Η άρνηση του θεμελιώδους δικαιώματος επί των σωμάτων –επί των πιο προσωπικών μας κομματιών, και των πιο καθοριστικών λειτουργιών τους, ισούται με την άρνηση της ανθρώπινης φύσης μας.
Της Jill Filipovic
Η απόφαση ορόσημο του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, Roe vs Wade, γίνεται 40 ετών αυτή την εβδομάδα, σηματοδοτώντας τέσσερις δεκαετίες δικαιωμάτων στην άμβλωση για τις Αμερικανίδες. Σ’ αυτά τα 40 χρόνια, οι ΗΠΑ και το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού κόσμου έγιναν μάρτυρες αξιοσημείωτων κοινωνικών αναταραχών, συμπεριλαμβανομένης μιας εξαιρετικής προόδου για τις γυναίκες. Ωστόσο, η άμβλωση παραμένει για τις ΗΠΑ ένα ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο ζήτημα, ενώ για την πλειοψηφία του υπόλοιπου κόσμου μια παράνομη πράξη.
Ακόμα και μετά την συμπερίληψη της Roe vs Wade στα εγχειρίδια, η υπόσχεση της αυτονομίας του σώματος παραμένει για πολλές γυναίκες ανεκπλήρωτη. Η κεντρική αντίθεση κατά του δικαιώματος στην έκτρωση δεν αφορά τη σωτηρία των βρεφών, την προστασία της οικογένειας ή της γυναίκας ∙ Αφορά το έλεγχο της γυναικείας σεξουαλικότητας και την προσπάθεια επιστροφής σε μια εποχή γυναικείου εξαναγκασμού και υποταγής.
Σε οποιονδήποτε έχει ρίξει μια βιαστική ματιά στον ακτιβισμό γύρω από τα δικαιώματα στην αναπαραγωγή, είναι προφανές ότι η μείωση του ποσοστού των αμβλώσεων απέχει παρασάγγας από το να συνιστά την κεντρική ανησυχία του κινήματος υπέρ της ζωής, η οποία στρέφεται γύρω από τον έλεγχο των γυναικών. Γνωρίζουμε τι οδηγεί σε μείωση των ποσοστών άμβλωσης: μια κατανοητή σεξουαλική αγωγή, μια οικονομικά προσιτή και διαθέσιμη αντισύλληψη, τα δικαιώματα της γυναίκας και μια προοδευτική σεξουαλική κουλτούρα. Οι χώρες με το χαμηλότερο ποσοστό άμβλωσης στον κόσμο έχουν κατακτήσει αυτό το κράμα –συνοδευόμενο από τη νομική κατοχύρωση της άμβλωσης (και συχνά μιας σχετικής κρατικής μέριμνας).
Η ποινικοποίηση της άμβλωσης δεν οδηγεί σε μείωση του αντίστοιχου ποσοστού, και μερικές από τις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο είναι μέρη όπου η άμβλωση είναι παράνομη. Επομένως, αν η ποινικοποίηση της άμβλωσης δεν είναι εξυπηρετεί αυτό το σκοπό, τότε ποιον ακριβώς εξυπηρετεί; Η ποινικοποίηση της άμβλωσης και η συνακόλουθη τιμώρηση των γυναικών δεν σημαίνει λιγότερες αμβλώσεις αλλά περισσότερο επικίνδυνες και επώδυνες διαδικασίες και υψηλότερα ποσοστά μητρικής θνησιμότητας. Το 13% των μητρικών θανάτων ανά την υφήλιο προέρχεται από μη ασφαλείς αμβλώσεις.
Παρόλο που το λεγόμενο κίνημα «υπέρ της ζωής» γνωρίζει τι χρειάζεται για να μειωθούν τα ποσοστά άμβλωσης, αρνείται να τα εφαρμόσει. Αντιθέτως, προσποιείται ένα ενδιαφέρον για το έμβρυο, ενώ ταυτόχρονα δεν πράττει το παραμικρό για να βοηθήσει τα παιδιά και πράττει τα πάντα για να καταστήσει πιο δύσκολη και επικίνδυνη τη ζωή των γυναικών που τολμούν να διεκδικήσουν μια ολοκληρωμένη σεξουαλική ζωή.
Με τη ρητορική υπέρ της ζωής, οι δυνάμεις κατά της άμβλωσης φαίνονται να κερδίζουν τον πόλεμο επιχειρημάτων, αν όχι τον πολιτισμικό.
Κατάφεραν να καλλιεργήσουν ένα πιο πρόσφορο έδαφος: με την εξύμνηση των αμερικανικών ανησυχιών για τη γυναικεία σεξουαλικότητα, κέρδισαν περισσότερους υποστηρικτές των θεωρητικών τους ιδεών (ωστόσο όχι απαραίτητα και των πρακτικών τους). Παρόλο που η πλειοψηφία των Αμερικανών δεν επιθυμούν την ποινικοποίηση της άμβλωσης, από αυτούς οι περισσότεροι αυτό-προσδιορίζονται σαν υποστηρικτές του κινήματος υπέρ της ζωής, παρά αυτού υπέρ της επιλογής.
Από πολλές απόψεις, αυτό είναι αναμενόμενο. Ο τίτλος «υπέρ της ζωής» είναι πολύ πιο ευθύς από τον περισσότερο αμφίβολο «υπέρ της επιλογής». Και ποιος στην τελική είναι εναντίον της ζωής;
Δυστυχώς, ενώ το «υπέρ της ζωής» είναι ένας παραπλανητικός παρονομαστής, ένας απλός όρος όπως αυτός «υπέρ της επιλογής» αδυνατεί να αποτυπώσει τη βαρύτητα του αιτήματος περί σωματικής ακεραιότητας και την κρισιμότητα του να αποκτήσουν οι γυναίκες δικαιώματα επί των σωμάτων τους.
Ίσως, λοιπόν, να ήρθε η στιγμή να δώσουμε έμφαση σ’ αυτά που γράφτηκαν στη Roe vs Wade, 40 χρόνια πριν.
Για τις γυναίκες, η δυνατότητα ελέγχου του αριθμού και του γένους των παιδιών είναι θεμελιώδης. Είναι περίπου αδύνατο να τονισθεί η κρισιμότητα αυτού του δικαιώματος: χωρίς αυτό απλά δεν έχουμε τις ίδιες προοπτικές και ικανότητες να ζήσουμε μια πλήρη και ελεύθερη ζωή. Δεν αποτελεί σύμπτωση το γεγονός ότι το διπλό δικαίωμα, στην άμβλωση και το έλεγχο των γεννήσεων, πηγάζει από κάποιες από τις πλέον ραγδαίες πολιτισμικές μεταβολές στην ανθρώπινη ιστορία.
Ενώ η έμφυλη ισότητα απέχει μακράν από το να εμπεδωθεί, οι γυναίκες σήμερα έχουν περισσότερα δικαιώματα και υποχρεώσεις από ποτέ. Συμμετέχουμε ισόποσα με τους άνδρες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, και έχουμε μια αυξανόμενη παρουσία σε διοικητικές θέσεις. Είμαστε σε καλύτερη θέση να φύγουμε από καταπιεστικούς γάμους και σχέσεις. Είμαστε περισσότερο υγιείς, το ίδιο είναι και τα παιδιά μας –η παιδική θνησιμότητα έχει μειωθεί σημαντικά, και το χαμηλό ποσοστό αυτής είναι άμεσο συνδεδεμένο με την αναπαραγωγική πρόνοια και τα δικαιώματα στην αναπαραγωγή.
Ο αξιόπιστος έλεγχος των γεννήσεων και η πρόσβαση στα μέσα άμβλωσης σημαίνει ότι είμαστε σε θέση να διεκδικήσουμε μια θέση στην εκπαίδευση και μια σταθερή εργασιακή σταδιοδρομία προτού εισέλθουμε στο στάδιο του γάμου και της τεκνοποίησης –και οι γάμοι που έπονται των πρώτων σταδίων, και είναι ανάμεσα σε δυο υψηλά καταρτισμένους ανθρώπους, είναι μακράν οι πλέον σταθεροί. Μεταξύ των ζευγαριών που αποκτούν παιδιά, αυτά που επέλεξαν μια προγραμματισμένη εγκυμοσύνη είναι περισσότερο ευτυχισμένα.
Μεταξύ του 1970 και του 2009, η παιδική θνησιμότητα ανά τον κόσμο μειώθηκε στο μισό, γεγονός αποδιδόμενο στην υψηλότερη εκπαίδευση των γυναικών και την ικανότητα τους να πάρουν ίδιες αποφάσεις σχετικά με την τεκνοποίηση. Στις ΗΠΑ, μαζί με την Roe v Wade ήρθε η εποχή των ασφαλέστερων και έγκαιρων αμβλώσεων- τα επείγοντα δεν κατακλύζονται πλέον από γυναίκες τραυματισμένες από παράνομες διακοπές εγκυμοσύνης και η άμβλωση είναι από τις πλέον ασφαλείς ιατρικές διαδικασίες στις οποίες μπορεί να υποβληθεί μια γυναίκα.
Τι απωθεί, λοιπόν, από την παροχή στήριξης;
Σύμφωνα με τις δυνάμεις κατά της επιλογής, περίπου όλα τα προαναφερθέντα. Γνωρίζουν ότι τα δικαιώματα στην αναπαραγωγή είναι απαραίτητα για την έμφυλη ισότητα. Γνωρίζουν ότι ο αποκλεισμός των γυναικών από την άμβλωση και τον έλεγχο των γεννήσεων δεν εμποδίζει τις γυναίκες να προβούν σε διακοπή εγκυμοσύνης. Παρόλα αυτά, αντιτίθενται στη νομική κατοχύρωση της άμβλωσης, και καμία από τις κυρίαρχες ομάδες υπέρ της ζωής στις ΗΠΑ δεν υποστηρίζει την πρόσβαση στον έλεγχο των γεννήσεων.
Ορθά αντιμετωπίζουν τα δικαιώματα στην αναπαραγωγή ως αντικείμενα στις παραδοσιακές οικογενειακές δομές, και ως συντελεστές ενός συστήματος όπου οι γυναίκες θα έχουν ευρύ περιθώριο επιλογής με όρους εκπαίδευσης, εργασιακής σταδιοδρομίας, γάμου και τεκνοποίησης. Όπως αποδεικνύεται, όταν οι γυναίκες έχουν μια ποικιλία επιλογών, πολλές επιδιώκουν μια θέση στην εκπαίδευση και οικονομική ανεξαρτησία, παντρεύονται από επιλογή και αποκτούν λιγότερα παιδιά.
Και οι άνδρες έχουν μια ευρεία ποικιλία επιλογών: η αναπτυσσόμενη έμφυλη ισότητα και η προγραμματισμένη εγκυμοσύνη σημαίνουν ότι οι άνδρες μπορούν πλέον να περνούν περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους από το παρελθόν. Ένας ώριμος γάμος δεν συνεπάγεται καθυστερημένη σεξουαλική δραστηριότητα –και επί της ουσίας, η κοινωνική καταπίεση προς ένα πρώιμο γάμο ποτέ δεν σήμαινε καθυστερημένη σεξουαλική δραστηριότητα ή το τέλμα των προγαμιαίων σχέσεων.
Το υψηλότερο ποσοστό εφηβικής εγκυμοσύνης στις ΗΠΑ κατεγράφη στα μέσα της δεκαετίας του 1950. Η διαφορά βεβαίως είναι ότι εκείνες οι έφηβες παντρεύτηκαν, μη διαθέτοντας τις επιλογές που υπάρχουν σήμερα για τις νέες γυναίκες.
Οι ομάδες υπέρ της ζωής υποστηρίζουν ότι το καλύτερο κοινωνικό μοντέλο είναι αυτό όπου οι ρόλοι μεταξύ ανδρών και γυναικών είναι ξέχωροι και διακριτοί, με τον άνδρα ως αρχηγό της οικογένειας και οικονομικό της αρωγό, και τη γυναίκα ως νοικοκυρά και συμπληρωματική. Η ευχέρεια της επιλογής, όπως είναι φυσικό, απειλεί αυτό το μοντέλο –ο εξιδανικευμένος συντηρητικός γυναικείος ρόλος δεν αντανακλά τις επιθυμίες πολλών γυναικών ∙ όταν τους δίνονται άλλες επιλογές, τις αξιοποιούν. Έτσι λοιπόν, οι ομάδες υπέρ της ζωής πιέζουν για μια νομοθεσία η οποία θα εγκλωβίσει τις γυναίκες σε ιδιαίτερα στενούς ρόλους, και θα τις τιμωρεί σε κάθε υπέρβαση αυτών των ορίων.
Τα πρωταρχικά θύματα της στρατηγικής υπέρ της ζωής είναι οι φτωχότερες γυναίκες. Το κίνημα υπέρ της ζωής, τα τελευταία δυο χρόνια, ενέτεινε το νομοθετικό παιχνίδι, καταφέρνοντας να περάσει μια σειρά νόμων κατά της επιλογής μέσα στο 2011, κρατώντας τις νίκες για το 2012. Δεν κατέστησαν απλά δύσκολη την πραγματοποίηση άμβλωσης, αλλά και τον έλεγχο των γεννήσεων, τη σεξουαλική αγωγή και γενικότερα την πρόνοια.
Ως αποτέλεσμα, η υπόσχεση της Roe v Wade για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων άμβλωσης δεν εκπληρώθηκε ποτέ για μια συντριπτική πλειοψηφία του αμερικανικού πληθυσμού. Το δικαίωμα στην άμβλωση είναι κρίσιμο, ωστόσο η άσκηση του είναι ανεπιθύμητη για τις γυναίκες. Θα προτιμούσαμε να αποφύγουμε μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ∙ θα προτιμούσαμε να μην είμαστε θύματα βιασμού ή αιμομιξίας. Ωστόσο, είναι το φεμινιστικό κίνημα και το κίνημα υπέρ της επιλογής τα οποία προσπαθούν να μειώσουν την ανάγκη άμβλωσης.
Ο πιο συχνός λόγος για τη διακοπή εγκυμοσύνης είναι ο οικονομικός, και οι φτωχότερες γυναίκες συνιστούν ένα δυσανάλογο αριθμό αυτών που προβαίνουν σε διακοπή. Συναντούν δυσκολίες στην αποπληρωμή της άμβλωσης, και η φραγή χρηματοδότησης σημαίνει ότι αυτές οι γυναίκες παραμένουν εγκλωβισμένες μεταξύ μιας άμβλωσης την οποία αδυνατούν να πληρώσουν και ενός παιδιού το οποίο αδυνατούν να συντηρήσουν. Οι γυναίκες προσπαθούν να πάρουν τις πλέον υπεύθυνες αποφάσεις δεδομένης της συχνά οριακής οικονομικής τους κατάστασης, και συναντούν εμπόδια σε κάθε στροφή.
Θα νόμιζε κανείς ότι τα κινήματα υπέρ της ζωής και υπέρ της επιλογής θα έβρισκαν ως κοινό σημείο επαφής την πρόσβαση στην αντισύλληψη, ανεξαρτήτου οικονομικής κατάστασης, όμως όχι –είναι το κίνημα υπέρ της ζωής το οποίο εναντιώνεται συστηματικά στη μέριμνα για τον έλεγχο των γεννήσεων. Θα νόμιζε κανείς ότι τα κινήματα υπέρ της ζωής και υπέρ της επιλογής θα έβρισκαν ως κοινό σημείο επαφής την ανάγκη διευκόλυνσης των γυναικών που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά: με την κατοχύρωση γονικής άδειας μετ’ αποδοχών, πρόνοιας για τα παιδιά φτωχότερων οικογενειών, καλών προγραμμάτων προσχολικής και σχολικής εκπαίδευσης και επιδοτούμενων παιδικών σταθμών.
Όμως όχι, είναι οι βουλευτές που τάσσονται υπέρ της ζωής οι οποίοι καταψηφίζουν συστηματικά τέτοιου είδους πρωτοβουλίες.
Θα νόμιζε κανείς ότι τα κινήματα υπέρ της ζωής και υπέρ της επιλογής θα έβρισκαν ως κοινό σημείο επαφής την προώθηση των αξιών που οδηγούν σ’ ένα σταθερό γάμο, σε χαμηλότερα ποσοστά άμβλωσης και σε υγιέστερα παιδιά –εκπαίδευση, έμφυλη ισότητα και πρόνοια σχετικά με την αναπαραγωγή. Όμως πάλι, όχι. Το κίνημα υπέρ της ζωής επιδιώκει την καταδίκη της Προγραμματισμένης Τεκνοποίησης –του μεγαλύτερου παρόχου αναπαραγωγικής πρόνοιας στην Αμερική –και αντιτίθεται ανοιχτά στα δικαιώματα των γυναικών.
Η απάντηση τους; Απλά μην κάνεις σεξ μέχρι να παντρευτείς, και μετά κάνε όσα παιδιά σου δώσει ο Κύριος.
Δυστυχώς, αυτή η συνταγή έχει αποδειχθεί ανεπιτυχής στην ιστορία της ανθρωπότητας. Οι άνθρωποι ανέκαθεν συνήπταν προγαμιαίες σχέσεις, και οι παντρεμένες γυναίκες ανέκαθεν προσπαθούσαν να ελέγξουν τη γονιμότητα τους. Ωστόσο, το κίνημα υπέρ της ζωής, έχει αφήσει πολλές γυναίκες, άνδρες και παιδιά σε άθλια κατάσταση, ασθένειας ή θανάτου.
Σαράντα χρόνια μετά την Roe vs Wade γνωρίζουμε ότι περισσότερη ελευθερία στην αναπαραγωγή ισούται με περισσότερη ελευθερία στη ζωή. Γνωρίζουμε ότι μια πλήρης σειρά δικαιωμάτων στην αναπαραγωγή συνεπάγεται ευτυχέστερες και υγιέστερες γυναίκες, άνδρες, παιδιά και κοινωνίες. Γνωρίζουμε, ακόμα, ότι η ασφαλής και νόμιμη άμβλωση παραμένει ένα μακρινό όνειρο –όχι μόνο για τις γυναίκες των αναπτυσσόμενων χωρών και για τα συντηρητικά έθνη, αλλά και για ένα ευάλωτο κομμάτι του αμερικανικού γυναικείου πληθυσμού.
Επομένως, οφείλουμε να μιλάμε για τα δικαιώματα στην αναπαραγωγή και την άμβλωση βάσει των πραγματικών τους συνιστωσών: την αξία και την ελευθερία των γυναικών. Σ’ αυτό τον κόσμο, υπάρχουμε μόνο εντός των σωμάτων μας. Η άρνηση του θεμελιώδους δικαιώματος επί αυτών των σωμάτων –επί των πιο προσωπικών μας κομματιών, και των πιο καθοριστικών λειτουργιών τους, ισούται με την άρνηση της ανθρώπινης φύσης μας.
Πηγή: The Guardian
Μετάφραση: Κατερίνα Ιωάννου
Πηγη:www.rednotebook.gr
