όσον αφορά στην ακροδεξιά. Το ΛΑ.Ο.Σ μένει εκτός Βουλής, με τα πρωτοκλασάτα της στελέχη Βορίδη, Γεωργιάδη, Πλεύρη και Βελόπουλο να έχουν ήδη προσχωρήσει στη Νέα Δημοκρατία. Αντίθετα, στο Κοινοβούλιο που ήθελε να καταλύσει εισέρχεται η Χρυσή Αυγή, με ποσοστά 6,97% και 6,92% αντίστοιχα στις κάλπες του Μαΐου και του Ιουνίου εκείνης της χρονιάς.
Περίπου 450.000 Έλληνες έδωσαν την ψήφο τους σε ένα ανοιχτά νεοναζιστικό μόρφωμα. «Τόσο μεγάλη ενίσχυση ενός νεοναζιστικού κόμματος δε θα είχαμε εύκολα αν δεν υπήρχαν οι συνθήκες της περιόδου 2010-13. Όμως το υπόστρωμα αποδοχής τέτοιων ιδεών στην ελληνική κοινωνία υπήρχε ήδη», παρατηρεί ο Κωστής Παπαϊωάννου.
Στην κορύφωση των μνημονίων και με την χώρα υπό την κυβέρνηση του διαχρονικά πιο σκληρού δεξιού αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας, Αντώνη Σαμαρά, η Χρυσή Αυγή κλιμακώνει την εγκληματική της δράση με τις δολοφονίες του Σαχζάτ Λουκμάν και του Παύλου Φύσσα. Παρά την σύλληψη και την επί 18μηνω κράτηση των ηγετικών στελεχών της, διατηρεί τα ποσοστά της στις διπλές εκλογές του 2015, λαμβάνοντας 6,28% τον Ιανουάριο και 6,99% τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Αν και σε απόλυτους αριθμούς είχε χάσει ψήφους σε σχέση με το 2012, η κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ τότε της επέτρεψε να αναδειχθεί σε τρίτη πολιτική δύναμη της χώρας.
Τα επόμενα χρόνια ξεκίνησε και προχώρησε η δίκη των στελεχών της, με ακόμα περισσότερα στοιχεία για την δράση της να έρχονται στην επιφάνεια. Στις εκλογές του Ιουλίου του 2019, το νεοναζιστικό μόρφωμα έμεινε οριακά εκτός Κοινοβουλίου, ενώ σε αυτό πέτυχε την είσοδό του το κόμμα Ελληνική Λύση με επικεφαλής τον Κυριάκο Βελόπουλο, με ποσοστό 3,70%. Ακολούθησε η εμβληματική καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματική οργάνωση τον Οκτώβριο του 2020 και η εκ νέου φυλάκιση των ηγετικών της στελεχών.
Δυστυχώς υπάρχει έδαφος για την μετα-Χρυσή Αυγή
Ορόσημο που σηματοδοτεί το τέλος της τρίτης περιόδου και το πέρασμα στην τέταρτη, σύμφωνα με τον διευθυντή του «Σημείου για τη μελέτη και αντιμετώπιση της ακροδεξιάς», Κωστή Παπαϊωάννου, είναι οι επερχόμενες εκλογές της 21ης Μαΐου.
«Θα έλεγα ότι τώρα περνάμε στην τέταρτη φάση, αφού οι επερχόμενες εκλογές θα είναι η πρώτη επίσημη αποτύπωση του ακροδεξιού χώρου μετά την καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης, έστω και με τον αστερίσκο του αποκλεισμού του κόμματος Κασιδιάρη. Τώρα περισσότερο από ποτέ, η ψήφος στα ακροδεξιά μορφώματα δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως αποτέλεσμα παραπλάνησης ή διαμαρτυρίας», τονίζει.
Όμως δυστυχώς, το πρόβλημα είναι εδώ και αυτό δεν αποτυπώνεται μόνο στις δημοσκοπήσεις. Όπως είχε προκύψει από την έρευνα που είχε διενεργήσει το «Σημείο» σε συνεργασία με την aboutpeople για τις ακροδεξιές τάσεις στην ελληνική κοινωνία, η αποδοχή αντιδραστικών ιδεών καταγράφεται πολύ διαδεδομένη.
Συγκεκριμένα, ένα 22,3% εμφανίζεται συμφωνεί με την χρησιμότητα ύπαρξης της Χρυσής Αυγής, αν αυτή δεν χρησιμοποιούσε εγκληματικές ενέργειες. Επιπλέον, καλούμενοι να τοποθετηθούν πάνω σε 10 ταυτοτικές θέσεις της ακροδεξιάς (αστυνομική καταστολή χωρίς περιορισμούς, θανατική ποινή, χρήσιμη 21η Απριλίου μεταξύ άλλων), το 7,5% των πολιτών συμφώνησε τουλάχιστον με 8 από τις 10 αυτές θέσεις. Οι άνθρωποι του «Σημείου» εντόπιζαν ένα περιμετρικό 15% που τείνει να ασπαστεί πολύ αντιδραστικές απόψεις
«Είναι εξαιρετικά υπολογίσιμο το μέρος του εκλογικού σώματος που αποτελεί πιθανή ‘πελατεία’ για την ευρύτερη ακροδεξιά», επισημαίνει με βάση τα στοιχεία αυτά ο Κωστής Παπαϊωάννου και καταλήγει: «Περνάμε στην φάση ‘μετά την Χρυσή Αυγή’, και παραμένει μεγάλο ερωτηματικό τί μορφή θα έχει στο εξής η πολιτική τους εκπροσώπηση».
Πηγή: tvxs.gr
