«Ο Σλήμαν κατέστρεψε την Τροία για τελευταία φορά»: Σαν σήμερα, 26 Δεκέμβρη 1890, πεθαίνει ο Γερμανός αρχαιοκάπηλος χρυσοθήρας Ερρίκος Σλήμαν.
Πάμπλουτος επιχειρηματίας, φίλος ηγεμόνων, μεγιστάνων και πολιτικών, έμεινε στην ιστορία για τις απάτες του. Αγόραζε αρχαιότητες και τις παρουσίαζε ως ευρήματα δικών του ανασκαφών, εφευρίσκοντας ένα ανύπαρκτο παρελθόν και δωροδοκώντας για να πετύχει τους σκοπούς του.
Αντικείμενα που εύρισκε σε διάφορους αρχαιολογικούς χώρους τα έκρυβε και ισχυριζόταν αργότερα ότι τα ανακάλυψε όλα μαζί σε ένα σημείο για να προκαλέσει θόρυβο γύρω από το άτομό του. Χάριζε η πούλαγε αρχαιότητες σε εστεμμένους και μεγιστάνες, για να εξασφαλίσει εύνοιες ή για να ανταποδώσει υποχρεώσεις.
Ξεκίνησε από την Ιθάκη, όπου άρχισε να διαδίδει ότι ανακάλυψε τον..κοιτώνα του Οδυσσέα. Ο «τάφος του Οδυσσέα» αργότερα αποδείχτηκε επτά αιώνων μεταγενέστερος αλλά ο «άριστος» Σλήμαν (που σε όλη την ζωή του «ανακάλυπτε» αντικείμενα μυθικών προσώπων της Ιλιάδας και της Οδύσσειας) κέρδισε Πανεπιστημιακό δίπλωμα.
Ακολούθησαν οι ανασκαφές (καταστροφές) στην Τροία όπου σκηνοθέτησε την ανακάλυψη του δήθεν «θησαυρού του Πριάμου» ο οποίος ήταν-όπως έγραψε ένας σύγχρονος του-«ένα σύμφυρμα αντικειμένων συγκεντρωμένων από εδώ και απʼ εκεί..όλες οι χήνες του Σλήμαν είναι κύκνοι».
Πολλά από τα ευρήματα είχαν αγορασθεί από ιδιώτες στην Τουρκία. Τον «θησαυρό» τον «ανακάλυψε» στο τέλος των ανασκαφών του Ισαρλίκ. Χρειαζόταν κάποιο εύρημα που θα προκαλούσε πάταγο. Μέσα σʼ ένα χρόνο έγινε διάσημος-παρά τις αντιδράσεις-και εξασφάλισε άδεια για ανασκαφές στις Μυκήνες.
Η τουρκική κυβέρνηση προσπάθησε να απαγορεύσει την εξαγωγή των ευρημάτων αλλά ο Σλήμαν τα φυγάδευσε στην Ελλάδα με απάτη και δωροδοκίες.Οι Τούρκοι προσέφυγαν στην δικαιοσύνη και ο Σλήμαν ισχυρίστηκε ότι «η Τροία κατακτήθηκε από τους Έλληνες..ο θησαυρός ανήκει στην Ελλάδα, σύμφωνα με το δίκαιο του κατακτητή»(!).
Την ίδια στιγμή ο»φιλέλλην» Σλήμαν προσπαθούσε να πουλήσει τα ευρήματα στο Βρετανικό Μουσείο για 50.000 λίρες. Τελικά θα κερδίσει τα δικαστήρια και προχωράει σε νέες ανασκαφές (καταστροφές) στις Μυκήνες. Ζητάει άδεια από την κυβέρνηση και πριν πάρει απάντηση μισθώνει εργάτες και αρχίζει να σκάβει. Παρεμβαίνει η αρχαιολογική υπηρεσία αλλά οι αντιδράσεις κάμπτονται-με τα γνωστά μέσα-. Στις Μυκήνες συνέβη ό,τι και στην Τροία. Αυτήν την φορά ο «τάφος του Οδυσσέα»και ο «θησαυρός του Πριάμου» γίνονται η «μάσκα του Αγαμέμνονα»: Τηλεγράφησε μάλιστα στον Γεώργιο Γλύξμπουργκ ότι ανακάλυψε τον τάφο του Αγαμέμνονα.
Ο Σλήμαν, με όπλα το χρήμα και την φήμη του, κλιμακώνει τις δράσεις του και στήνει ολόκληρο δίκτυο «αξιοποίησης» των αρχαιοτήτων. Τελικά, ο λεγόμενος «θησαυρός του Πριάμου» θα παραχωρηθεί από τον Σλήμαν στη Γερμανία, μετά και από προτροπή της Ελληνίδας γυναίκας του Σοφίας, «στον γερμανικό λαό, ως δώρο, για να παραμείνουν στην αιώνια ιδιοκτησία του».
Εγκατεστημένος στο «Ιλίου μελαθρον» δημιουργεί νέα πλούσια συλλογή με ευρήματα από τις Μυκήνες, την Τίρυνθα κ.ά. Οι αρχαιότητες εξάγονταν με επίσημη άδεια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας! Αγόρασε και από τους Τούρκους το μερίδιο τους από τις ανασκαφές και το προώθησε στη Γερμανία. Πέθανε το 1890 και κηδεύτηκε στην Ελλάδα ως…ευεργέτης. Το όνομα του «χρυσοθήρα» (σύμφωνα με τον βιογράφο του Ε.Λούντβιχ) και της συζύγου του, που φωτογραφιζόταν στολισμένη με..αρχαιότητες, δόθηκε ακόμα και σε δρόμους.
Με στοιχεία από το βιβλίο του Κ.Σιμόπουλου «Η λεηλασία και καταστροφή των ελληνικών αρχαιοτήτων»
@praxis_review
