Όταν η Άνα Αμορός φυλακίστηκε από τους στρατιωτικούς, λίγο καιρό μετά την επιβολή της δικτατορίας στην Ουρουγουάη (1973-1985), οι δεσμοφύλακές της την ανάγκασαν να γδυθεί και την απείλησαν με μαστίγιο, προτού τη βιάσουν μερικές ημέρες αργότερα.
Η Άνα, η Μπρέντα Σόσα, η Ιβόν Κλίνγκλερ, η Λους Μενέντες και η Αναχίτ Αχαρονιάν δεν ήταν παρά είκοσι ετών όταν υπέστησαν βασανιστήρια και κάθε λογής σεξουαλική βία στα μπουντρούμια της χούντας.
Και οι τρεις τους ανήκουν σε μια ομάδα 28 γυναικών που φυλακίσθηκαν για πολιτικούς λόγους και που προσέφυγαν στη δικαιοσύνη το 2011, καταγγέλλοντας περίπου 100 άνδρες, στην πλειονότητά τους στρατιωτικούς, για τα βασανιστήρια, τους βιασμούς και τη σεξουαλική βία που υπέστησαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (1973-1985).
Αντιμέτωπες με τη βραδύτητα της ουρουγουανής δικαιοσύνης, αποφάσισαν να απευθυνθούν στη Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού έχει προγραμματίσει την πρώτη ακρόασή τους τον Μάρτιο του 2021, δήλωσε η δικηγόρος τους Φλορ ντε Μαρία Μέσα στο AFP.
Οι δικηγόροι που εκπροσωπούν τους βιαστές-στρατιωτικούς δεν απάντησαν σε αίτημα του AFP για όσα κατηγορούνται ότι διέπραξαν.
Σημειώνεται ότι στη δεκαετία 1960-1970 κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ΗΠΑ-ΕΣΣΔ, στη Λατινική Αμερική επιβλήθηκε μια σειρά από δικτατορίες που στην πλειοψηφία τους υποστηρίχθηκαν από την Ουάσινγκτον.
Μία από αυτές ήταν η χούντα της Ουρουγουάης που επιβλήθηκε τον Ιούνιο του 1973 και η οποία διήρκεσε μέχρι το 1985. Το πρόσχημα που επικαλέστηκε ο στρατός και οι πολίτες που την στήριξαν ήταν “ο κίνδυνος” που αποτελούσαν για τη δημοκρατία τα αντάρτικα κινήματα της αριστεράς, διασημότερο των οποίων ήταν το MLN, το οποίο είχε ήδη ηττηθεί, ενώ οι ηγέτες του φυλακίστηκαν ή σκοτώθηκαν.
Οι μηνύσεις των 28 γυναικών φέρνουν στο φως ανατριχιαστικές υποθέσεις που παρέμεναν θαμμένες για χρόνια. Το 2019, το Γαλλικό Πρακτορείο άρχισε να συγκεντρώνει τις μαρτυρίες αυτών των γυναικών, μέρος των οποίων παραθέτουμε.
Νόμιζα πως θα μπορούσα να αμυνθώ
Η Αμορός, μέλος της Λαϊκής Επαναστατικής Οργάνωσης-33 Ανατολικοί (Organización Popular Revolucionaria-33 Orientales), συνελήφθη στα τέλη του 1972, ενώ βρισκόταν στην έδρα της Οργάνωσης στο Μοντεβιδέο.
Αφού τη μετέφεραν στο στρατόπεδο, την ανάγκασαν να γδυθεί. “Πέρασαν πάνω στο σώμα μου ένα μαστίγιο, από αυτά που είχαν για να χτυπάνε άλογα. Μου είχαν σφαλίσει τα μάτια αλλά ήξερα ότι υπήρχαν πολλοί άντρες γύρω μου”, αναφέρει.
Μερικές ημέρες αργότερα, οδηγήθηκε μπροστά στον συνταγματάρχη Χιλμπέρτο Βάσκες, που τη βίασε για πρώτη φορά.
“Νόμιζα πως όταν μου συνέβαινε, θα δάγκωνα, θα έγδερνα, θα του χτύπαγα τα γεννητικά όργανα. Νόμιζα πως θα μπορούσα να αμυνθώ να υπερασπιστώ τον εαυτό μου… Δεν έκανα τίποτα”, λέει με πικρία η 72χρονη συγγραφέας και μητέρα τεσσάρων παιδιών.
Σύμφωνα με ντοκουμέντα που δημοσιοποιήθηκαν τον Αύγουστο, ο Χιλμπέρτο Βάσκες, που βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό, κατέθεσε το 2006 ενώπιον στρατοδικείου τα εξής: “εκτελέσαμε, δεν δολοφονήσαμε — αυτά είναι πολύ διαφορετικά πράγματα. Δεν βασανίσαμε, ασκήσαμε πίεση, ήταν το ελάχιστο που μπορούσαμε να κάνουμε για να αποσπάσουμε την αλήθεια”.
Τα μπουντρούμια της τρέλας
Τη νύχτα της σύλληψής της η Μπρέντα Σόσα μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο βορειοανατολικά της πρωτεύουσας όπου την ανέκριναν υποβάλλοντάς την σε βασανιστήρια όπως πνιγμό και ηλεκτροσόκ στους μαστούς και στα γεννητικά όργανα.
Κατά τη διάρκεια μιας από τις ατελείωτες ανακρίσεις στις οποίες υποβαλλόταν, την έφεραν πρόσωπο με πρόσωπο με έναν από τους συντρόφους της: “Τον έφεραν για να δει πώς με βασάνιζαν για να σπάσει, να μιλήσει” αποκαλύπτει.
Η Λους Μενέντες, 66 ετών σήμερα, μητέρα δυο κορών, συνελήφθη το 1987. Θυμάται ακόμα το ξύλο, αλλά και τα λόγια του βασανιστή της, Χόρχε Σιλβέιρα, συνταγματάρχη του στρατού ξηράς, φυλακισμένου σήμερα για άλλα εγκλήματα: “‘Όχι, αγαπητή μου, μην ανησυχείς, θα βγεις από εδώ ζωντανή. Σου το υπόσχομαι. Όμως, παρότι κομμουνίστρια, θα προσευχηθείς στον Θεό να πέθαινες, διότι θα σε κάνω να γνωρίσεις τα όρια της τρέλας”.
Μόλις έγινε γνωστή η επιβολή του πραξικοπήματος, την 27η Ιουνίου 1973, η Ιβόν Κλίνγκλερ, φοιτήτρια ιατρικής, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, έτρεξε στο πανεπιστήμιο για να οργανώσει την αντίσταση στη δικτατορία.
Η αντίσταση δεν κράτησε παρά μερικές εβδομάδες. Η Ιβόν, όπως αναρίθμητοι άλλοι, απέκτησε φάκελο. Έπειτα από χρόνια στην παρανομία, συνελήφθη το 1982, φυλακίστηκε και βιάστηκε.
“Με έβαζαν να κάνω ντους ενώ άκουγα τις συζητήσεις ανδρών γύρω μου, στρατιωτών που μίλαγαν για το τι θα μου έκαναν”, αφηγείται η Ιβόν, πάνω από εβδομήντα ετών σήμερα, μητέρα δυο γιών.
“Οι γυναίκες υποβάλλονταν σε διπλή τιμωρία, αφενός διότι τόλμησαν να κάνουν κάτι που δεν ήταν πρέπον για το φύλο τους και αφετέρου διότι αντιστάθηκαν στους χουντικούς”, τονίζει.
“Μου έλεγαν: ‘στην πραγματικότητα, αυτό ήθελες να σου κάνουμε’”, αναφέρει, αποκαλύπτοντας τον εφιάλτη της.
Πάει, δεν μιλάμε πια γι’ αυτό, τέλος
Αντιμέτωπες με τη δυσπιστία των οικογενειών και του κοινωνικού περιβάλλοντός τους, πολλές από αυτές τις γυναίκες δεν μίλησαν ποτέ για τους βιασμούς και τα βασανιστήρια που υπέστησαν.
“Μπορούσα να μιλήσω; Πώς μπορούσα να μιλήσω; Και αν μιλούσα — θα με καταλάβαιναν;” λεέι η Ιβόν Κλίνγκλερ, αποκαλύπτοντας το ψυχολογικό αδιέξοδο στο οποίο είχε περιέλθει.
“Και ποιος θα σε άκουγε;” συμπληρώνει η Αναχίτ Αχαρονιάν, άλλοτε μέλος του MLN, δασκάλα, 71 ετών σήμερα.
Ωστόσο, ακόμη και μετά το τέλος της δικτατορίας, η πλειοψηφία των ανδρών προσπάθησε να πείσει τις γυναίκες που υπέφεραν να αφήσουν στην άκρη τα ψυχικά τραύματά τους και να συνεχίσουν τη ζωή τους:
“‘Πάει. Επιζήσαμε, δεν μιλάμε πια γι’ αυτό, τέλος” τις παρότρυναν, αποκαλύπτει με πικρία η Αχαρονιάν.
Πηγή: AFP, France24.com μέσω kosmodromio.gr
