της Μαρίας Ψαρρά
«Η Ελλάδα λέει ότι δεν παρατάει τους μετανάστες στη θάλασσα. Πιάστηκε επ’ αυτοφώρω». Έτσι ξεκινάει το ρεπορτάζ των New York Times που δημοσιεύτηκε σήμερα.
Βιντεοσκοπημένο υλικό [δείτε το ΕΔΩ] που παρουσιάζει η εφημερίδα δείχνει αιτούντες άσυλο, ανάμεσά τους και μικρά παιδιά, να περισυλλέγονται, να μεταφέρονται στη θάλασσα και να εγκαταλείπονται σε μια σχεδία από την ελληνική ακτοφυλακή.
Οι αιτούντες άσυλο είχαν ήδη μετακινηθεί από χώρα σε χώρα για χρόνια για να ξεφύγουν από τον πόλεμο στο Κέρας της Αφρικής. Μόλις είχαν πατήσει το πόδι τους στην Ευρώπη, ελπίζοντας να ξεκινήσουν μια νέα ζωή, όταν μασκοφόροι τους μάζεψαν και τους αφαίρεσαν τα υπάρχοντά τους.
Τώρα ήταν στριμωγμένοι στη λέμβο, κουνιόντουσαν στα ανοιχτά νερά και προσπαθούσαν να προστατευτούν από τον λαμπερό ήλιο, καθώς η Ναϊμα Χασαν Αντεν κρατούσε το 6 μηνών μωρό της και έκλαιγε.
«Δεν περιμέναμε να επιβιώσουμε εκείνη την ημέρα», δήλωσε η Αντεν, μια 27χρονη από τη Σομαλία. «Όταν μας έβαζαν στη φουσκωτή σχεδία, το έκαναν χωρίς κανένα έλεος».
Η δοκιμασία τους θα μπορούσε κανονικά να παραμείνει σε μεγάλο βαθμό άγνωστη, όπως και εκείνες τόσων άλλων αιτούντων άσυλο, των οποίων οι μαρτυρίες για κακομεταχείριση απορρίφθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση. Μόνο που αυτή τη φορά, καταγράφηκε ολόκληρη σε βίντεο από έναν ακτιβιστή που το μοιράστηκε με τους New York Times.
Μια έρευνα των Times επαλήθευσε και επιβεβαίωσε το υλικό. Η εφημερίδα New York Times πήρε επίσης συνέντευξη από 11 από τους αιτούντες άσυλο από τη Σομαλία, την Ερυθραία και την Αιθιοπία, τους οποίους εντόπισε σε ένα κέντρο κράτησης στη Σμύρνη, στις τουρκικές ακτές.
Πολλοί φορούσαν ακόμα τα ίδια ρούχα που φορούσαν και στο βίντεο. Έδωσαν λεπτομερείς εξηγήσεις για το τι τους συνέβη, οι οποίες ταυτίζονταν με τα γεγονότα στο βίντεο – πριν οι δημοσιογράφοι των Times τους δείξουν το υλικό. Το κατά προσέγγιση ύψος και το μέγεθος των ενηλίκων και των παιδιών ταίριαζαν επίσης.
Το βίντεο που αποκαλύπτει τα κυβερνητικά ψέμματα
Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, η ελληνική κυβέρνηση δεν απάντησε σε επανειλημμένα αιτήματα για σχολιασμό. Όμως σημειώνει πως, κάνοντας προεκλογική εκστρατεία στη Λέσβο την περασμένη εβδομάδα ενόψει των βουλευτικών εκλογών της Κυριακής, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υπερασπίστηκε τις «σκληρές αλλά δίκαιες» μεταναστευτικές πολιτικές της κυβέρνησής του και υπερηφανεύτηκε για τη μείωση κατά 90% της άφιξης «παράνομων μεταναστών».
Η κυβέρνηση αρνείται σταθερά ότι κακομεταχειρίζεται τους αιτούντες άσυλο και επισημαίνει το γεγονός ότι επωμίζεται δυσανάλογο βάρος της διαχείρισης των νέων αφίξεων στην Ευρώπη.
Όμως το βίντεο, το οποίο δόθηκε από έναν Αυστριακό εργαζόμενο σε ανθρωπιστική οργάνωση, τον Φαγιάν Μουλά, ο οποίος έχει περάσει μεγάλο μέρος των τελευταίων δυόμισι ετών δουλεύοντας στο νησί και προσπαθώντας να καταγράψει τις καταχρήσεις σε βάρος των μεταναστών, μπορεί να είναι η πιο καταδικαστική απόδειξη μέχρι στιγμής για την παραβίαση των διεθνών νόμων και των κανόνων της Ε.Ε. που διέπουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίζονται οι αιτούντες άσυλο από τις ελληνικές αρχές.
Εκτός από τη συνέντευξη που πήραν οι αιτούντες άσυλο στην Τουρκία, οι Times επαλήθευσαν το υλικό κάνοντας ανάλυση καρέ-καρέ για να αναγνωρίσουν τους ανθρώπους στο βίντεο, εντοπίζοντας γεωγραφικά τα βασικά γεγονότα και επιβεβαιώνοντας την ώρα και την ημέρα χρησιμοποιώντας δεδομένα θαλάσσιας κυκλοφορίας, καθώς και μια ανάλυση της θέσης του ήλιου και των ορατών σκιών.
Έδειξαν το βίντεο αυτοπροσώπως σε τρεις ανώτερους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες, περιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο το επαληθεύσαμε. Αργότερα, σε γραπτά σχόλια, η Επιτροπή δήλωσε ότι «ανησυχεί για το υλικό» και ότι, αν και δεν είχε επαληθεύσει η ίδια το υλικό, θα έθετε το θέμα υπόψη των ελληνικών αρχών.
Η Ελλάδα «πρέπει να σεβαστεί πλήρως τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τους κανόνες της Ε.Ε. για το άσυλο και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης της πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου», δήλωσε η Anitta Hipper, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα μετανάστευσης.
Οι ελληνικές Αρχές αρνήθηκαν αιτήματα για προσωπική συνάντηση προκειμένου να εξετάσουν το βίντεο.
Η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση σκλήρυναν τη στάση τους απέναντι στους μετανάστες μετά την άφιξη το 2015 και το 2016 περισσότερων από ένα εκατομμύριο προσφύγων από τη Συρία, το Ιράκ και αλλού. Το κύμα των νεοεισερχομένων αναδιαμόρφωσε την ευρωπαϊκή πολιτική, πυροδοτώντας λαϊκιστικές σκληροδεξιές δυνάμεις που έπαιξαν με την αγωνία των ιθαγενών.
Η Ελλάδα δεν είναι καθόλου μόνη της στην καταστολή των μεταναστών. Η Πολωνία, η Ιταλία και η Λιθουανία άλλαξαν πρόσφατα τους νόμους τους για να διευκολύνουν την απώθηση των μεταναστών και την τιμωρία όσων τους βοηθούν.
Αλλά τα νέα βίντεο υποδηλώνουν ότι οι ελληνικές αρχές έχουν προχωρήσει ακόμη παραπέρα, καταφεύγοντας σε κρυφές εξωδικαστικές απελάσεις που σαρώνουν ακόμη και τους πιο ευάλωτους με τη συμμετοχή των ναυτικών της δυνάμεων.
Η παράνομη επαναπροώθηση όπως καταγράφηκε
Ήταν λίγο μετά το μεσημέρι της 11ης Απριλίου όταν ένα λευκό βαν χωρίς διακριτικά κατέβηκε σε έναν μικρό όρμο με ξύλινη αποβάθρα στο νότιο άκρο της Λέσβου, σύμφωνα με το βίντεο του κ. Mulla.
Καθώς το βαν κατέβαινε στην ακτή, δύο άνδρες που περίμεναν σε ένα ταχύπλοο σκάφος κάλυψαν τα πρόσωπά τους με μάσκες του σκι, όπως φαίνεται. Όταν το βαν σταμάτησε, τρεις άνδρες βγήκαν, ξεκλείδωσαν τις πίσω πόρτες – και βγήκαν 12 άτομα, πολλά από τα οποία ήταν μικρά παιδιά.
Στους επιβάτες περιλαμβάνονταν η κ. Άντεν και το μωρό της, ο Αουάλε, με τον οποίο είχε αρχικά εγκαταλείψει την Τζίλιμπ, μια μικρή πόλη σε μια περιοχή της Σομαλίας που ελέγχεται από την Αλ Σαμπάμπ, μια μαχητική ομάδα που συνδέεται με την Αλ Κάιντα, όπως είπε. Η κ. Aden είπε ότι είχαν αποβιβαστεί στη Λέσβο με μια βάρκα λαθρεμπόρων μια μέρα νωρίτερα και είχαν περάσει μια νύχτα κρυμμένοι στους θάμνους πριν τους μαζέψουν μασκοφόροι άνδρες.
Η Sulekha Abdullahi, 40 ετών, και τα έξι παιδιά της ήταν επίσης στριμωγμένα στο φορτηγάκι.
Το ίδιο και ο Mahdi, 25 ετών, και ο Miliyen, 33 ετών, οι οποίοι δήλωσαν ότι είχαν επίσης φτάσει στη Λέσβο με λέμβο και αναζήτησαν καταφύγιο στους θάμνους. Συνελήφθησαν μετά από μια σύντομη καταδίωξη και οι αστράγαλοι του Miliyen έφεραν ακόμα βαθιές γρατζουνιές όταν του πήρε η εφημερίδα συνέντευξη μέρες αργότερα.
Συμφώνησαν να μοιραστούν τις ιστορίες τους, αλλά ζήτησαν να αναγνωριστούν μόνο με τα μικρά τους ονόματα, φοβούμενοι αντίποινα.
Λίγα λεπτά αφότου η ομάδα συνοδευόταν έξω από το βαν, όλοι βγήκαν στα νερά του Αιγαίου με το ταχύπλοο. Από μακριά έμοιαζε με μια τουριστική βόλτα αναψυχής. Μόνο αυτό δεν ήταν.
Πέρασαν άλλα τρία λεπτά και στη συνέχεια το ταχύπλοο πλησίασε το σκάφος 617 του Λιμενικού Σώματος, το οποίο πληρώθηκε κυρίως με κονδύλια της Ε.Ε., σύμφωνα με αρχειοθετημένους καταλόγους περιουσιακών στοιχείων του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος.
Ένας προς έναν, οι μετανάστες ξεφορτώθηκαν από το ταχύπλοο και οδηγήθηκαν στην πρύμνη του σκάφους του Λιμενικού Σώματος, συνοδευόμενοι από έξι μη καλυμμένα άτομα, ορισμένα από τα οποία φαίνεται να φορούσαν την καθιερωμένη σκούρα μπλε στολή.
Στη συνέχεια, το σκάφος του Λιμενικού Σώματος έστριψε ανατολικά προς την Τουρκία και ξεκίνησε. Το σκάφος δεν έστελνε τη θέση του, σύμφωνα με το Marine Traffic, μια πλατφόρμα θαλάσσιων ζωντανών δεδομένων που παρακολουθεί τα σκάφη. Αλλά οι Times μπόρεσαν να προσεγγίσουν τη θέση του χρησιμοποιώντας δεδομένα θέσης από άλλα κοντινά εμπορικά σκάφη που φαίνονται στο υλικό.
Το σκάφος του Λιμενικού Σώματος σταμάτησε όταν πλησίασε στην άκρη των ελληνικών χωρικών υδάτων. Το βίντεο που τράβηξε ο κ. Mulla από την ακτή της Λέσβου είναι θολό λόγω της απόστασης, αλλά αργότερα φαίνεται ένα μαύρο αντικείμενο να επιπλέει δίπλα στο σκάφος του Λιμενικού Σώματος.
Σε συνεντεύξεις στο κέντρο κράτησης της Σμύρνης, όλοι οι μετανάστες αφηγήθηκαν ότι σπρώχτηκαν σε μια μαύρη φουσκωτή σωσίβια σχεδία και αφέθηκαν στο πέλαγος. Η χρήση αυτών των μηχανοκίνητων σχεδιών έχει καταγραφεί στο παρελθόν, αλλά οι ελληνικές αρχές έχουν αρνηθεί να αφήνουν τους μετανάστες να επιπλέουν σε αυτές, επειδή είναι ακυβέρνητες και μπορούν να ανατραπούν.
Οι ελληνικές αρχές χρησιμοποιούν συχνά ένα μήνυμα φαξ για να ειδοποιήσουν τους ομολόγους τους για την παρουσία εγκλωβισμένων μεταναστών στα τουρκικά χωρικά ύδατα, σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους, και μια ώρα περίπου μετά την εγκατάλειψη των μεταναστών, εμφανίστηκαν δύο σκάφη της τουρκικής ακτοφυλακής.
Οι Times μπόρεσαν να προσεγγίσουν τη θέση της διάσωσης μέσω των συντεταγμένων του MSC Valencia, ενός μεγάλου εμπορικού πλοίου που ήταν αγκυροβολημένο σε κοντινή απόσταση και φαινόταν στο βάθος.
Η διάσωση της 11ης Απριλίου, όπως και πολλές άλλες, αναρτήθηκε σε ιστότοπο που ενημερώνεται τακτικά από τις τουρκικές αρχές.
Η ακτοφυλακή της ανακοίνωσε ότι διέσωσε «12 παράτυπους μετανάστες στη σωσίβια λέμβο που απωθήθηκε στα τουρκικά χωρικά ύδατα από ελληνικά μέσα», στα ανοικτά των ακτών του Ντικιλί, απέναντι από τη Λέσβο, στις 14:30 τοπική ώρα.
Το βίντεο της τουρκικής ακτοφυλακής, που επαληθεύτηκε ανεξάρτητα από τους Times, δείχνει τους μετανάστες να φτάνουν στο λιμάνι του Ντικιλί μετά τη διάσωσή τους.
Οι Times ανέλυσαν βίντεο που παρείχε η τουρκική ακτοφυλακή και κατάφεραν να αναγνωρίσουν τα άτομα που φαίνονται στο υλικό του κ. Mulla σε ένα από τα πλάνα, το οποίο δείχνει τους μετανάστες να φτάνουν στο λιμάνι του Ντικιλί στην Τουρκία. Οι Times μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν ότι επρόκειτο για την ίδια ομάδα με βάση τη σύνθεσή της, τα φυσικά χαρακτηριστικά των μελών της και την ενδυμασία τους.
Πηγή: efsyn.gr
