Να τι μαθαίνει κανείς με αφορμή την πρόσφατη αιφνίδια απoμάκρυνση ενός μεταδιδάκτορα ερευνητή (ΜΕ) σε ένα από τα Ινστιτούτα του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στο Ηράκλειο, διότι τόλμησε και διαφώνησε με τον Επιστημονικό του Υπεύθυνο (ΕΥ)…!
Αλλά, καλύτερα, ας πάρουμε την ιστορία από την αρχή…
Ο ΜΕ, λοιπόν, έχοντας διανύσει μια εξάχρονη μεταδιδακτορική ερευνητική πορεία σε διάφορα πανεπιστήμια του εξωτερικού (όπως ΗΠΑ και Ευρώπη) αποφασίζει να γυρίσει Ελλάδα και να δοκιμάσει την τύχη του στην ελληνική ερευνητική πραγματικότητα εν έτει 2017, ακριβώς πάνω στο απόγειο (στον απόηχο) της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα. Επιστρέφει, λοιπόν, πίσω στην πατρίδα του και σε Ινστιτούτο του ΙΤΕ στο Ηράκλειο για να πραγματοποιήσει τη μεταδιδακτορική του έρευνα με μια ετήσια σύμβαση εργασίας στο εργαστήριο του ΕΥ, με τον οποίο είχε ήδη συμπληρώσει 10 χρόνια συνεχόμενης συνεργασίας στο παρελθόν είτε με κοινές ερευνητικές δραστηριότητες και δημοσιεύσεις, είτε με συστατικές επιστολές υποστήριξης του ΜΕ καθόλη την εξάχρονη μεταδιδακτορική του πορεία στο εξωτερικό. Τρεις μήνες πριν τη λήξη της ετήσιας αυτής σύμβασης, ο ΕΥ προτείνει στον ΜΕ την ανανέωση της σύμβασης εργασίας του για άλλον ένα χρόνο, αφού κρίνει και ο ίδιος ο ΕΥ ότι ο ΜΕ εργάζεται, είναι αποδοτικός στη δουλειά του και καλύπτει πάγιες και διαρκείς ανάγκες στο εργαστήριο του οποίου και εργάζεται. Ο ΜΕ συμφωνεί και, επομένως, ο ΕΥ ζητάει από τη διοίκηση του Ινστιτούτου να βγει μία προκήρυξη θέσης για ετήσια απασχόληση στο συγκεκριμένο Ινστιτούτο του ΙΤΕ, γιατί υπήρχε ανάγκη για το συγκεκριμένο ερευνητικό αντικείμενο για το οποίο ο ΜΕ, κατά κοινή ομολογία, έχει εξαίρετα προσόντα. Με άλλα λόγια, η προκήρυξη θέσης βγαίνει ακριβώς πάνω στο επιστημονικό πεδίο της έρευνας του ΜΕ – μια πάγια τακτική που ακολουθείται στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο, την πρόσληψη, δηλαδή, έκτακτου προσωπικού (αντί μόνιμου) για να καλυφθούν οι άμεσες και διαρκείς ερευνητικές ανάγκες του εκάστοτε ιδρύματος. Ο ΜΕ υποβάλλει τα χαρτιά του εμπρόθεσμα και ο ΕΥ στέλνει, επίσης, εμπρόθεσμα μία συστατική επιστολή προς υποστήριξη της υποψηφιότητας του ΜΕ, όπως όριζε η προκείμενη προκήρυξη. Για κακή του τύχη, όμως, ο ΜΕ τολμά να διατυπώσει τη διαφωνία του με συγκεκριμένες επιλογές του ΕΥ μία μέρα μετά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των αιτήσεων στα πλαίσια της συγκεκριμένης προκήρυξης, με αποτέλεσμα ο ΕΥ να ζητάει από τον ΜΕ να αποσύρει την αίτηση υποψηφιότητας του για την εν λόγω θέση. Ο ΜΕ αρνείται να το κάνει, εφόσον συνειδητοποιεί ότι μια τέτοια ενέργεια θα τον άφηνε άνεργο. Ως απάντηση, ο ΕΥ στέλνει εκπρόθεσμα μία επιστολή προς την επιτροπή αξιολόγησης με αίτημα την απόσυρση της συστατικής επιστολής, που ο ίδιος είχε στείλει, ζητώντας να κηρυχθεί η εν λόγω θέση άγονη με την αιτιολογία ότι ο ΜΕ είναι μη συνεργάσιμος. Ο ΜΕ, λοιπόν, -εντελώς ξαφνικά- κρίνεται ως μη συνεργάσιμος από τον ΕΥ διότι – σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του ΕΥ – αρνείται να κάνει «αγγαρείες» γιατί θέλει να επικεντρωθεί στην έρευνά του και γιατί δίνει «τελεσίγραφα» και αυθαδιάζει.
Το αποτέλεσμα…
Η προκηρυσσόμενη θέση εργασίας βγαίνει άγονη μιας και η μοναδική αίτηση που υποβλήθηκε για την εν λόγω θέση ήταν η αίτηση του ΜΕ, η οποία όμως κρίνεται ελλιπής από την επιτροπή αξιολόγησης, εφόσον δεν είχε πλέον συστατική επιστολή υποστήριξης από τον ΕΥ, όπως απαιτούσε η θέση. Ο ΜΕ απομακρύνεται από το εργαστήριο του ΕΥ, με τον Διευθυντή του συγκεκριμένου Ινστιτούτου, στο οποίο ο ΜΕ εργαζόταν, όχι μόνο να μην αντιδρά σε αυτή την αιφνίδια αλλαγή στάσης του ΕΥ που αφήνει έκθετο τόσο τον ΜΕ, όσο και την ίδια τη διαδικασία επιλογής προσωπικού στο Ινστιτούτο, αλλά αντίθετα να προσφέρει στον ΜΕ δύο μήνες σύμβαση εργασίας ώστε να έχει το περιθώριο να ξενοικιάσει το σπίτι του και να βρει τι θα κάνει από δω και στο εξής…
Το συμπέρασμα…
Ποιά είναι τα δικαιώματα των εργαζόμενων μεταδιδακτόρων ερευνητών, οι οποίοι είναι συνεχώς έρμαια της εκάστοτε εργοδοσίας και, ακόμη χειρότερα, της κυκλοθυμίας του εκάστοτε ΕΥ;
Η τόσο εύκολη και γρήγορη απομάκρυνση ενός νέου ανθρώπου, με συνοπτικές διαδικασίες χωρίς καν να του δοθεί η δυνατότητα να υπερασπισθεί τον εαυτό του, δεν είναι ούτε η πρώτη, και δυστυχώς ούτε και η τελευταία περίπτωση. Είναι κοινό μυστικό πλέον ότι δεν έχει σημασία εάν οι μεταδιδάκτορες ερευνητές δουλεύουν σωστά και για πολλά χρόνια, παράγουν και φέρνουν αποτελέσματα, εάν στηρίζουν ένα εργαστήριο/Ινστιτούτο με την παρουσία τους, την εργασία και τον κόπο τους. Αρκεί απλώς μία διαφωνία με τον ΕΥ για να μείνουν άνεργοι… Μια οποιαδήποτε διαφωνία, λιγότερο ή περισσότερο σοβαρή, απλώς τους θέτει εκτός εργασίας και ερευνητικού περιβάλλοντος… Στην ακαδημαϊκή ζούγκλα, ο δυνατός και μόνιμος εκάστοτε ΕΥ καταβροχθίζει τον πιο αδύναμο και επισφαλή εργασιακά νέο ερευνητή…
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, μάλιστα, αποτελεί και το ΦΕΚ 2523/20-07-2017, που ανακοινώθηκε σχετικά πρόσφατα και αφορά τον εσωτερικό κανονισμό του Πανεπιστημίου Κρήτης (ΠΚ) για τους ΜΕ, στον οποίο οι ΜΕ κρίνονται ήδη ως αναλώσιμοι εφόσον δεν ορίζεται καμία σχέση εργασίας μεταξύ ΜΕ και ΠΚ, αλλά ωστόσο ορίζεται η διαγραφή του ΜΕ από το μητρώο αν ο ίδιος δεν αποδεχτεί το επικουρικό έργο που του ανατίθεται, αρκετές φορές αμισθί, ή ζημιώσει και εκθέσει το Πανεπιστήμιο, ενδεικτικό της γενικότερης αντιμετώπισης των ΜΕ ως φθηνό εργατικό δυναμικό, εθελοντών, ή στη καλύτερη περίπτωση φοιτητών, που διαπνέει του κανονισμό.
Στον απόηχο της θριαμβολογίας για τα προγράμματα από το ΕΛΙΔΕΚ για τους ΜΕ, με πολλά από τα προβλήματά τους να έχουν γίνει ήδη φανερά (περικοπή προϋπολογισμών, ελλιπής και καθυστερημένη αξιολόγηση προτάσεων κ.ά.), το επιχείρημα πως τα συγκεκριμένα προγράμματα θεσπίστηκαν για να αντιμετωπίσουν αυτό ακριβώς το μείζον πρόβλημα της εργασιακής επισφάλειας των ΜΕ (καθιστώντας ως ΕΥ του επιστημονικού/ μεταδιδακτορικού τους έργου τους ίδιους τους ΜΕ) καταρρίπτεται. Η αλήθεια είναι πως τα εν λόγω προγράμματα δε λύνουν, παρά μόνο μεταθέτουν το πρόβλημα, αφού και πάλι δεν προβλέπουν εργασιακή αποκατάσταση των ΜΕ που καλύπτουν πάγιες ανάγκες των ιδρυμάτων.
Ωστόσο, ακόμα κι αν δεχτούμε την επιχειρηματολογία του ΕΛΙΔΕΚ, για ποιό brain drain μιλάμε και σε ποιό brain gain θέλουμε να ελπίζουμε (όπως διακηρύσσει και το ΕΛΙΔΕΚ), όταν αντί να καταδικάζονται ανοιχτά τέτοιες συμπεριφορές, κρύβονται κάτω από το χαλάκι; Οι μεταδιδάκτορες ερευνητές είναι το ερευνητικό μέλλον όχι μόνο του ΙΤΕ, αλλά και όλων των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων στην χώρα. Προκαλεί, το λιγότερο, θλίψη όταν η επιλογή είναι οι μεταδιδάκτορες ερευνητές να αντιμετωπίζονται ως αναλώσιμοι και να τους επιδεικνύεται η πόρτα της εξόδου, όταν τολμούν να κάνουν αυτό που η ίδια η φύση του ερευνητή απαιτεί: να έχουν κριτική αξιολόγηση, ερευνητική σκέψη και άποψη και να διεκδικούν το μέλλον τους επάξια μέσα στην ελληνική και διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Οι εργαζόμενοι στην έρευνα, όπως και όλος ο κόσμος της εργασίας, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον εργασιακό μεσαίωνα που οι ελληνικές κυβερνήσεις, σε απόλυτη σύμπλευση με τις πολιτικές επιταγές της Ε.Ε. και μέσω της πολιτικής των μνημονίων και της λιτότητας, έχουν διαμορφώσει. Σε αυτόν, τόσο ο φόβος της ανεργίας, όσο και η διάλυση κάθε εργατικού δικαιώματος με αποτέλεσμα την παντελή έλλειψη προστασίας του εργαζόμενου από τον εργοδότη του, είναι “νόμος” κι όλες οι παραπάνω συμπεριφορές και καταστάσεις θεωρούνται “εντός πλαισίου”.
Να μη το επιτρέψουμε! Ως εδώ!
Ζητάμε:
- Αποκατάσταση της αδικίας για τον συνάδελφο ΜΕ. Σεβασμό προς το έργο του, όχι στη μονομερή λύση των συμβάσεων.
- Οι μεταδιδάκτορες ερευνητές να έχουν όχι μόνο ίδιες υποχρεώσεις, αλλά και ίδια δικαιώματα με τους μόνιμα εργαζόμενους υπαλλήλους στα Ερευνητικά Ινστιτούτα και Πανεπιστήμια.
- Συλλογικές συμβάσεις εργασίας για όλους με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.
- Μόνιμες θέσεις εργασίας για ερευνητές/νέους επιστήμονες που καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες Ινστιτούτων/Πανεπιστημίων.
- Απόσυρση του ΦΕΚ 2523/20-07-2017, που αφορά τον εσωτερικό κανονισμό του ΠΚ για τους ΜΕ.
Πηγή:https://researchersheraklion.wordpress.com