και ποια μητέρα δραπετεύει από μένα;
ευτυχισμένος είναι εκείνος που δραπετεύει από τη μητέρα του
είπε ο Λεζάμα Λίμα
και εγώ από ποιον δραπετεύω αν κουβαλάω μέσα μου τη μήτρα
από ποιον εάν δεν μπορώ να φύγω από αυτή τη μήτρα
δεν μπορώ να φύγω και η μητέρα μου
είναι ψυχρή και είναι ικανοποιημένη
και εγώ εκεί πεινασμένη για την πείνα της
εκεί μέσα σε εκείνη τη μητέρα που είχα
εκεί μέσα σε εκείνη τη μητέρα που με έπλασε
καταβροχθίζουμε η μία την άλλη
και δεν χορταίνουμε
και αυτή η μητέρα είμαι επίσης εγώ»
Gloria Gervitz, «Μεταναστεύσεις»
Το σώμα είναι επικράτεια. Κουβαλά τα σύνορα, τα όρια, την ενδοχώρα του. Εκθετο και εκτεθειμένο, διαρκώς ανοιχτό σε εξωτερικές παρεμβάσεις, εισβολές και λεηλασίες προσπαθεί να διατηρήσει την αυτοτέλεια και τον αυτοπροσδιορισμό του. Είναι αποικία και αυτοκρατορία ταυτόχρονα. Μια επιφάνεια που διαρκώς επανοηματοδοτεί τα φορτία της, τους όρους της, τα περιεχόμενά της. Μια χώρα σε κίνηση που ανοίγει τη διαδρομή της ανάμεσα σε άλλα σώματα, σε μια ρευστή γεωγραφία του πλήθους και της εμπειρίας. Το ενικό σώμα, μια αποθήκη βιωμάτων και αναμνήσεων που διαρκώς μας υπενθυμίζει το παρόν ως τον μόνο πραγματικό χρόνο του σώματος.
«Τη σάρκα, το αίμα θα βάλω σε σχήμα βιβλίου μεγάλο». Χωράει ένα σώμα σε ένα βιβλίο; Η απάντηση που μας δίνει η Gloria Gervitz στο βιβλίο της «Μεταναστεύσεις», που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις BookLab (μετάφραση Λούνα Σιμάτου), είναι θετική. Ενα σώμα σε ένα βιβλίο, μια ζωή σε ένα ποίημα.
Το βιβλίο με τον υπότιτλο «Ποίημα 1976-2020» είναι το μόνο βιβλίο της βραβευμένης συγγραφέως (βραβείο Νερούδα 2019), ένα βιβλίο που γράφεται διαρκώς από την αρχή μέσα στις δεκαετίες, διαρκώς εμπλουτίζεται, αλλάζει και μεταμορφώνεται, ένα βιβλίο σε βιολογική συνομιλία με τον βίο της συγγραφέως. Η γραφή ωριμάζει ταυτόχρονα με τον γράφοντα, αποκτά τη δική της λειτουργία, τη δική της αυτοτέλεια, τη δική της μνήμη σαν ένα σώμα που ωριμάζει. Και οι στίχοι διαρκώς μένουν ανοιχτοί πλάι στον βίο με άγνωστη τελικά κατάληξη κουβαλώντας αυτό που εκκρεμεί όπως η ζωή στις πιο συνειδητές της στιγμές.
Γεννημένη στο Μεξικό το 1943, απόγονος Εβραίων που μετανάστευσαν από την Ουκρανία, η Γκέρβιτζ οικοδομεί μια μεγάλη ποιητική σύνθεση με ρευστή αφήγηση. Το γυναικείο σώμα, ο αυνανισμός, η μνήμη, οι συλλογικές ιστορίες, οι μετακινήσεις και μετατοπίσεις πληθυσμών, οι προσωπικοί χωρισμοί συνυπάρχουν σε μια ιδιόμορφη ποιητική συγχρονία όπου διαφορετικοί τόποι και χρόνοι συναντιούνται και συνομιλούν στο ποιητικό παρόν. Και μαζί η καταγωγή και η μοναξιά, τα θρησκευτικά σύμβολα, η μητέρα και η κόρη, ο θάνατος και η σεξουαλικότητα.
Η ιστορία της οικογένειας της Γκέρβιτζ και το ξερίζωμά της βρίσκεται διαρκώς στο κέντρο της σύνθεσης. Είναι αυτή η μετανάστευση που γίνεται κεντρικό σύμβολο και ποιητικό εργαλείο κατανόησης των ανθρώπινων σχέσεων. Η μετανάστευση της οικογένειας μακριά από την εστία, η μετανάστευση της ποιήτριας μακριά από τη μητέρα και το οικογενειακό περιβάλλον, η μετανάστευση από το πρωταρχικό παιδικό σώμα στο ώριμο γυναικείο σώμα, η μετανάστευση από τη γυναίκα-κόρη στη γυναίκα-μητέρα.
Το σώμα της γυναίκας ήδη από τους πρώτους στίχους γίνεται τόπος. Ενας τόπος μεταναστεύσεων. Κουβαλώντας μέσα του τη βία, το άγνωστο και την κρυφή ελπίδα της μετανάστευσης: «στις μεταναστεύσεις των κόκκινων γαρύφαλλων οπού αντηχούν τραγούδια από τα μακριά ράμφη των πουλιών/ και σαπίζουν τα μήλα πριν την καταστροφή/ εκεί οπού οι γυναίκες χτυπούν τα στήθη τους και χαϊδεύουν τα αιδοία τους».
Η ποίηση της Γκέρβιτζ είναι μια ποίηση που προσεγγίζει το γυναικείο φαινόμενο με τρόπο πολυπρισματικό και ταυτόχρονα με μια αφοπλιστική ειλικρίνεια. Η γυναικεία υπόσταση γίνεται ταξίδι. Ταξίδι επιβίωσης, αυτογνωσίας και ταυτότητας. Μέσα από ένα κείμενο που διαρκώς εμπλουτίζεται, αναθεωρεί και επιστρέφει. Μέσα από ένα κείμενο-ζωντανό οργανισμό διαμορφωμένο έτσι ώστε να χωρά το αχανές μέγεθος της γυναικείας εμπειρίας.
Οι «Μεταναστεύσεις» της Γκλόρια Γκέρβιτζ αποτελούν μία από τις πιο συναρπαστικές ποιητικές περιπέτειες του καιρού μας.
Πηγή: efsyn.gr
