ΤΟ ΒΡΑΒΕΥΜΕΝΟ ΜΕ ΠΟΥΛΙΤΖΕΡ «ΜΑUS» ΤΟΥ ΑΡΤ ΣΠΙΓΚΕΛΜΑΝ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΑΖΙΣΤΙΚΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΞΟΝΤΩΣΗΣ.Αν ο Μίκυ Μάους είναι το ποντίκι των κινούμενων σχεδίων και των κόμικς στα χαρακτηριστικά και στη χρήση του οποίου εμβληματοποιείται ένα είδος ανέμελης διασκέδασης, ένα άλλο ποντίκι των κόμικς δημιουργήθηκε για να εκφράσει τον ζόφο και την απέχθεια απέναντι στην πιο αποτρόπαιη βαριά βιομηχανία της ιστορίας του ανθρώπου- τη βιομηχανία των στρατοπέδων μαζικής εξόντωσης Εβραίων (αλλά και Τσιγγάνων και ομοφυλόφιλων) από τους Γερμανούς ναζί στη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Είναι το ποντίκι του βραβευμένου με Πούλιτζερ εικονογράφου και σχεδιαστή κόμικς Αρτ Σπίγκελμαν, ο οποίος στο βιβλίο του Μaus, Η ιστορία κάποιου που επέζησε περιγράφει την ιστορία των Εβραίων γονιών του- που έζησαν την κλιμάκωση της ναζιστικής βίας, από την εποχή της επικράτησης στη Γερμανία του μεσοπολέμου του ναζιστικού κόμματος και των Φυλετικών Νόμων της Νυρεμβέργης του 1935 έως την κατάρρευση του μετώπου και την απελευθέρωση των κρατουμένων στο Άουσβιτς και στα υπόλοιπα χιτλερικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Όπως ο Μίκυ Μάους είναι ποντίκι που μοιάζει με άνθρωπο, έτσι ποντίκια είναι και οι Εβραίοι ήρωες του Σπίγκελμαν. Ωστόσο τα ποντίκια που καταλήγουν στα στρατόπεδα και τα περισσότερα απ΄ αυτά στα κρεματόρια έχουν μια βασική διαφορά από τον ποντικό του Ντίσνεϊ: βαθμιαία αποανθρωποποιούνται, εκμηδενίζονταιυποβιβάζονται απολύτως σε ποντίκια. Γνωρίζοντας πόσο σημαντική είναι η σημειολογία στο ξετύλιγμα της ιστορίας των γονιών του, που συμπίπτει με την ιστορία της Ευρώπης τον ταραγμένο 20ό αιώνα, ο Σπίγκελμαν ζωγραφίζει με μορφή ζώου και τους εκπροσώπους των υπόλοιπων εθνοτήτων που πρωταγωνίστησαν στο δράμα. Οι Γερμανοί απεικονίζονται σαν γάτες, οι Πολωνοί σαν γουρούνια, οι Αμερικανοί σαν σκύλοι… Οι συμβολισμοί είναι προφανείς. Οι γάτες καταβροχθίζουν τους ποντικούς, τα γουρούνια προσπαθούν να επιβιώσουν, οι σκύλοι ήρθαν στην Ευρώπη για να κυνηγήσουν τις γάτες…
Σε δύο μέρη
Ο Μaus κυκλοφόρησε σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος, που με τεράστια καθυστέρηση κυκλοφορεί και στην Ελλάδα, βγήκε το 1986 και περιείχε όσα συνέβησαν στη ζωή του Βλάντεκ, δηλαδή του πατέρα του, και της Άνια, της μητέρας του, μέχρι το 1944, όταν έφτασαν στο Άουσβιτς.
Το δεύτερο μέρος κυκλοφόρησε έξι χρόνια αργότερα, το 1992. Περιγράφει την περιπέτεια του ζεύγους στα στρατόπεδα, τη δύσκολη διαδρομή μέσα από τον θάνατο και την εκμηδένιση ώς την ελευθερία. Μεγάλο μέρος της αφήγησης κινείται στο σήμερα. Ο Βλάντεκ, ηλικιωμένος και δύστροπος Εβραίος της Αμερικής πλέον, ζει το χάσμα των γενεών στη σχέση του με τον γιο του και τη γυναίκα του γιου του, ενώ μοιάζει να αναπολεί ένα ανέφελο παρελθόν, πριν από τα στρατόπεδα. Άλλωστε, ούτε η περίοδος μετά την εκμηδένιση του Άουσβιτς ήταν εύκολη γι΄ αυτόν. Μάλιστα η σύζυγός του, Άνια, μολονότι επιβίωσε κι αυτή από το Μπιρκενάου, μερικά χρόνια μετά αυτοκτόνησε. Η μητέρα του Αρτ Σπίγκελμαν οδηγήθηκε στην ίδια τραγική επιλογή που έκανε, τα μεταπολεμικά χρόνια, και η μητέρα του Άμος Οζ- η οποία επίσης αυτοκτόνησε. Η αυτοκτονία ήταν η τελική επιλογή ακόμα δύο επιβιωσάντων από τα ναζιστικά στρατόπεδα: του ποιητή Πάουλ Τσέλαν και του λογοτέχνη Πρίμο Λέβι.
Πηγη:tanea.gr
127
