Διεθνής Ημέρα Μεταναστών 2019
“Τα ελληνικά συνδικάτα
μπροστά στην πρόκληση των σύγχρονων μεταναστευτικών ροών”
Καψάλης Απόστολος ΙΝΕ/ΓΣΕΕ
Σύνοψη μελέτης
Η συγκεκριμένη μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ εντάσσεται στο πλαίσιο της συστηματικής ανάλυσης όλων των πτυχών της κοινωνικής πολιτικής, αναπόσπαστο τμήμα της οποίας αποτελεί και η μετανάστευση σε όλες της τις εκφάνσεις. Σύμφωνα τουλάχιστον και με την ομόθυμη αντίληψη του συνόλου των οργανώσεων του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος, η οποία δεν αλλοιώνεται στο πέρασμα των δεκαετιών, ακόμη δε και στο περιβάλλον της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης και της έξαρσης των ανθρωπιστικής φύσης ροών των τελευταίων ετών. Όταν μια περισσότερο αμυντικογενής λογική θα μπορούσε να «δικαιολογηθεί» από τη βαθειά ύφεση, την πολύ υψηλή ανεργία και την ολοσχερή αποδόμηση των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων.
Αυτό είναι, ειδικότερα, ένα πρώτο συμπέρασμα, το οποίο εξάγεται από την ενδελεχή μελέτη των επίσημων τοποθετήσεων και πρωτοβουλιών των συνδικάτων του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα την περίοδο 2015-2018. Το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα αποδεικνύεται ότι μένει ανεπηρέαστο από τις ξενοφοβικές έως και ασφαλειοκεντρικές κυρίαρχες ιδέες ή από τις διαχειριστικές λογικές των υπευθύνων αρχών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, οι οποίες στην καλύτερη των περιπτώσεων αντιμετωπίζουν την έκρηξη των ανθρωπίνων ροών ως πρόβλημα, εάν όχι σαν απειλή για την ασφάλεια και τη συνοχή των χωρών υποδοχής.
Τα ελληνικά συνδικάτα, καθώς ενστερνίζονται μια αμιγώς προσφυγοκεντρική ανάγνωση του φαινομένου, όπως επιβάλλει η επικαιρότητα, διακηρύσσουν και υλοποιούν παρεμβάσεις στη βάση μιας αυθεντικής ανθρωπιστικής λογικής, η οποία ωστόσο απορρέει κατά κανόνα από μια αντιπολεμική και διεθνιστική ανάγνωση τόσο των αιτίων της προσφυγιάς όσο και των καθηκόντων των εργαζομένων των χωρών υποδοχής. Ακολουθώντας με συνέπεια τις γνήσιες αρχές της εργατικής αλληλεγγύης και της συντροφικότητας απέναντι στους πρόσφυγες και στους
μετανάστες τα ελληνικά συνδικάτα όχι μόνο απέχουν από τη διεκδίκηση ρόλου στην ανάπτυξη αποτρεπτικών ρυθμίσεων σε ό,τι αφορά τον όγκο των ροών ή τη διασφάλιση του συνόλου των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μετακινούμενων πληθυσμών, αλλά επιπλέον συγκρούονται πολιτικά-ιδεολογικά με αυτές τις περιοριστικές αντιλήψεις.
Στην προσπάθεια ερμηνείας αυτής της συνδικαλιστικής στάσης ανακύπτουν ορισμένοι υποκειμενικοί και αντικειμενικοί παράγοντες. Αναφορικά με τους πρώτους είναι αυταπόδεικτο ότι οι εργατικές οργανώσεις πέρα από την κλαδική, τοπική ή άλλη συγκρότησή τους και παρά τα οργανωτικά προβλήματά τους σε συνθήκες συρρίκνωσης της διαπραγματευτικής τους ισχύος, κατορθώνουν να διατηρούν αναλλοίωτα τα χαρακτηριστικά και τις προτεραιότητες τους σε σχέση με την αναβάθμιση των όρων απασχόλησης και διαβίωσης του συνόλου των
εργαζομένων της χώρας. Η άνευ όρων και προϋποθέσεων προάσπιση των δικαιωμάτων των αλλοδαπών πληθυσμών σε αντίξοες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες το επιβεβαιώνει περίτρανα.
Ταυτόχρονα, στους αντικειμενικούς παράγοντες συγκαταλέγονται οι κατά κανόνα θετικές επιδράσεις της μετανάστευσης στα βασικά μεγέθη της οικονομίας και της απασχόλησης της χώρας από το 1990 και έπειτα, χωρίς η εικόνα αυτή να αλλάζει ουσιωδώς τα χρόνια της ύφεσης και της κρίσης. Η αναλυτική στατιστική αποτύπωση των σχετικών στοιχείων στη μελέτη τούτη δεν πραγματοποιείται προς αναζήτηση δεσμών εξάρτησης της συνδικαλιστικής στάσης στο μεταναστευτικό από τους οικονομικούς δείκτες στην αγορά εργασίας, αλλά, αντιθέτως, για την άντληση επιχειρημάτων αντίκρουσης των ιδιαίτερα διαδεδομένων μύθων πάνω στους οποίους εδράζονται και εξαπλώνονται οι σύγχρονες ξενοφοβικές ρητορείες.
Τέλος, η πρώτη προσέγγιση που επιχειρείται στο πεδίο της συνδικαλιστικής παρέμβασης και οργάνωσης των εργαζομένων στον υπό ανάπτυξη τομέα της ιδιωτικοποίησης της κοινωνικής-μεταναστευτικής πολιτικής, επικυρώνει τα γενικά συμπεράσματα περί την ανθεκτικότητα των ιστορικών αξιών των εργατικών οργανώσεων σε αντίξοες συνθήκες. Οι στοχευμένες απορρυθμιστικές ρυθμίσεις του πρόσφατου αναπτυξιακού νόμου στο πεδίο των συλλογικών εργατικών δικαιωμάτων, ιδίως στις τάξεις των εργαζομένων στις ΜΚΟ, μάλλον επικυρώνει την
πεποίθηση ότι τα ελληνικά συνδικάτα βγαίνουν λαβωμένα από την κρίση, αλλά όρθια. Γι’ αυτό και επιχειρείται κατά προτεραιότητα η περαιτέρω συρρίκνωση της διαπραγματευτικής τους δύναμης σε κλαδικό και επιχειρησιακό επίπεδο…
Oλόκληρη η μελέτη εδώ
