ΗΠΑ: «Ο σοσιαλισμός δεν είναι πια βρόμικη λέξη»

Δη­μο­τι­κές εκλο­γές σε δή­μους σε διά­φο­ρες πο­λι­τεί­ες πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­καν τις προη­γού­με­νες δύο εβδο­μά­δες στις ΗΠΑ. Φέτος κά­ποιες ανα­με­τρή­σεις είχαν ξε­χω­ρι­στό εν­δια­φέ­ρον για την Αρι­στε­ρά.

Η με­γά­λη έκ­πλη­ξη εμ­φα­νί­στη­κε στο Σιάτλ, όπου η υπο­ψή­φια της ορ­γά­νω­σης «Socialist Alternative», με­τα­νά­στρια Kshama Sawant, εκλέ­χθη­κε δη­μο­τι­κός σύμ­βου­λος, ξε­περ­νώ­ντας τον Δη­μο­κρα­τι­κό υπο­ψή­φιο και εκλεγ­μέ­νο επί 16 χρό­νια Richard Conlin, σε ένα πρω­το­φα­νές απο­τέ­λε­σμα για την αμε­ρι­κά­νι­κη ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά. Είναι η πρώτη που φορά που σο­σια­λι­στι­κή υπο­ψη­φιό­τη­τα κερ­δί­ζει εκλο­γι­κή ανα­μέ­τρη­ση στις ΗΠΑ εδώ και δε­κα­ε­τί­ες.

Η Sawant κέρ­δι­σε 88.222 ψή­φους, πε­ρί­που 2.000 πε­ρισ­σό­τε­ρους από τον αντί­πα­λό της. Η Sawant είναι κα­θη­γή­τρια οι­κο­νο­μι­κών, αλλά και ακτι­βί­στρια που κέρ­δι­σε την εκτί­μη­ση του κό­σμου στο Σιάτλ μέσα από τη δράση της στο Occupy και άλλα το­πι­κά κι­νή­μα­τα αντί­στα­σης. Η εκλο­γι­κή της εκ­στρα­τεία υπο­στη­ρί­χθη­κε από αρι­στε­ρές ορ­γα­νώ­σεις, αλλά και από αρ­κε­τά σω­μα­τεία ερ­γα­ζο­μέ­νων.

Συ­γκε­κρι­μέ­να ανέ­δει­ξε τους αγώ­νες των ερ­γα­ζο­μέ­νων στα φαστ-φουντ, το λε­γό­με­νο κί­νη­μα «Fight For 15» («πάλη για 15») που διεκ­δι­κεί 15 δο­λά­ρια την ώρα και γε­νί­κευ­σε το αί­τη­μα ως κε­ντρι­κό για όλους τους ερ­γα­ζό­με­νους. Στή­ρι­ξε επί­σης τις κι­νη­το­ποι­ή­σεις στα αε­ρο­δρό­μια της πο­λι­τεί­ας. Επι­πρό­σθε­τα, ανέ­δει­ξε το ση­μα­ντι­κό ζή­τη­μα της στέ­γης στην πόλη του Σιατλ, πρό­βλη­μα που εντά­θη­κε ιδιαί­τε­ρα κατά την κρίση των στε­γα­στι­κών δα­νεί­ων του 2008, ενώ η πόλη ζει ακόμη τις συ­νέ­πειές της. Θέση της προ­ε­κλο­γι­κής εκ­στρα­τεί­ας ήταν ο έλεγ­χος στις τιμές των ενοι­κί­ων.

Κο­ρω­νί­δα της κα­μπά­νιας της ήταν η θέση για επι­βο­λή φο­ρο­λο­γί­ας στους κροί­σους της πόλης (σε μια Πο­λι­τεία όπου δεν υφί­στα­νται καν φόρος ει­σο­δή­μα­τος), ώστε να μπο­ρέ­σει η το­πι­κή αυ­το­διοί­κη­ση να πραγ­μα­το­ποι­ή­σει επεν­δύ­σεις σε δη­μό­σιες υπο­δο­μές, ιδιαί­τε­ρα να στη­ρί­ξει τις συ­γκοι­νω­νί­ες, που έχουν δε­χτεί τρο­με­ρή υπο­βάθ­μι­ση λόγω πε­ρι­κο­πών στη χρη­μα­το­δό­τη­ση.

Κι­νη­το­ποί­η­ση
Πέρα από την προ­βο­λή αυτών των αι­τη­μά­των, αξί­ζει να ση­μειω­θεί ότι πέ­τυ­χε γύρω από την εκ­στρα­τεία της να κι­νη­το­ποι­η­θούν εκα­το­ντά­δες εθε­λο­ντές, ενώ απο­κλει­στι­κά από μι­κρές ενι­σχύ­σεις, χωρίς με­γά­λους χο­ρη­γούς, έγινε κα­τορ­θω­τό να μα­ζευ­τούν σε λίγο διά­στη­μα πάνω από 100 χι­λιά­δες δο­λά­ρια.

Η εκλο­γή της Sawant στο Σιατλ έδει­ξε τις δυ­να­τό­τη­τες ρηγ­μά­των στο δι­κομ­μα­τι­κό πο­λι­τι­κό status quo των ΗΠΑ. Άλ­λω­στε πρό­σφα­τες δη­μο­σκο­πή­σεις έδει­ξαν ότι μόνο το 26% των Αμε­ρι­κα­νών εμπι­στεύ­ε­ται το δι­κομ­μα­τι­κό πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα, ενώ το 60% εκ­φρά­ζει την άποψη ότι χρειά­ζο­νται και εναλ­λα­κτι­κές πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις.

Επι­πλέ­ον έδει­ξε ότι η ανα­ζή­τη­ση «άλλων δυ­νά­με­ων» είναι αρι­στε­ρό­στρο­φη. Η εκλεγ­μέ­νη πλέον δη­μο­τι­κή σύμ­βου­λος προ­κά­λε­σε, πριν ακόμα κερ­δί­σει, το με­γά­λο εν­δια­φέ­ρον των media. Το­πι­κά ΜΜΕ της ανα­γνώ­ρι­σαν ότι «προ­σέ­φε­ρε στους ψη­φο­φό­ρους ένα λε­πτο­με­ρές πο­λι­τι­κό πρό­γραμ­μα, τεκ­μη­ριω­μέ­νο οι­κο­νο­μι­κά, ενώ κα­τά­φε­ρε να οδη­γή­σει τη συ­ζή­τη­ση αρι­στε­ρό­τε­ρα».

Το τε­λευ­ταίο είναι και το πιο κρί­σι­μο στις ΗΠΑ. Όταν ο δή­μαρ­χος δή­λω­σε πως «θα υπο­στή­ρι­ζα κα­τώ­τα­το ωρο­μί­σθιο με­γα­λύ­τε­ρο και από τα 15 δο­λά­ρια», όλοι πα­ρα­δέ­χτη­καν πως «απα­ντού­σε» στην πίεση του λαϊ­κού ρεύ­μα­τος γύρω από το πρό­γραμ­μα της Sawant. Με αυτή την έν­νοια, δεξιά και αρι­στε­ρά ΜΜΕ απο­δέ­χο­νταν, πριν βγει ακόμα το απο­τέ­λε­σμα, ότι «στο Σιάτλ υπάρ­χει νι­κη­τής: η σο­σια­λί­στρια».

Με αυτή την πο­λι­τι­κή η Sawant κα­τά­φε­ρε να πραγ­μα­το­ποι­ή­σει ρήγμα και στο εκλο­γι­κό ακρο­α­τή­ριο των Δη­μο­κρα­τι­κών. Προ­φα­νώς η απου­σία Ρε­που­μπλι­κά­νου υπο­ψή­φιου δεν βο­ή­θη­σε τον Conlin να συ­σπει­ρώ­σει το πα­ρα­δο­σια­κό Δη­μο­κρα­τι­κό ακρο­α­τή­ριο στη βάση του «μι­κρό­τε­ρου κακού».

Παρ’ όλα αυτά ο Conlin εκ­φρά­ζει ό,τι πάει στρα­βά με το Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα και η ήττα του δεί­χνει τον κα­λύ­τε­ρο τρόπο αντι­με­τώ­πι­σής του. Αν και μέλος του κόμ­μα­τος των Πρα­σί­νων, όταν ξε­κί­νη­σε την πο­λι­τι­κή του κα­ριέ­ρα, δη­μιούρ­γη­σε στα­δια­κά στε­νές σχέ­σεις με τα βιο­μη­χα­νι­κά λόμπι της πόλης. Το πλή­ρω­σε μετά από 16 χρό­νια, γιατί είχε να αντι­με­τω­πί­σει ένα σο­βα­ρό αρι­στε­ρό αντί­πα­λο δέος.

Η θη­τεία της Sawant θα είναι για τέσ­σε­ρα χρό­νια σε ένα 9με­λες δη­μο­τι­κό συμ­βού­λιο όπου θα είναι «μία ενα­ντί­ον οκτώ». Αλλά η εκλο­γι­κή νίκη ανοί­γει δυ­να­τό­τη­τες για την Αρι­στε­ρά στην πόλη, καθώς τα προ­νό­μια και τα μέσα του γρα­φεί­ου της Sawant θα χρη­σι­μο­ποι­η­θούν για τη στή­ρι­ξη κοι­νω­νι­κών αγώ­νων στην πόλη.

Στο δη­μο­τι­κό συμ­βού­λιο της Μι­νε­ά­πο­λις, ο υπο­ψή­φιος της ίδιας ορ­γά­νω­σης Ty Moore έχασε την εκλο­γή του για μόλις 229 ψή­φους. Ο Moore απο­τέ­λε­σε ένα πρω­τα­γω­νι­στι­κό μέλος του Occupy Mineapolis, θέ­το­ντας στο κέ­ντρο της προ­ε­κλο­γι­κής του κα­μπά­νιας την αστυ­νο­μι­κή βία στην πόλη, καθώς και μία πρω­το­βου­λία ενά­ντια στις μα­ζι­κές απο­λύ­σεις που λαμ­βά­νουν χώρα. Πα­ρό­λη τη μη εκλο­γή του, ο Ty Moore συ­γκέ­ντρω­σε μία ση­μα­ντι­κή κι­νη­μα­τι­κή δυ­να­μι­κή, ενώ επι­βε­βαί­ω­σε τις δυ­να­τό­τη­τες για την ανε­ξάρ­τη­τη Αρι­στε­ρά από τους Δη­μο­κρα­τι­κούς.

Η ίδια αρι­στε­ρό­στρο­φη διά­θε­ση, αλλά μέσα από πολύ δια­φο­ρε­τι­κή δια­δρο­μή, φά­νη­κε και στην εκλο­γή του Δη­μο­κρα­τι­κού Bill de Blasio ως δή­μαρ­χου Ν. Υόρ­κης. Είναι ο πρώ­τος Δη­μο­κρα­τι­κός δή­μαρ­χος της πόλης έπει­τα από δύο δε­κα­ε­τί­ες και μά­λι­στα με πο­σο­στό 73%.

Ο de Blasio ανή­κει στην «αρι­στε­ρή πτέ­ρυ­γα» των Δη­μο­κρα­τι­κών και κα­τόρ­θω­σε να εκλε­γεί επι­τι­θέ­με­νος στην αστυ­νο­μι­κή κα­τα­στο­λή στις μειο­νό­τη­τες (συ­γκε­κρι­μέ­να στις διαρ­κείς αστυ­νο­μι­κές έρευ­νες στους μαύ­ρους) και στην υπο­χρη­μα­το­δό­τη­ση των υπη­ρε­σιών πρό­νοιας. Μί­λη­σε προ­ε­κλο­γι­κά για «δύο πό­λεις» (των πλου­σί­ων και των φτω­χών), ενώ είχε συλ­λη­φθεί σε κι­νη­το­ποί­η­ση των νο­σο­κο­μεια­κών και αυτά ήταν που επι­βρα­βεύ­τη­καν στις κάλ­πες.

Αρι­στε­ρή στρο­φή
Το πραγ­μα­τι­κά εντυ­πω­σια­κό στην Αμε­ρι­κή είναι πως ενώ η κε­ντρι­κή πο­λι­τι­κή σκηνή με­τα­κι­νεί­ται συ­νε­χώς δεξιά (το Tea Party ρυ­μουλ­κεί τους Ρε­που­μπλι­κά­νους, αυτοί το Δη­μο­κρα­τι­κό Κόμμα και αυτό τους liberals, όπως λέ­γε­ται ο προ­ο­δευ­τι­κός «χώρος» που κι­νεί­ται στις πα­ρυ­φές της αρι­στε­ρής πτέ­ρυ­γας των Δη­μο­κρα­τι­κών), η κοι­νω­νία με­τα­κι­νεί­ται προς τα αρι­στε­ρά.

Η «σο­σια­λί­στρια στο Σιάτλ» έγινε θέμα στα με­γά­λα πα­νε­θνι­κά δί­κτυα, ακρι­βώς γιατί αυτό που συ­νέ­βη ξε­περ­νά μια εκλο­γι­κή μάχη για μια θέση δη­μο­τι­κού συμ­βού­λου. Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό του αντί­κτυ­που που είχε η νίκη της Sawant ήταν το σχό­λιο του πε­ριο­δι­κού «Forbes» «γιατί επι­τρέ­πε­ται σε ένα σο­σια­λι­στή να δι­δά­σκει οι­κο­νο­μι­κά;», ενώ αντί­στοι­χης κα­τεύ­θυν­σης ήταν και τα σχό­λια δη­μο­σιο­γρά­φων του συ­ντη­ρη­τι­κού κα­να­λιού FOX την ημέρα των εκλο­γών.

Στις ΗΠΑ, η Δεξιά συ­νη­θί­ζει να χρη­σι­μο­ποιεί τον όρο «σο­σια­λι­στής» ως μπα­μπού­λα για τους ψη­φο­φό­ρους. Και για χρό­νια αυτή η τα­κτι­κή δού­λευε. Τα πράγ­μα­τα έχουν αλ­λά­ξει. Το 2008 και το 2012, ο Μπά­ρακ Ομπά­μα κα­τη­γο­ρή­θη­κε μα­νιω­δώς ως «σο­σια­λι­στής», αλλά εξε­λέ­γη πρό­ε­δρος. Το 2013 στο Σιάτλ, κα­τέ­βη­κε στις δη­μο­τι­κές εκλο­γές μια αλη­θι­νή σο­σια­λί­στρια που το δή­λω­νε κιό­λας και εξε­λέ­γη, με στή­ρι­ξη κυ­ρί­ως από τους νε­ό­τε­ρους ψη­φο­φό­ρους. Υπο­χρε­ώ­νο­ντας έτσι το δί­κτυο MSNBC να πα­ρα­δε­χτεί ότι για τη νέα γενιά στις ΗΠΑ «ο σο­σια­λι­σμός δεν είναι πια βρό­μι­κη λέξη».